بروز جنگ بعید نیست

فریدون مجلسی * ارائه تحلیل درباره اینکه احتمال بروز درگیری نظامی در شرایط فعلی چقدر است، تقریبا ناممکن است و این امر دلایل مختلفی دارد. پیش از بیان این دلایل اما لازم به تاکید است که اکنون شاهد دو رویکرد عقلانی و هیجانی و احساسی هستیم. بر اساس نگاه عقلانی نباید درگیری رخ دهد زیرا این امر نه به سود ایران است و نه به سود آمریکا، جهان و منطقه. این تنها به سود برخی کشورهاست مثل کشورهای عربی که اسراییل است.

کشورهای عرب بدشان نمی‌آید که از چنین فرصتی استفاده کرده و کینه‌های قدیمی خود را تسکین دهند. مثلا جزایر ایران را تصاحب کنند و… . اسراییل نیز به بروز این درگیری راضی است زیرا مورد تهدید است و تا‌کنون هم از بهانه اینکه ایران می‌خواهد مرا از صحنه روزگار حذف کند؛ کمال بهره‌برداری را کرده است.

از منظر آمریکا اما بروز درگیری نظامی معقول نیست. منتها رهبری کشور اکنون به دست فرد معقولی نیست که بتوان بر اساس موقعیت یک تحلیل عقلانی ارائه داد. او کسی است که در دو هفته پایانی ریاست‌جمهوری خود می‌گوید اجازه نمی‌دهم بایدن رییس‌جمهور شود! بارها به دادگاه رفته و اگرچه حتی یک رای هم در جهت ادعاهایش نگرفته به رویه خود ادامه می‌دهد.

وقتی کلینتون به عنوان یک سیاستمدار کارکشته درباره احتمال بروز جنگ هشدار می‌دهد به این معناست که مساله را بحرانی و حاد تلقی می‌کند.

دقت داشته باشید که ترامپ کسی است که می‌خواهد به هر قیمتی و با روش‌ها مافیانه در ریاست‌جمهوری بماند و تحمل شکست را ندارد. همچنین تربیت سیاسی و درک حقوقی و فرهنگی از دموکراسی ندارد و تصور می‌کند با تلفن به فرماندار جورجیا برای خود رای تقلبی تهیه کند. ارائه تحلیل عقلانی درباره اقدامات او ممکن نیست. احتمال دارد او با استفاده از بهانه‌هایی که از طرف ایران به او داده می‌شود- اعم از تهدیداتی که صورت می‌گیرد یا طرح‌هایی که در مجلس داده می‌شود- وارد درگیری شود.

درست است که کنگره که قبلا رییس‌جمهور را از آغاز جنگ بدون اجازه کنگره منع کرده، اما از آنجایی که رییس‌جمهور مسوول دفاع از کشور است، باز هم این احتمال وجود دارد که ترامپ بهانه‌ای را پیدا کرده و وارد درگیری شود. همین که هواپیما و بمب‌افکن‌های خود را به منطقه فرستاده، واقعا سبب نگرانی است زیرا بمب‌افکن یک هدف خاص را نزده و می‌تواند منطقه را زیر و رو کند.

در این بین برخی مثل محمود احمدی‌نژاد از دولت روحانی انتظار دارند کاری انجام دهد و مثلا با کاهش بهانه‌هایی که به ترامپ کمک می‌کند، شرایط را تعدیل کند. این در حالی است که از دولت کاری ساخته نیست. روحانی نه در امور نظامی اختیار و اطلاعاتی دارد و نه در سیاستگذاری‌های بین‌المللی نقشی بیش از یک سخنگو ایفا می‌کند. دولت و رییس‌جمهور صرفا سخنگوی تصمیم‌گیران است و اختیاری ندارد که بخواهد کاری را انجام دهد.

دیپلمات پیشین