ترمیم روابط با عربستان در حد احمدی‌نژاد نیست
علی بیگدلی * محمود احمدی‌نژاد با اشاره به اینکه در روابط تاریخی ایران و عربستان اختلافات مهمی وجود نداشته است، از ضرورت دوستی، همکاری، هماهنگی و همراهی دو کشور و تاثیر آن بر منطقه می‌گوید. اظهارات وی به نوعی یادآور اقدامات دولت او در زمینه روابط ایران و عربستان است.
آن زمان که ملک عبدالله از احمدی‌نژاد دعوت خصوصی به عمل آورد و او نیز با تشریفات کامل به مکه رفت همه تصور کردند که بعد از این سفر اختلافات بین دو کشور برطرف خواهد شد. منتها متاسفانه گروه‌های افراطی داخلی، این سفر و نتایج آن را تقبیح کردند.
ملک عبدالله مرد خیلی منطقی‌ای بود و با وجود اختلافات ایدئولوژیک با ایران تلاش می‌کرد مسائل بین دو کشور برطرف شود اما طیف‌های راست افراطی در ایران خواهان حل مسائل نبودند. اکنون اما وضعیت تغییر کرده است یعنی نزدیکی قطر با عربستان با وساطت کویت صورت گرفته که ارتباط نسبتا خوبی هم با ما دارد. با توجه به اینکه قطر اعلام کرده نزدیکی او به عربستان دلیل بر دوری از ایران و ترکیه نیست و با موضع قوی‌تر وارد فضای شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس شده است، وضعیت به نفع ماست.
اگرچه قطر در شورای همکاری خلیج‌فارس در عربستان شرکت کرد اما هنوز به تعهدات خود به ایران پایبند است. کویت اکنون این ماموریت را انجام می‌دهد و ما نیز این تمایل را ابراز کرده‌ایم. ملاقات‌های محرمانه‌ای نیز بین مقامات دیپلماتیک ما با عمان و کویت در راستای حل اختلافات صورت گرفته است. دلیلش هم این است که با آمدن بایدن، آمریکا نمی‌تواند با وجود مشکلات ما در خلیج‌فارس، وارد مذاکرات هسته‌ای شود.
اگر ما بتوانیم با مساعدت کویت و همکاری‌های آشکار و پنهان قطر، روابط خود را با عربستان ترمیم کنیم، به نفع ما و در زمینه پرونده هسته‌ای نیز راهگشا خواهد بود. البته عربستان شرایط سختی را گذشته و می‌گوید ما باید از عراق، سوریه و یمن خارج شویم. البته در یمن هم ما به نتایجی درباره این رسیده‌ایم که ادامه حضورمان چندان مفید نخواهد بود.
با این حال باید دید ایران تا چه اندازه می‌تواند به انتظارات عربستان که حول محور کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران است، پاسخ دهد؛ انتظاراتی که بخشی از انتظارات آمریکا نیز هست و ایران بدون توجه به آن نمی‌تواند مسائل خود را حل کند. پیشبرد امور بدون حل مشکل ایران با شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس مقدور نیست.
به هر حال ایران می‌تواند با تغییر استراتژی‌های خود روابطش را با کشورهای منطقه بهبود بخشد و به این فضای ملتهب پایان دهد. تحقق این امر اما در حد محمود احمدی‌نژاد نیست.
این‌طور که به نظر می‌رسد، برخی گروه‌های راست در ایران به این نتیجه رسیده‌اند که تفکر احمدی‌نژاد میانه‌ای است بین نظرات آقای روحانی و گروه‌های راستی که آقای قالیباف آن را نمایندگی می‌کند. بر این اساس تصور می‌شود شاید احمدی‌نژاد بتواند مسیر جدیدی را ایجاد کند. ضمن اینکه بر اساس سوابق او در تعامل با ملک‌عبدالله و شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس می‌توان انتظار داشت که جریان و خط میانی او شاید بتواند اختلافات دو کشور را تا حدی برطرف کند اما در نهایت حل‌و‌فصل مشکلات و مسائل ایران و عربستان در حد او نیست. برای این کار تصمیم‌گیرندگان اصلی سیاست خارجی در کشور باید تصمیم بگیرند و راهی هم غیر از تغییر استراتژی‌های ایران در منطقه ندارد.
* تحلیلگر مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :