حریف سوم
به گزارش جهان صنعت نیوز: چین که این سال‌ها شگفتی‌های مختلفی در عرصه صنعتی و اقتصادی آفریده است، حال قصد آن دارد که وارد عرصه هواپیماسازی تجاری شود؛ عرصه‌ای که اکنون در انحصار دو غول هواپیماسازی جهان یعنی ایرباس و بوئینگ است. دولت چین در این راه از ابزارهای گوناگونی نیز برخوردار است، جدا از امکان حمایت‌های مالی دولتی (که برای ایرباس و بوئینگ، حداقل روی کاغذ غیرممکن است) دولت چین مالکیت ایرلاین‌های بزرگ این کشور را نیز در دست دارد بنابراین می‌تواند تعیین کند که این شرکت‌ها، از کدام شرکت هواپیما بخرند و از کدام شرکت نخرند. در واقع دولت چین می‌تواند ایرلاین‌های خود را ملزم به خرید هواپیماهای چینی کند و این اتفاقی است که اکنون تقریبا رخ داده است.
به گزارش «جهان صنعت نیوز» به نقل از آئروتایم‌هاب، سه شرکت بزرگ هواپیمایی چین تحویل گرفتن بیش از ۱۰۰ فروند هواپیما را از ایرباس و بوئینگ باطل کرده و اولویت خرید هواپیما را به شرکت تولیدکننده هواپیمای چینی «شرکت هواگردهای تجاری چین» (کوماک) داده‌اند.
در سال ۲۰۲۰، سه شرکت اصلی هواپیمایی چین یعنی شرکت‌های هواپیمایی چین جنوبی، چین شرقی و ایرچاینا سفارش خرید ۵۸ فروند هواپیما از بوئینگ و ۵۳ فروند هواپیما از ایرباس را باطل کرده‌اند. شرکت چین جنوبی سفارش خود برای خرید ۴۴ هواپیما را باطل کرده و شرکت‌های چین شرقی و ایرچاینا به ترتیب سفارش خود را برای خرید ۴۳ فروند و ۲۴ فروند هواپیما پس گرفته‌اند.
حمایت از صنایع داخلی
با این وجود، این شرکت‌های هواپیمایی تمام سفارش‌های خود را برای خرید هواپیما از شرکت داخلی هواگردهای تجاری چین یا کوماک حفظ کرده‌اند تا از این شرکت در دوران پاندمی کرونا حمایت کرده باشند. در سال ۲۰۲۰،ای نسه شرکت ملی چین در مجموع ۱۲ فروند هواپیمای ARJ21، که یک هواپیمای کوچک منطقه‌ای با ظرفیت ۷۸ تا ۹۰ صندلی است را طبق برنامه‌ریزی قبلی به ناوگان خود افزودند.
شرکت چین شرقی، متعهد به خرید ۲۰ فروند ARJ21 شده است و این در حالی است که اولین مشتری هواپیمای چینی C919 نیز به شمار می‌رود. C919 اولین هواپیمای بزرگ باریک‌پیکر است که به طور کاملا مستقل در چین طراحی و تولید شده است. این هواپیما برای حمل ۱۵۸ تا ۱۶۸ مسافر طراحی شده و بناست تا با هواپیماهای محبوب و پرفروش ایرباس و بوئینگ، یعنی ایرباس A320 و بوئینگ B737 رقابت کند. شرکت چین جنوبی نیز برنامه خود را برای خرید ۳۵ فروند ARJ21 تا سال ۲۰۲۴ اعلام کرده است.
دولت چین مدتی است که از کوماک برای پیدا کردن جای پا در بازار هواپیماهای تجاری، که اکنون در انحصار ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپاست، حمایت می‌کند. در ماه اکتبر سال ۲۰۲۰، فنگ ژانگلین، رییس سازمان هواپیمایی کشوری چین، که تنظیم‌کننده صنعت هوانوردی در این کشور است، گفت: سازمان هواپیمایی کشوری چین از تمام توان خود برای حمایت از کسب‌وکار تولید هواپیماهای تجاری داخل چین استفاده می‌کند.
دیوید یو، استاند فاینانس دانشگاه نیویورک در این رابطه می‌گوید: «حمایت از شرکت کوماک در چین به طور قطع ادامه خواهد داشت. سوال اینجاست که سرعت افزایش این حمایت چقدر خواهد بود؟»
در حال حاضر، هواپیماهای ساخت چین توانسته‌اند ۳۳ درصد از بازار پروازهای منطقه‌ای این کشور را به دست بگیرند و آنطور که سازمان هواپیمایی کشوری چین در ژانویه سال ۲۰۲۱ گزارش داده، انتظار می‌رود این سهم با بازنشستگی هواپیماهای امبرائر E190 و بمباردیر CRJ و جایگزینی آنها با هواپیماهای چینی افزایش یابد.
چین، امید بوئینگ
از سوی دیگر، با ورود کوماک C919 به بازار، که اکنون پیش از ورود رسمی، توانسته است بیش از ۹۰۰ سفارش از شرکت‌های هواپیمایی چینی دریافت کند، عرصه را برای ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا تنگ خواهد کرد، چراکه شرکت‌های هواپیماسازی این دو منطقه، یعنی ایرباس و بوئینگ، روی بازار چین برای بازسازی کسب‌وکار خود در دوران پس از کرونا حساب ویژه باز کرده‌اند. به عنوان مثال، بوئینگ به تازگی برآورد خود را از میزان نیاز هواپیما در چین افزایش داده است.
به گزارش «جهان صنعت نیوز»، رویترز در این رابطه نوشته است: بوئینگ در یک بیانیه اعلام کرده که شرکت‌های هواپیمایی چین تا سال ۲۰۳۹ به ۸ هزار و ۶۰۰ فروند هواپیمای نو احتیاج خواهند داشت. این برآورد، از برآورد سال گذشته بوئینگ، یعنی هشت هزار و ۹۰ فروند، ۳/۶ درصد بیشتر است. این در حالی است که برآورد بوئینگ از میزان نیاز هواپیما در سایر نقاط جهان به دلیل بحران اقتصادی ناشی از کرونا کاهش یافته است. بر اساس پیش‌بینی بوئینگ، چین در ۲۰ سال آینده به شش هزار و ۴۵۰ هواپیمای تک‌راهرو و هزار و ۵۹۰ هواپیمای پهن‌پیکر نیاز خواهد داشت.
بوئینگ در بیانیه خود آورده است: «نه‌تنها چین زودتر از سایر نقاط جهان از چنگ کرونا راحت شده است، که دولت این کشور به سرمایه‌گذاری خود برای بهبود و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ادامه می‌دهد.» اکنون پروازهای داخلی چین به سطح پیش از کرونا بازگشته، اما با توجه به محدودیت‌های بین‌المللی سفر، میزان پروازهای خارجی این کشور هنوز کمتر از دوران پیش از شیوع کروناست.
اما چرا بوئینگ محتاج بازیابی کسب‌وکار خود است؟ پاسخ در زیان ۱۲ میلیارد دلاری این شرکت نهفته است.
زیانی جهانی
به گزارش «جهان صنعت نیوز»، سایت ان‌پی‌آر در رابطه با زیان شرکت بوئینگ در سال ۲۰۲۰ نوشته است: بوئینگ در سال ۲۰۲۰، به علت بحران کرونا، بحران زمینگیری هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ مکس و تاخیر در تحویل بوئینگ 777X بیش ۱۲ میلیارد دلار زیان دیده است. زیانی که به گفته دیو کالهن مدیرعامل بوئینگ یک رکورد محسوب می‌شود.
البته زیان در سال ۲۰۲۰، مختص بوئینگ نبوده است. محاسبات یک بنگاه تجاری نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۰، تمام بخش هوانوردی جهان با زیان مواجه بوده است. به گزارش ان‌پی‌آر آنلاین، محاسبات شرکت «الور وایمان» نشان می‌دهد که تعداد ناوگان هواپیماها در جهان سال ۲۰۳۱ به ۳۶ هزار فروند می‌رسد. این رقم گرچه با رشد همراه است، اما اختلاف فاحشی با پیش‌بینی‌های قبلی، یعنی نیاز به ۳۹ هزار فروند هواپیما دارد.
بر اساس این گزارش، در اوج بحران کرونا، ۱۳ هزار فروند هواپیما در جهان مشغول پرواز بوده‌اند، این رقم کمی بیشتر از نصف ابعاد ناوگان هواپیماهای تجاری جهان در ژانویه ۲۰۲۰، پیش از آغاز بحران کرونا بوده است. بر اساس پیش‌بینی این شرکت، میزان حمل‌ونقل هوایی جهان، زودتر از پایان سال ۲۰۲۲ میلادی به میزان سال ۲۰۱۹ نخواهد رسید. این شرکت پیش‌بینی کرده که میزان تحویل هواپیماهای باریک‌پیکر طی ۱۰ سال آینده، به ۹۰ درصد میزان تحویل این نوع هواپیماها پیش از آغاز بحران کرونا برسد. این در حالی است که تحویل هواپیماهای پهن‌پیکر در این مدت نسبت به پیش از کرونا ۴۰ درصد افت خواهد کرد. این البته خبر بدی برای بوئینگ است، چراکه این شرکت پس از بحران زمینگیری هواپیمای باریک‌پیکر جدید خود، یعنی بوئینگ ۷۳۷ مکس روی هواپیماهای پهن‌پیکر محبوب خود برای بازیابی اقتصادی حساب کرده بود.
پیش‌تر، سازمان هوانوردی کشوری بین‌المللی، ایکائو که زیرمجموعه سازمان ملل متحد است نیز اعلام کرده بود که صنعت هوانوردی در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۶۰ درصدی جابه‌جایی مسافر روبه‌رو و متحمل زیانی معادل ۳۷۰ میلیارد دلار شده است. در چنین شرایطی، بازار چین برای شرکت‌های هواپیماسازی جهان بیش از پیش مهم می‌شود، چراکه صنعت هوانوردی این کشور نه‌تنها افت نکرده، که وضعیت آن بهبود نیز یافته است. اما در این میان، صنعت داخلی هواپیماسازی چین به یک کابوس برای شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی جهان تبدیل شده است.
تحریم جواب می‌دهد؟
به گزارش «جهان صنعت نیوز»، وب‌سایت بلومبرگ درباره جدیدترین پروژه هواپیماسازی تجاری در چین نوشته است: چین بالاخره به خط پایان در تلاش طولانی و پرتاخیر خود برای ساخت یک هواپیمای تجاری با قابلیت رقابت با هواپیماهای باریک پیکر بوئینگ و ایرباس نزدیک شده است. روزنامه گلوبال‌تایمز چین خبر داده که شرکت هواگردهای تجاری چین یا کوماک اولین فروند از هواپیمای تک راهروی C919 خود را تا پایان سال جاری به اولین مشتری تحویل خواهد داد. البته این هواپیما یک محصول بین‌المللی است و با مشارکت شرکت‌های مطرح غربی همچون جنرال‌الکتریک ساخته شده است، اما هم قابلیت پر کردن نیاز داخلی چین را دارد و هم اولین گام در ساخت یک هواپیمای کاملا مستقل چینی محسوب می‌شود. با وجود برنامه‌‌های رییس‌جمهور شی‌جین‌پینگ برای کاهش وابستگی چین به ایرباس و بوئینگ، کوماک برای نقش‌آفرینی بلندمدت در بازار چین برنامه‌ریزی کرده است. به همین دلیل است که این شرکت در سال جاری، ساخت یک هواپیمای دو راهروی پهن‌پیکر را با نام CR929 و با مشارکت شریک روس خود، یعنی شرکت هواپیماسازی متحد روسیه آغاز خواهد کرد.
چین این رویا را در سر دارد که نه‌تنها بازار داخلی خود را از هواپیماهای غربی بی‌نیاز کند، که به بازار بین‌المللی که سال‌هاست عرصه انحصار دو شرکت بوئینگ و ایرباس است نیز ورود کند. البته آنطور که یک کارشناس بازاریابی بین‌المللی هواپیما به سایت «TheStreet» گفته است، ورود به بازار بین‌المللی هواپیما نیاز به زنجیره وسیعی از خدمات پس از فروش و تامین قطعه دارد که فعلا چین فاقد آن است، اما تجربه نشان داده که وقتی نام چین به میان می‌آید، هیچ چیز بعید نیست.
شاید به همین دلیل باشد که ایالات متحده آمریکا، صنعت هواپیماسازی تجاری چین را یک تهدید به شمار آورده و آن را مورد تحریم قرار داده است. آنطور که وب‌سایت آئروتایم‌هاب نوشته است، دولت ترامپ، در تاریخ ۱۴ ژانویه سال جاری میلادی، یعنی در واپسین روزهای کاری خود یک فرمان منع سرمایه‌گذاری را برای شرکت هواگردهای تجاری چین (کوماک) صادر کرد، چراکه معتقد بود این شرکت با صنایع نظامی ارتباط دارد. به همین دلیل این شرکت به همراه ۹ شرکت دیگر به فهرست سیاه سرمایه‌گذاری پنتاگون افزوده شدند و شرکت‌های آمریکایی همکار این شرکت ناچارند تا ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ سرمایه‌های خود را از کوماک خارج کنند. این فرمان همچنین کوماک را از خرید کالاهای آمریکایی و عرضه محصولات خود در بازار آمریکا منع می‌کند. ژائو لیژیان سخنگوی وزارت خارجه چین در این رابطه گفت: چین با قدرت با تحریم مقامات و شرکت‌های خود و همچنین منع سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها مقابله می‌کند. بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند این تحریم‌ها، اگر توسط جو بایدن، رییس‌جمهور جدید آمریکا لغو نشوند، نهایتا به افزایش همکاری در عرصه هوانوردی تجاری میان چین و روسیه و کاهش نقش شرکت‌های غربی در این همکاری خواهند شد.
چین در دو دهه گذشته، همواره یک مثال افسانه‌ای از توسعه و رشد اقتصادی بوده است. این کشور توانسته است قدرت تکنولوژیکی خود را افزایش دهد و در بسیاری از صنایع، مانند خودروسازی و فناوری تلفن همراه به یکی از برترین بازیگران بین‌المللی بدل شود. حال باید دید که آیا چین، که بنا بر پیش‌بینی‌ها بین سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ میلادی به برترین قدرت اقتصادی جهان بدل خواهد شد، می‌تواند به قدرت شماره یک در ساخت هواپیماهای تجاری نیز بدل شود یا این صنعت مانند گذشته در انحصار دو قدرت بزرگ غربی، یعنی ایرباس و بوئینگ باقی خواهد ماند؟
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :