پیشاهنگی فشار اروپا جلوتر از آمریکا
به گزارش جهان صنعت نیوز: پیشنهاد روز پنجشنبه تروئیکای اروپا چندمین اظهارنظر برجامی آنها برای ایران است. خبرگزاری رویترز خبر داده که سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس پیشنهاداتی مطرح کرده‌اند که بر اساس آن ایران در ازای پایبندی به توافق هسته‌ای از منافع اقتصادی بهره‌مند شود. همچنین به گزارش خبرگزاری فرانسه، امانوئل ماکرون رییس‌جمهور فرانسه هم روز پنجشنبه پیشنهاد داد «یک میانجی صادق» در مذاکرات میان آمریکا و ایران برای احیای توافق هسته‌ای باشد؛ توافقی که دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد.
ماکرون به اندیشکده شورای آتلانتیک گفته است: «هر کاری که بتوانم برای حمایت از هر اقدامی از جانب آمریکا برای مشارکت دوباره در مذاکراتی دشوار انجام خواهم داد و سعی خواهم کرد یک میانجی صادق و متعهد در این مذاکرات باشم.» نکته قابل توجهی که نباید از نظر دور داشت، تلاش چندباره ماکرون برای قائل شدن حق ورود اسراییل و عربستان در مساله مذاکرات هسته‌ای احتمالی میان ایران و آمریکاست؛ موضوعی که محمدجواد جمالی‌نوبندگانی نماینده سابق مجلس پیش از این به «جهان‌صنعت» گفته بود: «تلاش فرانسوی‌ها برای تعیین شرط و شروط غیربرجامی با ایران، نزدیکی آنها به رژیم صهیونیستی است. به همین دلیل می‌کوشند رضایت اسراییل را در این باره تامین کنند.»
از این رو ماکرون باز هم در اظهارات خود خواستار مذاکراتی جدید با ایران شده که با حضور عربستان سعودی و اسراییل باشد و محدودیت‌هایی بر برنامه موشکی ایران اعمال کند چراکه آنها را از شرکای مهم منطقه‌ای خود می‌داند که مستقیما در این موضوع ذی‌نفع هستند.
البته مشخص نیست که این پیشنهاد میانجیگری ماکرون از طرف واشنگتن مورد استقبال قرار گیرد ولی آنچه مسلم است تلاش منسجم و متحد طرف‌های اروپایی است که اصرار بر نقش‌آفرینی در برجام و نزدیک شدن به آمریکا و کشورهای منطقه به منظور تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران برای نشستن پای میز مذاکره‌ای دارند که صرفا موضوعات هسته‌ای را دربر نمی‌گیرد.
جوزپ بورل: طرف‌های برجام از «فشار حداکثری» به سوی «دیپلماسی حداکثری» حرکت کنند به جز موضع‌گیری‌های اخیر ماکرون و تروئیکای اروپا، جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم روز پنجشنبه در گفت‌وگویی با «اینترفکس» وضعیت برجام را «بحرانی» توصیف کرد و گفت: «به عنوان هماهنگ‌کننده برجام در حال به کارگیری تمام تلاش خود برای حفظ برجام هستم. من با تمامی شرکت‌کنندگان در توافق و شرکای آمریکایی در ارتباط هستم. هیچ راه ساده‌ای وجود ندارد. ولی ضروری است به منظور اطمینان حاصل کردن از اجرای برجام توسط تمامی طرفین از «فشار حداکثری» به سوی «دیپلماسی حداکثری» حرکت کنیم.»
البته برخی مقامات آمریکایی هم به پایگاه خبری اکسیوس گفته‌اند آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا از رابرت مالی نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران خواسته است تیمی متشکل از دیپلمات‌ها و متخصصان با دیدگاه‌های مختلف برای پیشبرد مسیر این کشور در رابطه با ایران تشکیل دهد.
همچنین خبرگزاری رویترز نوشته است: «هنوز مشخص نیست واشنگتن بدون اینکه اول ایران به توافق هسته‌ای پایبند شود، راضی به لغو تحریم‌ها می‌شود یا نه.» ولی به نقل از یک دیپلمات ارشد اروپایی در این باره نوشته است: «ما از یک صفحه خالی کار را شروع نمی‌کنیم. معیارهای سلسله مراتب بازگشت به توافق و سپس ایجاد توافقی عمیق‌تر را می‌دانیم.»
رویترز پیش‌تر هم گزارش داده بود چهار منبع مطلع به این خبرگزاری گفته‌اند وزیر خارجه آمریکا به زودی با همتایان خود در آلمان، انگلیس و فرانسه در خصوص چگونگی احیای توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو خواهد کرد.
تبدیل فشار حداکثری تحریم‌ها به فشار حداکثری همه‌جانبه
این روزها بسیاری از وقایع بین‌المللی، حول محور برجام و تلاش اروپا برای ایفای نقش میانجی یا نجات‌دهنده برجام از مرگ قطعی است ولی با این رویکرد که منافع خود و هم‌پیمانان آمریکایی و منطقه‌ای آنها بیش از گذشته تامین شود و به گفته مطهرنیا، کارشناس حوزه آمریکا، آنها می‌کوشند با همگرایی بیشتر فشار حداکثری تحریم‌ها را به فشار حداکثری همه‌جانبه علیه ایران تبدیل کنند.
مهدی مطهرنیا کارشناس حوزه بین‌الملل در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» با اشاره به ایفای نقش جدید اروپا درباره برجام گفت: «اروپای متحد تلاش دارد از قدرت آمریکا در مسیر محدودسازی ایران استفاده کند. ایران دارای یک نظام ایدئولوژیک با جهت‌گیری انقلابی‌گری است که متن موجود در جهان را در مدار میدان مغناطیسی قدرت‌های بزرگ به ویژه غربی بر‌نمی‌تابد و اروپا و آمریکا به عنوان دو متحد غربی به این موضوع واقفند.»
او ادامه داد: «اروپایی‌ها حالا که بایدن روی کار آمده و تلاش دارد ارتباطات دوسوی اقیانوس را بار دیگر بازگرداند و همگرایی میان اروپا و آمریکا را در مسائل بین‌المللی تشدید کند، از آن استقبال می‌کنند و گام‌هایی جلوتر از ایالات متحده آمریکا مثل دوران اوباما بردارند. آنها می‌کوشند فشارهای حداکثری آمریکا در زمان ترامپ را به عنوان میراث او حفظ کنند و آن را به عنوان دیپلماسی حداکثری علیه ایران به کار ببرند.»
مطهرنیا تصریح کرد: «تحریم‌های آمریکا آنقدر مکثر و موثر بود که ایران را در بسیاری از موارد، در دوران ترامپ محدود کرد و حالا اضافه شدن دیپلماسی حداکثری به معنای همگرایی کامل اروپا و کشورهای عضو منطقه و متحد و مخالف با تهران، می‌تواند در کنار آمریکا فشارهای فزاینده بر ایران را افزایش و عمق اثر استراتژیک تحریم‌ها را زیاد کند.»
دولت بایدن، سنتزی از دوران ترامپ و اوباما خواهد بود
این کارشناس حوزه آمریکا با اشاره به اظهارات برجامی طرفین غربی تاکید کرد: «این ادبیات تکمیل‌کننده ادبیات دوران ترامپ و اوباما است. بنابراین دولت بایدن، سنتزی از دوران ترامپ و اوباما خواهد بود که تحریم‌های فلج‌کننده اوباما و تحریم‌های حداکثری ترامپ را به تحریم‌های هوشمندتر تبدیل خواهد کرد و با اضافه کردن دیپلماسی حداکثری به فشارهای حداکثری و عمق اثر استراتژیک تحریم‌های از پیش‌بنیان گذاشته، شرایط را سخت‌تر خواهد کرد.»
مطهرنیا بیان کرد: «ادامه این روند ایران را نه‌تنها پای میز مذاکره درباره پرونده هسته‌ای، بلکه درباره همه پرونده‌هایی خواهد کشاند که اروپا و ایالات متحده آمریکا مطرح می‌کنند.»
این کارشناس سیاست خارجی پیش‌بینی کرد: «به نظر من آمریکایی‌ها به سمت سیاست فشار حداکثری همه‌جانبه ناشی از پیوند دیپلماسی حداکثری به تحریم یا فشار حداکثری نائل می‌آیند و زمینه‌هایی را ایجاد می‌کنند که با توجه به همگرایی واشنگتن و اروپا و کشورهای منطقه با محوریت اسراییل و عربستان، به ایجاد یک فضای جدید درباره پرونده ایران منجر شود.»
او با اشاره به موضع‌گیری اخیر ماکرون اضافه کرد: «اگرچه هنوز این موضوع در تلاطم است، ولی با توجه به ادبیات تیم مذاکره‌کننده آمریکایی یعنی بلینکن، سالیوان و مالی می‌توان پیش‌بینی کرد با پروای نزدیکی اسراییل به کشورهای عربی منطقه در قبال ایران و همراهی و پذیرش اروپایی‌ها از جمله جوگیری ماکرون و تاکید بر اضافه شدن عربستان و اسراییل به جمع اعضای مذاکره‌کننده با ایران، زمینه‌هایی ایجاد شود که بتوانند فشار حداکثری به ایران را به فشار همه‌جانبه تبدیل کنند.»
این استاد دانشگاه درباره موضع ایران نسبت به اقدامات برجامی طرفین غربی گفت: «به نظر می‌رسد ایران مقاومت حداکثری را در برابر فشار حداکثری برگزیده است و با ایستادگی رهبری ایران بر اصول مطرح شده سیاست خارجی، طبیعتا جمهوری اسلامی ایران باید مقاومت همه‌جانبه در برابر فشار همه جا به خود را به نمایش بگذارد. حال باید دید این مقاومت همه‌جانبه امکان وقوع و وصول دارد یا خیر.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره مذاکره احتمالی تصریح کرد: «به نظر می‌رسد آمریکا و اروپای متحد و کشورهای منطقه با وجود اختلاف سلایق در حال نزدیک شدن به یکدیگر در ایجاد فضای مناسب دیپلماتیک بر تهران و کشاندن ایران پای میز مذاکره هستند. طبیعتا میز مذاکره میز گرفتن امتیازهای متفاوت است و این امتیازات متفاوت بستگی به قدرت دو سوی میز دارد.»
او تاکید کرد: «اگر اروپای متحد با آمریکا نزدیک و هر دو با کشورهای منطقه همسو شوند، قدرت طرف مقابل افزایش بیشتری دارد و فشارهای حداکثری را به فشارهای همه‌جانبه علیه ایران تبدیل و این فشارهای همه‌جانبه مقاومت حداکثری را با چالش جدی مواجه خواهد کرد. پس ایران باید با توجه به شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی برنامه‌ریزی مجددی درباره حرکت در زمینه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی داشته باشد که البته کاری بسیار پرچالش است.»
مطهرنیا درباره پیشنهاد تروئیکای اروپا درباره بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی در ازای پایبندی به برجام هم گفت: «زمانی ایران می‌تواند از منافع اقتصادی بهره‌مند شود که از یک کشور انقلابی به یک کشور با موضع عادی در نظام بین‌الملل تبدیل شود. بنابراین آنچه درباره استفاده از مواهب اقتصادی گفته می‌شود، مستلزم پذیرش ایران در عدول از سیاست‌های انقلابی تهران درباره موضوعات منطقه‌ای، بین‌المللی و حتی داخلی است.»
او افزود: «اینکه تهران برای استفاده از مواهب اقتصادی پای میز مذاکره بنشیند و از مواضع انقلابی خود عدول کند، می‌تواند زنگ خطری برای قدرت‌های ایدئولوژیک در تهران باشد و پذیرش آن برای تهران قطعا سخت خواهد بود.»
این کارشناس حوزه سیاست خارجی درباره ادعای ماکرون برای «میانجیگری صادقانه» در زمینه برجام، هم معتقد است: «میانجیگری در ذات خود صداقت دارد ولی این جملات در عالم سیاست برای اقوای افکار عمومی و القای اهداف سیاسی گوینده است. ماکرون اکنون در فرانسه جایگاه متزلزلی دارد و نیازمند تبلیغات و پروپاگاندای سیاسی است. با توجه به جایگاه فرانسه و ارتباط کشورهای آلمان و انگلیس با تهران و روی کار آمدن بایدن، او می‌خواهد از این فرصت استفاده کند.»
این کارشناس حوزه بین‌الملل «میانجیگری صادقانه» را از منظر آکادمیک و تحلیل سیاسی، طنز سیاسی دانست چرا که اگر میانجی‌گر صادق نباشد، منزلت میانجیگری ندارد. او در عین حال افزود: «اگر ایران بپذیرد ماکرون یک میانجی صادق است و او را مورد پذیرش قرار دهد، چشم بر واقعیتی می‌بندد که تبلیغ سیاسی برای گریز از وضعیت موجود خواهد بود و پیامی به استراتژیست‌های اروپا و آمریکا می‌فرستند که ایران در موضع ضعف قرار دارد و باید از این کار ابا کند.»
از نظر این کارشناس مسائل بین‌الملل، نزدیک شدن اروپای متحد به آمریکا و برخی کشورهای منطقه پیامد خوبی برای ایران ندارد و برخلاف ژست میانجیگری و ادعای دیپلماسی حداکثری، می‌تواند منجر به فشار حداکثری و همه‌جانبه علیه ایران شود تا حدی که ما را تا پای میز مذاکره درباره همه مسائل مدنظر طرفین غربی بکشاند.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :