توپ برجام در زمین کیست
فریدون مجلسی * شاهدیم که هر یک از طرفین برجام یعنی ایران و طرف غربی مدام توپ را در زمین دیگری می‌اندازند و خواستار آن هستند که قدم اول را طرف مقابل پیش بگذارد! سیاستی که دقیقا به اندازه عمل قهر کردن، کودکانه است. این رویه برای نشان دادن غرور در پیش گرفته شده و غرور هم جای خود را دارد اما در اینجا باید به این نکته مهم توجه داشت که در ادامه این رویه ملت آمریکا بیشتر در رنج و عذاب خواهد بود یا ملت ایران؟ به طور قطع دولت و حکومت هر کدام از کشورها که ملت آن در سختی است، وظیفه دارد برای رفع مشکلات ملت، پا پیش گذارد.
گذشته از این رویه منتظر اقدام طرف مقابل بودن، شاهد سکوت بایدن و تاخیر وی در بازگشت به برجام هستیم. به اعتقاد من، علت این امر را نیز باید در ایران جست‌و‌جو کرد زیرا او وقتی انتخاب شد و حتی قبل از آن، حل‌و‌فصل مساله هسته‌ای را در اولویت قرار داده بود و انتظار می‌رفت به برجام برگردد. به هر حال او می‌گفت من خروج ترامپ از برجام را قبول ندارم و اکنون سوال اینجاست که چرا بعد از رییس جمهور شدن به برجام برنگشته و در برابر این مساله سکوت کرده است؟!
به گمان من دلیلش آن است که در داخل ایران هم برخی به بازگشت او به برجام تمایل ندارند. اگر وجود داشت که با اقداماتی، برجام را به صورت فلج درنمی‌آوردند. لابد ترجیح‌هایی دارند که بر مبنای آن مایل هستند وضعیت بحرانی باقی بماند. به هر حال دلیل رویکرد فعلی، واکنش به این رویکرد ایران است زیرا پیش از آنکه بایدن بتواند کار خود را شروع کند و در آخرین روزهای ریاست‌جمهوری ترامپ، در ایران دو اقدام بازدارنده نسبت به امکان همکاری آینده با بایدن انجام شد؛ نخست اقدام به اعلام پرسر و صدای غنی‌سازی ۲۰ درصدی بود که آمریکا این مساله را برای اسراییل که مورد حمایت آنان است، تهدید قلمداد می‌کند. دوم نیز اینکه مقامات ایرانی با تاکید عدم تمایل خود را اعلام کردند و گفتند توپ در زمین آمریکاست. توپ اما در واقع در زمینی است که مشکل دارد و باید مشکلات خود و ملت خود را حل کند.
به اضافه اینکه در ادامه این مسیر، قانونی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و به آمریکا دو ماه فرصت داده شد تا تحریم‌ها را لغو کند. ضمن اینکه دولت را مکلف کردند در پایان این فرصت، کلیه محدودیت‌های برجامی را نادیده بگیرد و حتی آن پایش‌های سازمان بین‌المللی انرژی اتمی را هم قطع کند. احتمالا باید ناظران این سازمان را هم بیرون کند.
چنین تهدیدی پیش از شروع به کار بایدن یعنی او را در برابر تهدید انجام شده قرار دادند. طبیعی است که هر قدرت بزرگ یا کوچکی در شرایط مشابه واکنش خواهد داشت. بدیهی است که با دستان تسلیم‌شده نمی‌آید و به خاطر اقدام عجولانه مجلس ایران، تسلیم نمی‌شود بلکه کاملا برعکس عمل می‌کند.
به این ترتیب یکی از دلایل روشن تاخیر بایدن در تصمیم‌گیری درباره برجام این است که می‌خواهد فرصت دوماهه تمام شود. او مایل است ببیند ایران بعد از اتمام این مهلت تهدید خود را چطور عملیاتی می‌کند.
این نکته را نیز در نظر داشته باشید که اگر ایران تهدیدات خود را عملیاتی کند، دیگر اصلا برجام مطرح نیست که آمریکا بخواهد مقدمات بازگشت به آن را فراهم کند. مسلم است که آمریکا زیر بار شروط ایران نخواهد رفت همان‌طور که زیر بار پنج گام قبلی ایران نیز نرفت.
ایران با وجود آن تجربه دست به اقدام اخیر زد و بر همین اساس من نتیجه می‌گیرم که در داخل ایران تمایل و اراده‌ای برای رفع این مشکل وجود ندارد. سرنوشت این مساله نیز در شرایط کنونی فقط یک چیز است و آن، اینکه با خروج ایران از برجام و منتفی شدن قطعنامه شورای امنیت درباره معلق شدن آن شش قطعنامه تحریمی، تحریم‌ها برگشته و ایران به عنوان خطری برای صلح و امنیت بین‌المللی مشمول فصل ۷ منشور سازمان ملل متحد خواهد شد.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :