جنگ سرد بر سر واکسن
به گزارش جهان صنعت نیوز: رییس کمیسیون اروپا پس از آنکه از شرکت‌های تولیدی انگلیسی و آمریکایی واکسن کرونا ناامید شد و به خرید واکسن‌های تولید روسیه روی آورد، نسبت به شکل‌گیری جنگ سرد برای تامین واکسن کرونا هشدار داد.
روسیه مدت‌هاست کارآمدی واکسن‌های غربی را زیر سوال برده است. درست فردای روزی که فایزر از موفقیت ۹۱ درصدی واکسن خود خبر داده بود، رسانه‌های روسیه از موفقیت ۹۲ درصدی واکسن اسپوتنیک خبر دادند. زمانی که واکسن مدرنا اعلام کرد احتمال موفقیت واکسن‌اش ۱/۹۴ درصد است، مقامات روسیه به اسنادی دست پیدا کردند که از موفقیت ۹۵ درصدی اسپوتنیک خبر می‌داد.
اورسولا فوندرلاین با ایراد سخنانی در جلسه مجازی دانشگاه «وارویک» انگلیس بیان کرد برخی کشورها دستیابی به واکسن کرونا را رقابتی بین قدرت‌های جهانی می‌بینند اما نگرش خصمانه قدیمی مانند تنش‌های بین آمریکا و روسیه کمکی به تلاش‌های جهانی برای مقابله با ویروس کرونا نمی‌کند.
او با بیان اینکه ویروس کرونا به سرعت در حال گسترش است تصریح کرد: تنها رقابت امروز باید علیه مقابله با همه‌گیری باشد. رییس کمیسیون اروپا بر همین اساس رقابت بین اروپایی‌ها، روس‌ها، چینی‌ها و آمریکایی‌ها برای عبور از بحران کرونا را مردود دانست و خاطرنشان کرد: قضیه بسیار جدی است. وی در سخنانش بر لزوم رویکرد متحد و یکپارچه برای عبور از این بحران تاکید کرد.
فوندرلاین در حالی این اظهارات را عنوان کرد که اتحادیه اروپا از یک سو با تاخیر دریافت واکسن کرونای شرکت فایزر بیونتک آمریکا روبه‌رو است و از سوی دیگر شرکت انگلیسی-سوئدی آسترازنکا که با محدودیت تولید روبه‌رو است اعلام کرده فقط بخشی از تعهد خود به اروپا را می‌تواند تحویل دهد.
اتحادیه اروپا پیش‌تر اعلام کرد آسترازنکا باید به قرارداد خود با این اتحادیه عمل کند و ۳۰۰ میلیون واکسنی را که در ماه آگوست پیش‌خرید شده، تحویل دهد. آسترازنکا هم پاسخ داد که برای تحویل سفارش اروپا باید از ۱۰۰ میلیون دوز فروخته شده به انگلیس کم کند که خلاف قرارداد این شرکت با انگلیس است. ضمن آنکه دولت لندن هم تن به چنین فداکاری‌ای نداد.
اتحادیه اروپا سپس محدودیت‌های صادرات واکسن از حوزه شنگن را تشدید کرد که پس‌لرزه‌های آن به ایرلند رسید و منجر به مسدود شدن مرز بین دو ایرلند شد. دولت‌های انگلیس، ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند تصمیم اتحادیه اروپا را به شدت محکوم کردند و آن را گامی در جهت تضعیف توافقنامه برگزیت خواندند تا بروکسل ناگزیر به عقب‌نشینی شود.
زخم‌های برگزیت
اتحادیه اروپا هفته پیش اعلام کرد ماده مرتبط با مرز بین ایرلند شمالی و جنوبی را به منظور جلوگیری از تبدیل شدن ایرلند شمالی به یک «در پشتی» برای دسترسی انگلیس به بازار اتحادیه اروپا، فعال خواهد کرد. همواره این نگرانی وجود داشت که با باز نگه داشتن مرز بین ایرلند شمالی و جنوبی، انگلیس بتواند از ایرلند شمالی به عنوان یک دریچه به بازار اتحادیه اروپا سود ببرد. با فعال شدن این ماده مشهور به ماده ۱۶، اتحادیه اروپا می‌تواند به طور موقت در مرز بین دو ایرلند بازرسی‌های گمرکی برقرار کند.
اورسلا فوندرلاین رییس کمیسیون اتحادیه اروپا همان جمعه شب و پس از محکومیت گسترده این تصمیم توسط انگلیس، ایرلند شمالی، جمهوری ایرلند و حتی سازمان بهداشت جهانی از تصمیم خود عقب‌نشینی کرد.
اتحادیه اروپا می‌گوید شرکت انگلیسی-سوئدی آسترازنکا باید به قرارداد خود با این اتحادیه عمل کند و ۳۰۰ میلیون واکسنی را که در ماه آگوست پیش‌خرید شده، تحویل دهد. شرکت آسترازنکا که با محدودیت تولید روبه‌رو است می‌گوید برای تحویل سفارش اروپا باید از ۱۰۰ میلیون دوز فروخته شده به انگلیس کم کند که خلاف قرارداد این شرکت با انگلیس است.
ماده ۱۶ یا پروتکل مرز زمینی با اتحادیه اروپا به دوطرف اجازه می‌دهد در صورت بروز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی به طور موقت مرز دو ایرلند را بسته یا مقررات عبور و مرور مرزی برقرار کنند. تصمیم کوتاه‌مدت اتحادیه اروپا برای فعال کردن این پروتکل اضطراری نشان‌دهنده عمق اختلاف‌های کنونی و سوء‌تفاهم ریشه‌دار بین دو طرف است.
بحران هنگامی آغاز شد که شرکت آسترازنکا اعلام کرد فقط بخشی از تعهد خود به اروپا را می‌تواند تحویل دهد. وقتی بین انگلیس و اتحادیه اروپا با توجه به این همه اشتراکات فرهنگی و همبستگی‌های سیاسی چنین رقابت ناسالمی در زمینه واکسن پیش بیاید، می‌توان توقع داشت که اختلافات جهانی بین بلوک‌های غیرمتحد شدت بسیار بیشتری خواهد داشت.
نخست‌وزیر ایرلند در همین زمینه معتقد است اتحادیه اروپا در مجموع خوب عمل کرده است. بوریس جانسون اقدام اتحادیه اروپا را یک خصومت باورنکردنی توصیف کرد. این اتفاق به خوبی نشان می‌دهد از دید اتحادیه اروپا انگلیس از اروپا کاملا خارج شده و ماه عسلِ حسن تفاهم به پایان رسیده است. از سوی دیگر انگلیس این موضع اتحادیه اروپا را یک اقدام خصمانه تلقی می‌کند.
پیش‌تر دولت آلمان و رییس‌جمهور فرانسه تردیدهایی در مورد کارایی این واکسن به ویژه روی افراد بالای ۶۰ سال مطرح کرده بودند. جالب اینکه اتحادیه اروپا تا همان روز هنوز مجوز استفاده از واکسن آسترازنکا- آکسفورد را صادر نکرده بود. بنابراین خیلی هم نمی‌توان شرکت آسترازنکا را در این قضیه مقصر دانست.
دولت انگلیس بلافاصله و در ادامه محکومیت گسترده این واکنش اتحادیه اروپا و عقبگرد سریعش از این تصمیم، فرصت را غنیمت شمرد و زمزمه‌های تغییر دادن پروتکل مرزی یا همان ماده ۱۶ را مطرح کرد.
اکنون اتحادیه اروپا تلاش دارد کنترل‌های بیشتری روی تولید واکسن در داخل این اتحادیه برقرار کند که می‌تواند دسترسی انگلیس به واکسن فایزر که در بلژیک تولید می‌شود را محدود کند. امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه نیز با حمایت از سیاست کمیسیون اروپا خواستار کنترل صادرات واکسن شد. وی گفت: «صادرات واکسن» باید کنترل شود، چرا که رفتارهای سوال‌برانگیزی وجود دارد از جمله اینکه ما دوز کمتری از واکسنی را دریافت می‌کنیم و این خلاف توافق انجام شده است.
یک مقام اتحادیه اروپا گفته است: «ما مشکوک هستیم که برخی از واکسن‌ها بدون آنکه به دست ما برسند از اروپا خارج می‌شوند. بنابراین مجبوریم سازوکارهایی برای کنترل برقرار کنیم.» اشاره وی به صدور واکسن انگلیسی آسترازنکا به خارج از اروپاست.
در حالی که اتحادیه اروپا ۳۰۰ میلیون دوز از این واکسن را در ماه آگوست ۲۰۲۰ پیش‌خرید کرده، این شرکت از اجرای تعهد خود ابراز ناتوانی می‌کند. مقام مورد اشاره اروپایی می‌گوید: «ما مشکل جدی‌ای با این قضیه داریم که شرکتی که با ما قرارداد امضا کرده، حتی یک دوز از واکسن تولید‌شده در کارخانه خود در انگلیس را به ما تحویل نداده است.»
وی در ادامه می‌گوید: «واضح است که این کار مورد تایید دولت انگلیس قرار دارد. این کارخانه قبل از تحویل ۱۰۰ میلیون دوز انگلیس، چیزی از آن به اتحادیه اروپا تحویل نخواهد داد.»
اینک اتحادیه اروپا به واکسن روسی «اسپوتنیک وی» چشم دوخته تا کمبود خود را تامین کند. جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته در اوج تنش‌ها با دولت مسکو راهی روسیه شد تا به بهانه رایزنی درباره تحولات بین‌المللی زمینه خرید این واکسن را فراهم کند.
او روز جمعه گذشته در نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه عنوان کرد که واکسن «اسپوتنیک وی» دستاورد مفیدی برای همه بشریت است. او ابراز امیدواری کرد که این محصول بتواند مجوز آژانس دارویی اروپا را کسب کند.
ضرورت باز ماندن کانال‌های دیپلماتیک با روسیه
رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه به سفر خود به مسکو پایان داد و گفت: روابط اتحادیه اروپا- روسیه هنوز با مرحله رضایت‌بخش خیلی فاصله دارد و کانال‌های دیپلماتیک باید باز بمانند.
جوزپ بورل از چهارم تا ششم فوریه در مسکو حضور داشت. در جریان این سفر، بورل با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه درباره روابط اتحادیه اروپا-روسیه و چشم‌انداز ژئوپلیتیک جهانی مذاکره کرد. وی همچنین با نمایندگان سازمان‌های جامعه مدنی روسیه دیدار کرد.
سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا به نقل از بورل در بیانیه‌ای گفت: کانال‌های دیپلماتیک باید باز بمانند آن هم نه‌تنها برای کاهش بحران‌ها یا اتفاقات بلکه برای برگزاری تبادل نظرهای مستقیم، ارسال پیام‌های جدی و صریح و بسیاری چیزهای دیگر چرا که روابط اتحادیه اروپا-روسیه هنوز با مرحله رضایت‌بخش خیلی فاصله دارد. من در نشست شورای امور خارجه که ۲۲ فوریه برگزار می‌شود، همکاران خود در اتحادیه اروپا را از نتیجه سفرم به مسکو مطلع می‌سازم؛ جایی که گفت‌وگوی مفصلی درباره روابط اتحادیه اروپا- روسیه در آستانه مذاکرات استراتژیک در خصوص این روابط در شورای اروپا در ماه مارس خواهیم داشت.
بورل همچنین اظهار کرد: بروکسل نسبت به اوضاع حقوق بشر در روسیه نگران است و بار دیگر درخواست خود برای آزادی آلکسی ناوالنی منتقد سرشناس کرملین را که توسط یکی از دادگاه‌های مسکو به سه سال و نیم حبس در یک پرونده تخلف مالی محکوم شده، مطرح می‌کند. در این بیانیه آمده است: دیپلمات‌های اتحادیه اروپا در جریان سفر بورل به روسیه ارتباط خود با وکلای ناوالنی را حفظ کردند.
سرویس خبری بورل در آستانه این سفر گفته بود که تیم بورل با متحدان ناوالنی ارتباط برقرار کرده‌اند تا نشستی را میان این دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا و این فعال اپوزیسیون روسیه سازماندهی کنند. بورل همچنین قویا تصمیم مقامات روسیه برای اخراج دیپلمات‌های سه کشور اروپایی را محکوم کرده و اتهامات دال بر اینکه آنها فعالیت‌هایی متناقض با جایگاه‌شان به عنوان دیپلمات‌های خارجی انجام داده‌اند را رد کرد.
مجارستان پیش‌تر مجوز تزریق اضطراری این واکسن را در کشور صادر کرد و نخستین کشور اتحادیه اروپاست که از این واکسن استفاده می‌کند. قرار است روسیه طی سه ماه آینده دو میلیون دوز واکسن را به مجارستان ارسال کند. با این مقدار دوز یک میلیون نفر می‌توانند واکسینه شوند.
به هر روی، بدعهدی شرکت‌های تولیدی انگلیسی و آمریکایی واکسن کرونا، آشفتگی و عدم هماهنگی کارگزاران اتحادیه اروپا در تایید و تامین واکسن‌ها، بیانگر کمرنگ شدن وعده‌هایی است که اروپایی‌ها برای ایمن‌سازی ۷۰ درصدی جوامع خود تا تابستان ۲۰۲۱ دادند.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :