توپ در زمین کیست؟
به گزارش جهان صنعت نیوز: طرف آمریکایی همانقدر سفت و سخت بر موضع خود ایستاده که ما ایستاده‌ایم. از این رو گمان می‌رود که اجرای مصوبه مجلس و توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران، محتمل‌ترین گزینه و نزدیک‌ترین تحول در روزهای آتی باشد. به خصوص که دولت نیز مثل قبل در این باره موضع نداشته و بارها بر تصمیم خود در اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها تاکید کرده است. شاهد آنکه حسن روحانی رییس‌جمهور کشورمان همین دیروز در جلسه هیات دولت گفت: «فارغ از نظر دولت چون امروز این موضوع به صورت قانون تصویب شده دولت قانون را در چارچوب آیین‌نامه مصوب اجرا خواهد کرد. بند ششم این قانون می‌گوید از چند روز بعد از اینکه این قانون لازم‌الاجراست یعنی از پنجم اسفند از پروتکل الحاقی که داوطلبانه قبول کرده بودیم خارج می‌شویم و بین ما و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای آنچه اجرا می‌شود براساس پادمان خواهد بود.»
این را محمدجواد ظریف نیز در حاشیه جلسه دیروز گفت. وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه دولت خود را موظف به اجرای قانون مصوب مجلس می‌داند، گفت: «از تاریخ ۲۳ فوریه اقدامات داوطلبانه ما در اجرای پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد اما نظارت آژانس ادامه پیدا خواهد کرد.»
استقبال از سفر گروسی
البته رییس دولت که این روزها تمام تلاشش را می‌کند و با صدای رسا گفته «هر روزی که آمریکا به تعهدات کامل خود در برجام برگردد، ما هم همه تعهدات برجامی خود را اجرا می‌کنیم» بلافاصله و در جمله بعدی خود توضیحات لازم را می‌دهد تا از حجم نگرانی‌های جهانی در پی کاهش تعهدات و نظارت‌های آژانس از سوی ایران بکاهد. او می‌گوید: «اجرای این موضوع مساله مهمی ایجاد نمی‌کند که برخی‌ها در خارج تبلیغ می‌کنند و می‌گویند اینها می‌خواهند بازرسان آژانس را بیرون کنند. نه ما بازرسان را بیرون نمی‌کنیم.»
روحانی در عین حال از پیشنهاد رافائل گروسی که بعد از دریافت نامه ایران درباره اقداماتی که بعد از ۵ اسفند انجام نخواهد داد، مطرح شد استقبال کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی خواسته بود که در راستای دستیابی به راه‌حلی برای تداوم همکاری دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد به تهران سفر کند و روحانی روز گذشته تاکید کرد: «مدیر کل آژانس هم همان‌طور که خواسته می‌تواند به تهران بیاید تا با هم مذاکره کنیم.»
نگرانی اروپایی‌ها
البته تنها فرد نگران شده از اقدامات آتی ایران، گروسی نیست. یک منبع دیپلماتیک آلمانی نیز از ایران خواسته تا از مسدود کردن دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت‌های هسته‌ای خود خودداری کند.
او به رویترز گفته که «این کاملا غیرقابل قبول خواهد بود که ایران مانع از بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شود.» وی بدون اشاره به بدعهدی طرف‌های برجام در انجام تعهداتشان در قبال ایران، با بیان اینکه ایران باید به کاهش تنش‌ها کمک کند تا دیپلماسی شانسی داده شود، افزود: ما از ایران می‌خواهیم از این اقدام خودداری کند. ما در این خصوص ارتباط نزدیکی با شرکایمان ازجمله ایالات متحده داریم.
گفت‌وگوی برجامی وزرای خارجه آلمان و فرانسه نیز در همین نگرانی‌ها ترتیب داده شد. بر اساس آنچه صفحه توییتر وزارت خارجه آلمان نوشته: هایکو ماس وزیر خارجه آلمان و ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه پیش از برگزاری نشست شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا در دوشنبه هفته آینده، گفت‌وگویی تلفنی اطمینان‌بخشی درباره مسائل جاری از جمله ناوالنی، وضعیت کووید۱۹ در اروپا، حفظ برجام (توافق هسته‌ای) و اقدامات بعدی در روند صلح خاورمیانه انجام دادند.
گذشته از این، سه دیپلمات اروپایی گفته‌اند که اتحادیه اروپا از آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا دعوت کرده تا در نشست شورای روابط خارجی شرکت و با همتایان اروپایی خود درباره ایران و چند موضوع دیگر رایزنی کند.
اینکه بلینکن دعوتشان را اجابت کند، نه هنوز معلوم نیست اما اگر در این جلسه شرکت کند، می‌توان گفت که اتفاقی بی‌سابقه رخ داده زیرا پیش‌تر چنین رایزنی‌هایی بین وزیر خارجه آمریکا و همتایان اروپایی صورت نگرفته است.
اقدامات ایران بعد از ۵ اسفند
لازم به ذکر است، در نامه غریب‌آبادی، نماینده و سفیر دائمی کشورمان در سازمان‌هالی بین‌المللی در وین که گروسی را به فکر تهران آمدن انداخت، توقف اجرای پروتکل الحاقی از پنجم اسفند تشریح و تاکید شد که ایران ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمان (برای اظهار زودهنگام تاسیسات هسته‌ای به آژانس)، استفاده از فناوری‌های مدرن و حضور درازمدت آژانس در ایران، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با کیک زرد، اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با غنی‌سازی، دسترسی‌ها پیرو مفاد برجام، نظارت و راستی‌آزمایی اجرای اقدامات داوطلبانه و اقدامات شفاف‌ساز در رابطه با ساخت قطعات سانتریفیوژ را ادامه نخواهد داد.
با این حال روحانی دیروز تاکید کرد که «بحث این نیست که موضوع هسته‌ای ما بدون نظارت باشد. اگر کسی بگوید ما بازرسان آژانس را بیرون می‌کنیم در دنیا معنایش این است که به دنبال سلاح می‌رویم پس ما هیچ وقت بازرسان را بیرون نمی‌کنیم و بازرسی‌ها در چارچوب پادمان هستند.»
بازگشت بعد از راستی‌آزمایی
روحانی همچنین از برگشت ایران به تعهدات بعد از راستی‌آزمایی بازگشت طرف آمریکایی سخن گفت. راستی‌آزمایی در این خصوص همان شرطی است که چندی قبل مقام معظم رهبری برای پذیرش بازگشت آمریکایی‌ها مشخص کردند. ایشان حتی در سخنرانی دیروز نیز یک بار دیگر متذکر شدند که «ما حرف و وعده خوب زیاد شنیده‌ایم که ضد آن عمل شده است. این دفعه فقط عمل ملاک است. این بار با وعده، جمهوری اسلامی قانع نخواهد بود.»
حسن روحانی نیز با همین نگاه در جلسه دیروز هیات وزیران بر انجام راستی‌آزمایی تاکید کرد و گفت که «ما اهل لجبازی نیستیم و برای بازگشت به توافق آماده‌ایم و به محض اینکه ببینیم ۱+۵ به برجام بازگشته ما هم بازخواهیم گشت.»
البته شبیه این حرف‌ها را مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل و ظریف هم زده‌اند. تخت روانچی در توضیح انتظار ایران از آمریکا به یورونیوز می‌گوید: «مصوبه مجلس مشخص است. ما همیشه گفته‌ایم آمریکا باید به برجام برگردد. یعنی باید به اجرای تعهداتش در چارچوب برجام برگردد. باید تحریم‌هایی که در خود برجام مشخص شده چه هستند را لغو کند. تحریم‌هایی که در دوره ترامپ به عناوین دیگر تصویب شد را باید لغو کنند و البته یک سری تحریم‌های جدیدی هم در دوره ترامپ تصویب شد که آنها هم باید لغو شوند. در نتیجه مشخص است که آمریکا باید چه کارهایی انجام دهد.»
ظریف نیز در حاشیه جلسه هیات دولت می‌گوید: «آنها خیال نکنند که علیه ایران با سیاست غیرقانونی فشار حداکثری، اهرم‌سازی می‌کند ما هم قصد اهرم‌سازی نداریم. ما اقدامات جبرانی انجام می‌دهیم و اگر آنها خیال می‌کنند یک سیاست شکست خورده برایشان اهرم ایجاد می‌کند باید بدانند که در مقابل در ایران هم تحولات روی زمین اتفاق می‌افتد اما من معتقد نیستم بعد از ۵ اسفند زمینه غیرقابل بازگشت است اما آبروی آمریکا کماکان بیشتر می‌رود.»
دیپلماسی آمریکایی
در آن سوی قضیه یعنی آمریکا و غرب نیز حرف‌ها همین‌قدر تکراری است. بایدن که قبل از انتخابات وعده بازگشت به برجام می‌داد، اکنون حاضر نیست که گام عملی در این راستا بردارد و نهایت تلاشش توییت یک جمله با خط نستعلیق است! او می‌گوید «آمریکا بازگشته است. دیپلماسی به کانون سیاست خارجی ما بازگشته است.» وزیر خارجه‌اش یعنی آنتونی بلینکن اما مقصود وی از دیپلماسی را دقیق‌تر بیان کرده و در گفت‌وگویی ضمن اشاره به اهمیت مساله لغو تحریم‌ها برای ایران می‌گوید: «باید روی توافقی کار کنیم که طولانی مدت‌تر و مستحکم‌تر از توافق اصلی است. همچنین باید مسائل دیگری را که بخشی از مذاکرات توافق اصلی نبودند و عمیقا برای ما و دیگر کشورهای جهان مشکل‌ساز هستند، یعنی برنامه موشکی ایران و عملکرد ثبات زدایش در کشوری پس از کشور دیگر، مطرح کنیم. اما قدم اول بازگشت ایران به پایبندی خواهد بود. رییس جمهور بایدن هم به وضوح گفته است که اگر آنها این کار را کنند، ما هم آن را انجام خواهیم داد. اکنون، مسیر دیپلماسی باز است. ایران هنوز از پایبندی فاصله زیادی دارد. بنابراین باید ببینیم که چه کار خواهد کرد.»
بلینکن و آمریکا با این حرف‌ها و رویکردها توپ را به زمین ایران می‌اندازند. درحالی که ایران پیش‌تر توپ را در زمین آنان انداخته است. این را نیز روحانی در تماس تلفنی با رییس‌جمهور سوئیس بیان کرد. او گفت: «اکنون توپ در زمین آمریکا است و هر موقع تحریم‌های غیرقانونی را به طور عملی کنار بگذارد، همه چیز در مسیر درست قرار خواهد گرفت.»
انتظار در پی انتظار
خلاصه کلام که با این اوضاع و تداوم رویه ارسال توپ به زمین یکدیگر نباید انتظار داشت بازی مذاکره یا احیای برجام حداقل به این زودی‌ها شروع شود. آنچه باید منتظر آن بود اجرای مصوبه مجلس و کاهش نظارت‌های آژانس از سوی ایران است. بدیهی است که بعد از آن هم باید منتظر واکنش طرف‌های برجامی که به گفته کارشناسان رادیکال خواهد بود، باشیم.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :