چشم‌های باز و گوش‌های تیز ایرانیان

محمدصادق جنان‌صفت * ایرانیان یک دهه بسیار سخت و ناراحت‌کننده و دردآور از نظر کاهش آسایش مادی و کمبود آرامش روحی را تجربه می‌کنند و پس‌انداز تاب‌آوری آنها در برابر فشار فزاینده تحریم‌ها با کاهش جدی روبه‌رو شده است. روند کاهنده رشد تولید داخلی همراه با تورم‌های شتابان و نیز افزایش نابرابری‌های اقتصادی و احساس عقب‌ماندگی نسبت به کشورهای دیگر در این دهه مزه دهان ایرانیان را تلخ و گلوی آنها را خشک کرده است.

درست یا نادرست‌‌، شهروندان ایران‌زمین فقیرتر شدن خود و نیز رانت‌ها و فسادها و نیز روند فزاینده نابرابری‌ها را به تحریم نسبت می‌دهند‌. گفته‌ها و نوشته‌های منتقدان دولت که می‌خواهند پیامدهای تحریم را ناچیز نشان دهند و این همه درد و رنج را به زمین دولت بیندازند در باور شهروندان نمی‌گنجد. بدیهی است این وضعیت راه را برای شنیدن و خواندن خبرها و گزارش‌ها و تحلیل‌های مرتبط با حذف تحریم‌ها هموار کرده است و ایرانیان با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و نیز به دلیل نارسایی نظام رسانه‌ای ایران با مراجعه به رسانه‌های خارجی می‌خواهند بدانند زمان رفع تحریم‌ها کی از راه می‌رسد تا از اندازه سختی‌ها کاسته شده و یا دست‌کم روزگار سخت‌تر از این نشود.

با توجه به نکات در پیش نگاشته شده این روزها ایرانیان با چشم‌های باز و گوش‌هایی تیز هر خبر و تحلیل و گزارشی در این باره را از سوی هر رسانه‌ای دنبال می‌کنند و نیز با استناد به این خبرها نسبت به رفتار مدیران جمهوری اسلامی داوری و ارزیابی دارند. در صورتی که در ایران نهادهای غیردولتی و غیرحکومتی وجود داشت که می‌توانستند درباره چگونگی وضعیت ایران و آمریکا و نیز غرب و روند گفت‌وگوهای غیرمستقیم نظر دهند، می‌شد فهمید مردم چه انتظاراتی دارند. با این همه با کمی گردش در کوی و برزن و در گردهمایی خانوادگی و اداری می‌توان فهمید که ایرانیان بی‌هیچ تردیدی  می‌خواهند تحریم‌ها برداشته شود و هر رخدادی که این اتفاق را به تاخیر بیندازد را نکوهش خواهند کرد. با توجه به تغییر تیم مستقر در کاخ سفید و تحولات پدیدار شده در رویکرد این تیم اکنون ایرانیان چشم به راه این هستند که مقام‌های ایرانی در برابر نرمش‌های هر چند جزئی آمریکا چه پاسخی دارند. بدون چون و چرا ایرانیان نمی‌خواهند ایران بدون گرفتن امتیازهای کافی و لازم، مزیت‌هایش را در مناظره و در مجادله با آمریکا از دست بدهد اما این انتظار را دارند که ایران نیز با رفتار نرم و مداراجویانه دست رد بر نرمش آمریکا بزند و اصل تفاهم احتمالی را مخدوش کند. این روزها ایرانیان با چشم‌هایی باز و گوش‌هایی تیز کارنامه مدیران را بررسی می‌کنند و به آنها نمره خواهند داد که آیا در نجات اقتصاد کلان و کسب و کار‌های کوچک و بزرگ تیزهوشی و مدارا دارند یا اینکه راه آمده آمریکا را برای برطرف کردن تنگناها می‌بندند؟ نرمش و سازگاری از سوی ایران در برابر نرمش و بردباری حریف و هماورد ایران بر سر تحریم نیاز روز شهروندان است و راهی جز این را در ذهن و دل خود هضم نمی‌کنند.