ستیز با مذاکره
به گزارش جهان صنعت نیوز: ایران این سه‌شنبه در حالی برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی تصمیم می‌گیرد که بایدن بعد از یک ماه تعلل، بالاخره گام‌هایی برای احیای برجام برداشت. طرف آمریکایی حالا دیگر رسما درخواست خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه را پس گرفته و موانع تردد دیپلمات‌های ایرانی در آمریکا را برداشته است. مهم‌تر آنکه از پیشنهاد اروپایی‌ها برای حضور در جلسه کمیسیون مشترک استقبال کرده است.
اروپایی‌ها و چین و روسیه نیز در روزهای اخیر مواضع و اقداماتی داشته‌اند که همه با هدف کمک به احیای برجام بوده است. حتی رافائل گروسی دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شخصا به تهران آمده تا نگرانی‌ها و ابهامات موجود را رفع کند.
تقلیل واقعیت به خاطر منفعت
درست در همین بزنگاه است که می‌بینیم برخی در ایران چشم‌شان را به روی منافع ملی بسته و با در اولویت قرار دادن منافع جناحی و گروهی بر طبل تقابل می‌کوبند. این گروه از مخالفان احیای برجام که از قضا در ماه‌ها و هفته‌های قبل به کرات ثابت کرده‌اند از انجام مذاکره در دولت احتمالا اصولگرای بعد از ۱۴۰۰ استقبال می‌کنند، این روزها هیچ میلی به حل شدن اختلافات برجامی ندارند.
همین است که اقدامات انجام شده و گام‌های دولت بایدن را ساده و کوچک انگاشته و بر اجرای مصوبه مجلس یازدهم از سوی دولت اصرار دارند. شاهد این مدعا یادداشت دیروز حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان است که وزیر امور خارجه را متهم به بی‌دقتی کرده و با اشاره به اینکه آمریکا پیش‌تر در فعال کردن مکانیسم ماشه شکست خورده بود، انصراف از این موضوع را امتیازی غیرواقعی می‌خواند.
خطر دیروز و امتیاز غیرواقعی امروز!
آقای شریعتمداری احتمالا فراموش کرده که همفکران او تا دیروز با اشاره به اینکه دلیل ناکامی ترامپ در فعال کردن مکانیسم ماشه، خروج از برجام بود، بازگشت بایدن به این توافق قبل از لغو تحریم‌ها را موضوعی خطرناک تلقی می‌کردند. حال چه شده که اعلام انصراف رسمی آمریکا از فعال کردن مکانیسم ماشه نه‌تنها رفع خطر تعبیر نمی‌شود که مصداق یک اقدام نمادین است!؟
از سوی دیگر شاهدیم که آقای نایب رییس مجلس رفع موانع تردد دیپلمات‌های ایرانی را امتیازی در حد آب‌نبات چوبی دانسته و اظهارنظرهایی از این دست نیز به وفور مشاهده می‌شود.
سیاسی‌کاری فعالان سیاسی در جبهه اصولگرا و تلاش برای مانع‌تراشی در قضیه برجام و ممانعت از ثمربخشی اقدامات اخیر آمریکا به هیچ وجه غیرمنتظره و عجیب نیست اما توجه به آن ضرورت دارد زیرا این حجم از نادیده‌گرفتن منافع ملی باید در تاریخ ثبت شود و در حافظه تاریخی مردم بماند.
خوش‌بینی به نتیجه
به هر حال این روزها خواهد گذشت و جای خوشحالی است که تصمیم‌گیرندگان اصلی در عرصه سیاست خارجی عاقل‌تر از آن هستند که در دام این سیاسی‌کاری‌ها بیفتند. همین است که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان مربوطه به تحولات این روزها خوش‌بین بوده و تصور می‌کنند با اتخاذ رویکرد مبتنی بر منافع ملی در ایران، این مساله ختم به خیر خواهد شد.
یکی از این کارشناسان، علی بیگدلی تحلیلگر مسائل بین‌الملل است که در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» ضمن تشریح اهمیت اقدامات اخیر آمریکا در روند حل‌و‌فصل مساله برجام از بی‌نتیجه بودن تلاش‌های مبتنی بر سیاسی‌کاری اصولگرایان در راستای دور کردن ایران از فضای مذاکره می‌گوید.
اهمیت اقدامات بایدن
بیگدلی با اشاره به اظهارات بایدن در کنفرانس امنیتی مونیخ که تاکید دوباره‌ای برای برگشت به برجام بود، گفت: «این اقدام آمریکا و تاکید بایدن بر پیشبرد انتظارات این کشور از کانال‌های دیپلماسی اهمیت بسیار زیادی دارد.» وی همچنین سایر اقدامات آمریکا مثل اجازه ورود و تردد دیپلمات‌های ایرانی در آمریکا، صرف‌نظر از فعال کردن مکانیسم ماشه و حضور در نشست کمیسیون مشترک برجام را اقداماتی مهم و قابل اعتنا ارزیابی کرد و گفت: «متاسفانه برخی در ایران به خاطر ستیزی که با مذاکره دارند و بسیار هم اشتباه هست، سعی دارند این موضوعات را بی‌اهمیت جلوه دهند تا ایران تحت تاثیر این موارد، تن به مذاکره ندهد.»
وی در عین حال گفت: «این را نیز باید در نظر داشت که مقامات ایرانی با زیرکی خاصی سعی می‌کنند به مذاکره تن ندهند زیرا می‌دانند که در این مذاکره فقط مسائل برجامی مطرح نیست و موضوعات دیگری مثل مسائل حقوق بشری، مسائل منطقه‌ای و مسائل موشکی نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت بنابراین تمام تلاش خود را می‌کنند که وارد این بحث نشوند و از مذاکره پرهیز کنند.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: «البته لازم است این را هم در نظر داشته باشند که موقعیت فعلی که به واسطه اقدامات آمریکا ایجاد شده است را نباید از دست بدهیم.»
سفر تعیین‌کننده گروسی
بیگدلی به مقامات ایرانی توصیه کرد: «من اگر جای مقامات تصمیم‌گیرنده در ایران بودم، به احترام سفر آقای گروسی به تهران و نرمشی که آمریکایی‌ها با اقدامات اخیر خود نشان داده‌اند، اجرای مصوبه مجلس که باید از روز سه‌شنبه صورت بگیرد را حداقل یک ماه به تاخیر می‌انداختم. این قانون قطعا از بین نمی‌رود و مقصود هم این نیست اما یک فرصت یک ماهه می‌تواند به ما کمک کند که موقعیت ایجاد شده را از دست ندهیم.»
وی در عین حال به طرف آمریکایی توصیه کرد: « از آنجا که مقامات ایرانی برای اقناع افکار عمومی و … برای به تاخیر انداختن اجرای مصوبه مجلس نیاز به دستاوردهای بیشتری دارند، به مقامات آمریکایی توصیه می‌کنم پول‌های بلوکه‌شده ایران در آمریکا، انگلستان و جاهای دیگر را آزاد کنند و به این ترتیب حسن‌نیت خود را نشان دهند.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به اینکه سفر رافائل گروسی به تهران چقدر حائزاهمیت است و چگونه می‌تواند در روند حل‌و‌فصل مسائل برجامی موثر باشد گفت: «این سفر حتما بسیار حائزاهمیت است. انجام این سفر محصول مذاکرات پاریس است و آقای گروسی حامل پیام‌های مهمی خواهد بود. بر همین اساس تصور می‌کنم ایران به احتمال زیاد، اجرای مصوبه اخیر مجلس را به تاخیر اندازد.»
ضرورت نرمش
بیگدلی تاکید کرد: «وضعیت به نحوی است که ایران نهایتا باید به تعامل و مذاکره تن دهد و این کار را نیز خواهد کرد.»
وی در پاسخ به اینکه رویکرد اصولگرایان در بی‌اهمیت جلوه دادن اقدامات آمریکا و اصرار بر اجرای مصوبه مجلس، چه نتیجه‌ای خواهد داشت گفت: «نتیجه‌ای ندارد و اینها نمی‌توانند کاری کنند. شاید آقای شریعتمداری در کیهان و روزنامه وطن امروز حرف‌های خود را بزنند اما در تصمیم‌گیری نقشی ندارند. رویکرد ایران مشخص است و حتی رهبری هم اعلام کرده‌اند که اگر آمریکایی‌ها تحریم‌ها را بردارند، ما به تعهدات خود بر‌می‌گردیم.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تاکید کرد: «وضعیت ایران به خصوص از نظر اقتصادی و اجتماعی حساس است. اعتراضات و نارضایتی‌ها بالاست و همه راه‌ها برای حل مشکلات مسدود شده است بنابراین ایران نیز باید در قبال نرمش طرف‌های برجامی از خود نرمش به خرج دهد.»
وی در پاسخ به اینکه اگر ایران چنین رویکردی پیشه نکرده و روز سه‌شنبه مصوبه مجلس مبنی بر کاهش‌نظارت‌های آژانس را اجرا کند، نتیجه چه خواهد بود گفت: «خیلی اهمیتی ندارد. برخی از خبرنگاران و حتی مقامات سیاسی ما توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را با خروج از NPT اشتباه می‌گیرند و بخشی از نگرانی‌ها برای همین است. خروج از NPT می‌تواند پرونده ما را به شورای امنیت ببرد و بسیار مهم است اما اکنون حرف از عدم اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است که مشکلی ایجاد نمی‌کند. قصد ایران این نیست که بازرسان آژانس را راه ندهد یا دوربین‌ها را خاموش کند.»
توصیه به آمریکا
بیگدلی درباره اینکه پس ابراز نگرانی‌های طرف غربی از این بابت چه دلیلی دارد گفت: «دقت داشته باشید که هیاهویی که ایجاد می‌کنند با تصمیماتی که در درون خود می‌گیرند، تفاوت دارد و نباید از این بابت نگران شد. ضمن اینکه به نظر من اجرای این طرح مجلس با آمدن گروسی به ایران به تاخیر خواهد افتاد.»
وی خاطرنشان کرد: «آمریکا با اقدامات اخیر خود نشان داده سیاست او، نرمش است و ما نیز باید متوجه باشیم که لغو یکباره همه تحریم‌ها برای این کشور اگر غیرممکن نباشد، بسیاری سخت و هزینه‌بر است. بر همین اساس معتقدم که باید زمان بیشتری به حل این مساله اختصاص داد و برای این کار کافی است که ایران اجرای مصوبه را یک ماه به تاخیر انداخته و آمریکا نیز یک گام عملی بردارد. مثلا پول‌های بلوکه شده ایران را آزاد کند.»
باز هم انتظار
حال باید منتظر ماند و دید که در دو سه روز آینده اوضاع چطور پیش می‌رود. گروسی در تهران چه گفته و چه خواهد شنید؟ آیا ایران متقاعد می‌شود که اجرای مصوبه مجلس را به تاخیر اندازد یا خیر؟ اگر این مصوبه اجرا شود، طرف غربی چه واکنشی نشان داده و آیا این خوش‌بینی که امثال علی ربیعی سخنگوی دولت به رفع تحریم‌ها در آینده نزدیک دارند، به واقعیت بدل خواهد شد یا خیر؟
سوالاتی از این دست بسیار است و ردیف کردن آن پشت سر هم، نیز فایده‌ای ندارد بنابراین بهتر است که باز هم منتظر مانده و ببینیم که تحولات برجامی و تصمیمات آقایان در ایران و غرب آینده برجام و به تبع آن ایران و ما را چطور رقم خواهد زد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :