تحول دیجیتال و فناوری‌های نوین
شایان رشیدی * تصور کنید در یک عصر زمستانی برای خرید یک جفت کفش برای عید سال ۱۴۰۰ به جای رفتن به بازار و پوشیدن و تست کردن انواع کفش به منظور یافتن مناسب‌ترین سایز و طرح کفش در این شرایط کرونایی، با اسکن کردن پای خود به وسیله گوشی هوشمند خود بتوانید سایز مناسب کفش خود را پیدا کنید. بهترین کفش موجود در بازار را از وب‌سایت یک فروشگاه سفارش داده، هزینه آن را به صورت آنلاین پرداخت کرده و یک روز بعد با پیک آنلاین کفش مورد نظر خود را دریافت کنید یا تصور کنید به جای آنکه در صف طولانی تهیه غذا معطل بمانید بتوانید از شبکه اجتماعی خود برای سفارش پیتزای مورد علاقه خود استفاده کنید.
اگرچه چنین تصوری در لحظه اول بیشتر به یک خیال از جنس داستان‌های ژول ورن شباهت دارد تا به واقعیت، اما این موارد به لطف فناوری‌های نوین توسط دو شرکت نایک و پیتزا دومینو در دو صنعت پوشاک و غذا در سطح جهانی محقق شده‌اند.
همه ما تجربه رفتن به بازار با استفاده از وسایل نقلیه عمومی، گشت و گذار در آن و خرید لباس شب عید و در نهایت حضور در صف طولانی برای خوردن کباب‌های لذیذ بازار را داریم. علاوه بر شیوع ویروس کرونا که این فرآیند را از حالت طبیعی خود خارج کرده است، این تجربه هیجان‌انگیز طی سالیان اخیر هر چند به صورت آهسته اما به طور مداوم دستخوش تغییرات فراوانی شده است. امروزه گشت و گذار در محیط سنتی بازار جای خود را به گشت‌وگذار در فضای خرده‌فروشی‌های دیجیتال، حضور در صف طولانی غذا جای خود را به پلتفرم‌های تهیه غذای آنلاین و در نهایت انتظار طولانی‌مدت در صف تاکسی و اتوبوس جای خود را به انتظار پای تلفن همراه برای گرفتن تاکسی اینترنتی داده است. عامل اصلی این تغییر و دگرگونی تجربه و همچنین دو مثال ابتدایی در صنعت پوشاک و غذا، پدیده‌ای است تحت عنوان تحول دیجیتال. به طور کلی در طول تاریخ توسعه جوامع مرهون فناوری‌های نوظهوری همچون ماشین بخار، برق و اینترنت بوده است و تجربه بشر در مواجهه با مسائل روزمره زندگی تحت تاثیر چنین فناوری‌هایی بوده است.
مفهوم تحول دیجیتال متمرکز بر آن است که در عصر حاضر سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مختلف با بهره‌گیری از ظرفیت‌های حاصل از فناوری‌های نوین و دیجیتالی همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاکچین نوع تازه و منحصر‌به‌فردی از تجربه را برای کاربران خود خلق و زمینه توسعه اقتصادی را فراهم کنند.
در این میان اجرای صحیح فرآیند تحول دیجیتال بدون چالش نخواهد بود. از جمله مسائلی که هنگام به کارگیری این فناوری‌ها باید به آن توجه کرد، این نکته است که صرف به کارگیری فناوری‌های نوظهور ضامن موفقیت و بهره‌مندی از مزایای بالقوه آن نخواهد بود. این بدان معناست که در کنار مسائل فنی مربوطه، عوامل نرم و غیرفنی همچون استراتژی مناسب، مسائل مربوط به حکمرانی و همچنین ابعاد اقتصادی، انسانی و سیاسی مربوطه نیز باید مورد توجه قرار گیرند. در سلسله مطالب آتی سعی خواهیم کرد مجموعه این چالش‌ها به همراه راهکار‌های مناسب را به تفکیک صنایع مختلف در همبافت اقتصادی کشورمان به بحث گذاریم.
نکته پایانی
در اقتصاد دیجیتال امروز شرکت‌ها و سازمان‌ها بدون آنکه پذیرای تحول دیجیتال باشند محکوم به فنا خواهند بود و در رقابت با سایر بازیگران حرفی برای گفتن نخواهند داشت. در چنین همبافتی ضروری است سازمان‌ها برای بهره‌مندی از فناوری‌های نوین، علاوه بر توجه به مسائل فنی، با اتخاذ رویکردی یکپارچه سایر عوامل دخیل و موثر در اجرای این فرآیند را نیز در نظر داشته باشند.
این مقاله با حمایت مرکز تحقیقات مدیریت و نوآوری دانشگاه علامه طباطبایی تهیه شده است.
* پژوهشگر حوزه دیجیتال و هوش مصنوعی
اخبار برگزیدهیادداشت
لینک کوتاه :