تحرکات جدید قیمتی
به گزارش جهان صنعت نیوز: بازگشت انتظارات تورمی و ثبت رکوردهای جدید قیمتی نخستین نشانه‌های این ضرباهنگ تورمی است. سایه تردید بر آینده اقتصادی و نااطمینانی نسبت به تحولات پیش‌رو نیرومحرکه‌های اصلی برای چرخش حرکت بازارها بوده‌اند، به طوری که بعد از مدت‌ها درجا زدن بازار ارز، عبور دلار از مرزهای روانی را نیز ممکن کرده‌اند. در صورتی که ایران برخلاف خواسته آمریکا خروج از پروتکل الحاقی را اجرایی کند می‌توان چشم‌انداز تورمی را برای ماه‌های پیش‌رو نیز ترسیم کرد، اما چنانچه آینده سیاسی ایران دستخوش تحولاتی دیگر شود احتمال بازگشت انتظارات تورمی از مسیر کنونی دور از ذهن نخواهد بود.
افزایش قیمت دلار و بازگشت تورم به مسیر افزایشی علائم جدید اقتصاد ایران در آستانه توقف نظارت‌های برجامی هستند. ایران طی هفته‌های گذشته موضع روشن خود در قبال برجام را اعلام کرده و خواستار بازگشت زودهنگام آمریکا به این معاهده شده است. صبوری آمریکا در این خصوص و رفتار محتاطانه رییس‌جمهور این کشور اما موجب شده ایران تصمیم‌گیری در این خصوص را به تداوم و یا توقف اجرای پروتکل الحاقی منوط کند. بر اساس صحبت‌های اخیر مقامات ایرانی امروز پایان ضرب‌الاجل ایران برای بازگشت آمریکا به برجام است. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه به تازگی نیز در این خصوص اظهار نظر کرده و گفته: «اگر طرف‌های مقابل تعهدات‌شان را تا هفته اول اسفند اجرا نکنند، دولت موظف به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است. این اقدام به معنای توقف نظارت‌های فراپادمانی است. در واقع ایران عضو پادمان و NPT است ولی پروتکل الحاقی متوقف می‌شود.»
به نظر می‌رسد موضع‌گیری ایران در قبال برجام رفتار بازارهای اقتصادی را دستخوش تحولاتی جدی کرده و نیرومحرکه افزایش انتظارات تورمی در یک ماه اخیر شده است. تازه‌ترین گزارش‌های آماری نشان می‌دهند مسیر حرکت بازارهای اقتصادی ایران در ماه گذشته عوض شده و شاهد چرخش قیمتی هم در بازار ارز و هم کالاهای مصرفی اتفاق افتاده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازار ارز از زمان روی کار آمدن دولت بایدن مسیر باثباتی را طی کرده و در برابر اصرار بازار بر افزایش قیمت مقاومت کرده است. با این حال بازار ارز در بهمن ماه به مسیر افزایش قیمت بازگشت و توانست دو ایستگاه قیمتی ۲۵ و ۲۶ هزار تومانی را پشت سر بگذارد. هر چند عبور دلار از سد مقاومتی ۲۶ هزار تومانی با سختی امکان‌پذیر شد، با این وجود ورود به این کانال قیمتی می‌تواند چشم‌انداز بازار ارز در هفته‌های پیش رو را تغییر دهد. در واکنش به چنین تحولاتی مصرف‌کنندگان نیز رفتار مصرفی خود را با توجه به تحولات سیاسی پیش‌رو تنظیم کرده‌اند و انتظارات تورمی خود را بالا برده‌اند.
مرکز آمار در گزارش اخیر خود اعلام کرده نرخ تورم ماهانه بهمن‌ماه بار دیگر بر مسیر رشد قرار گرفته و از ۸/۱ درصد در دی‌ماه به ۵/۲ درصد در این ماه رسیده است. به این ترتیب در حالی که تصور می‌شد ثبات نسبی حاکم بر فضای سیاسی ایران به کنترل انتظارات تورمی منجر شده اما ضرب‌الاجل ایران سرنوشت دیگری را برای بازارهای اقتصادی رقم زده است. در گزارش مرکز آمار نرخ تورم سالانه و نرخ تورم نقطه به نقطه نیز به پیشروی خود ادامه داده‌اند و به ترتیب رشد ۲/۳۴ و ۲/۴۸ درصدی را تجربه کرده‌اند. هر چند افزایش نرخ تورم به مساله‌ای عادی در اقتصاد ایران تبدیل شده و گرانی سال‌هاست معیشت خانوارها را تهدید می‌کند اما رشد نجومی قیمت کالاهای خوراکی که ضریب اهمیت بالایی در سبد مصرفی خانوارها دارد، می‌تواند با نگرانی‌های جدی در خصوص قدرت خرید مردم همراه باشد. در گزارش مرکز آمار بیشترین میزان افزایش قیمت نسبت به سال گذشته در گروه کالاهای خوراکی اتفاق افتاده است. بدیهی است تداوم روند رو به رشد قیمت‌ها به حذف بخشی از اقلام مصرفی و ضروری از سبد مصرفی منجر خواهد شد.
به نظر می‌رسد خیز تورم در بهمن هم نتیجه فعال شدن موتور انتظارات تورمی و هم پیشروی قیمت دلار بوده است که هر دو اینها نیز تحت تاثیر آینده نامطمئن اقتصادی تغییر جهت داده‌اند. به نظر می‌رسد هر آنچه در هفته‌های پیش‌رو اتفاق بیفتد نتیجه مستقیم موضع‌گیری ایران در قبال برجام خواهد بود. دولت آمریکا هرچند پیش از روی کار آمدن، بازگشت قطعی خود به برجام را اعلام کرد اما زمان دقیق این بازگشت را فاش نکرد. صحبت‌های اخیر مقامات آمریکا و رفتار محتاطانه ایران نیز نشان می‌دهد که آمریکا عجله‌ای برای احیای برجام ندارد و احتمال دارد این مساله را به سال بعد و تا زمان روی کار آمدن دولت جدید ایران موکول کند. ایران اما امیدوار است که اگر به آمریکا ضرب‌الاجل بدهد مسیر احیای برجام را تسریع ببخشد. با این حال تاثیرپذیری بازارهای اقتصادی ایران از عوامل روانی و رخدادهای سیاسی زنگ خطر کوچک شدن سفره معیشتی مردم را به صدا درآورده است. پیش‌بینی می‌شود توقف اجرای پروتکل الحاقی احتمال افزایش فشارها از سوی آمریکا را موجب شود که در این صورت بازگشت بازار ارز به مسیر نزولی و ایجاد مانع بر سر راه رشد تورم به آسانی امکان‌پذیر نخواهد بود.
دو نیرو محرکه رشد قیمت‌ها
بر همین اساس عباس آرگون نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران به «جهان‌صنعت» گفت: فشارهای بیرونی و مشکلات داخلی دو نیرو محرکه اصلی افزایش انتظارات تورمی در ایران هستند.
وی اظهار کرد: بعد از کنار رفتن ترامپ از ریاست‌جمهوری آمریکا و آمدن بایدن قدم جدی برای احیای برجام از سوی این کشور برداشته نشده و دولت آمریکا فشارهای خود برای جلوگیری از خروج ایران از پروتکل الحاقی را بیشتر کرده است اما ایران چون آغازگر لغو معاهده برجام نبوده موضع‌گیری خود را در قبال آمریکا اعلام کرده و عمل به خواسته‌های آمریکا را منوط به بازگشت سریع این کشور به برجام کرده است.
به گفته آرگون، اگرچه تاثیرات تصمیم‌گیری‌های سیاسی بر بازارهای اقتصادی ایران قابل چشم‌پوشی نیست اما باید منتظر واکنش دولت آمریکا در قبال ایران نیز باشیم. با این حال خوش‌بینی‌ها نسبت به بازگشت آمریکا به برجام بیشتر است اما این موضوع منوط به داشتن یک دیپلماسی فعال در ایران خواهد بود.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد نااطمینانی در خصوص آینده سیاسی تاثیر خود را بر بازارهای داخلی ایران گذاشته و به افزایش قیمت ارز و افزایش تورم منجر شده است. در صورتی که شاهد تحولات مثبتی در آینده پیش رو باشیم احتمال افت قیمت‌ها در بازار ارز امکان‌پذیر خواهد شد.
آرگون تاکید کرد: با اینکه شرایط نااطمینانی به افزایش قیمت‌ها منجر شده، اما این تنها دلیل رشد قیمت‌ها در ایران نبوده است. افزایش لجام‌گسیخته نقدینگی یکی از دلایل اصلی رشد قیمت‌ها در اقتصاد ایران است که در سایه تحریم‌ها و فشارهای بیرونی اتفاق نیفتاده است. با این وجود تسری اثرات روانی بر اقتصاد ایران توانسته مسیر افزایش قیمت‌ها را هموار کند و به ثبت ارقام بالای نرخ تورم منجر شود.
به باور نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران، اگرچه هم عوامل بیرونی و هم عوامل درونی بر افزایش قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند اما شدت اثر این دو در برهه‌های زمانی مختلف تغییر می‌کند و از آنجا که میزان تاثیرگذاری تحولات سیاسی بر اقتصاد ایران بسیار بالاست می‌توان تغییرات قیمتی در دوره کنونی را نتیجه نااطمینانی از آینده سیاسی کشور دانست.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :