سخنی با اهل «تجربه»
محمد تاج‌الدین * انتظار ما از رسانه چیست؟ طبیعتا شما هم مثل نگارنده ابتدا ذهن‌تان درگیر کلمه حقیقت می‌شود. رسانه باید راست بگوید. از حق دفاع کند و وامدار کسی نباشد. اگر روی این گزاره توافق کنیم باید بپرسیم کدام رسانه در ایران به این راه و روش عمل می‌کند؟
بهانه نوشتن این یادداشت جلد تازه مجله «تجربه» است؛ مجله‌ای که اهالی فرهنگ و مخصوصا ادبیات با آن آشنایی دیرینه‌ای دارند. مجله‌ای منتسب به تیم مطبوعاتی محمد قوچانی. این مجله در تازه‌ترین جلد خود به سراغ آیدین آغداشلو رفته؛ چهره پرحاشیه‌ای که این روزها درگیر پرونده شکایت جنسی است. هر چند آغداشلو و اطرافیانش این موضوع را قویا رد کرده و قول رسیدگی قضایی داده‌اند.
باید بپرسیم راه و روش رسانه‌های ایران در برخورد با موضوع تجاوز و حقوق زنان چیست؟ رسانه باید طرف قربانی را بگیرد یا متهم را؟ پاسخ این سوال روشن است. اما چرا «تجربه» ترجیح داده در بحبوحه اتهامات مطرح‌شده علیه آغداشلو طرف او را بگیرد؟ باید بپرسیم این طرز فکر از کجا آمده؟ آیا اشتباهی سهوی است یا نشانه همراهی با متهم؟
ابتدا باید قبول کنیم نشریات ما با بعضی افراد، مخصوصا در عالم هنر رودربایستی دارند. اگر نام‌شان را سلبریتی بگذاریم کارمان راحت‌تر می‌شود. برخی رسانه‌ها در برابر نام و طرفداران این افراد کم می‌آورند. ترجیح می‌دهند به جای گفتن حقیقت و انتقاد از آنها، کج‌دار و مریز رفتار کنند تا مبادا سوژه‌های مصاحبه‌هایشان را از دست بدهند. چند روز دیگر ویژه‌نامه‌های عید روزنامه‌ها منتشر می‌شود. آدم‌های تکراری، حرف‌های تکراری و خروارخروار ادعا. کسانی باز روی جلد این ویژه‌نامه‌ها به مخاطب دهن‌کجی می‌کنند که در سال‌های گذشته بارها و بارها مورد نقد جدی قرار گرفته و هیچ‌وقت پاسخ روشنی به مخاطب نداده‌اند.
جداافتادگی جریان رسانه‌ای از آنچه در جامعه اتفاق می‌افتد موضوع تازه‌ای نیست. بخش عمده‌اش را می‌توان گردن سانسور انداخت اما سهمی هم بر عهده خود رسانه است. شاید از بدشانسی اهل «تجربه» است که انتشار تازه‌ترین جلد این مجله مصادف شده با ۸ مارس یعنی روز جهانی دفاع از حقوق زنان. جلد «تجربه» در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود. در کنار این جلد، کاربران از رفتار رسانه‌های خارجی در موضوعی مشابه سخن می‌گویند؛ رسانه‌هایی مانند مجله تایم، نیویورکر و اکونومیست. مجلاتی که در موضوع جنبش مبارزه با تجاوز جنسی طرف قربانی‌ها را گرفته‌اند. آنها با این مسائل شوخی ندارند. برایشان مهم نیست آن که از طرف چند زن متهم به تجاوز شده، بازیگری سرشناس است یا تهیه‌کننده‌ای صاحب‌نام. او را کنار می‌گذارند. آنقدر موضوع را پیگیری می‌کنند تا حقیقت برملا شود. هر چند اتفاق افتاده که ادعای شاکیان در برخی موارد غلط بوده اما رسانه ریسک همراهی با متهم را به جان نخریده است.
اکبر منتجبی از اعضای تیم مطبوعاتی قوچانی و کسی که جلد مجله را در توئیتر نشر داده، کانالی را در تلگرام اداره می‌کند؛ کانالی در رابطه با رصد مطبوعات و به اصطلاح گرفتن مچ روزنامه‌نگاران. کسانی که ادعای استادی رسانه را دارند آیا می‌توانند خطایی اینچنینی مرتکب شوند؟ اگر جواب مثبت است وای به حال کسانی که دنباله‌رو آنها هستند. اگر جواب منفی است و اشتباهی در کار نیست باید پرسید گیر کار کجاست.
ممکن است بعدتر ادعا شود این مصاحبه در راستای شفاف‌سازی و انتقاد از رفتار استاد نقاش است. شاید گفته شود تاریک و روشن صورت آغداشلو روی عکس جلد، نشان از پنهان ماندن حقیقت دارد. ممکن است هزار جور بهانه دیگر ردیف شود اما باید گفت ایستادن در برابر حقیقت یا همراهی با آن کار پیچیده‌ای نیست. اهل «تجربه» می‌توانستند در کنار مصاحبه طولانی‌شان با آغداشلو، سراغی هم از شاکیان پرونده بگیرند. بهترین راه به نظر نگارنده برای جمع کردن این شماره مجله «تجربه»، عذرخواهی از مخاطبان و شاکیان و پرداختن دوباره به موضوع است؛ اتفاقی که با توجه به شناختی که از دست‌اندرکاران این مجله داریم کمی بعید به نظر می‌رسد. اما آنچه روشن است برخلاف عده‌ای از اهالی رسانه، مخاطب با کسی شوخی ندارد و اشتباهی با این مقیاس را نمی‌پذیرد. شاید پرتره آغداشلو روی جلد این مجله، آخرین خاطره جمعی مخاطبان با رسانه‌ای باشد که طرف اشتباهی را انتخاب کرد.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :