چرایی عدم تطابق پیش‌بینی تحلیلگران با رخدادهای بازار سرمایه بررسی شد
به گزارش جهان صنعت نیوز: از ورود شرکت‌های دولتی به بازار سرمایه گرفته تا آزادسازی سهام عدالت و افزایش ناگهانی تعداد کدهای معاملاتی به بیش از ۶۲ میلیون عدد، بازار سرمایه ایران را با شوک‌های پی در پی مواجه کرد. در این میان نمی‌توان از ایجاد تغییر و تحولات متعدد در قوانین و ساختارهای معاملاتی بازار توسط شورای‌عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار چشم پوشید؛ تغییراتی که غالبا اثرگذاری مطلوبی بر روند بازار نداشته و مقطعی عمل کرده است.
مجموعه این رویکردها نسبت به بازار سرمایه، حرکتی سینوسی را رقم زد که نتیجه آن تداوم زیان گسترده سهامداران بوده است. با این حال کارشناسان بازار سرمایه از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نیمه آبان ماه به عنوان نقطه عطف بازار نام می‌بردند و همواره پیش‌بینی می‌کردند که وضعیت معاملات پس از تعیین‌تکلیف این انتخابات روشن خواهد شد. برخی تحلیلگران بازار ارقامی را نیز برای روند شاخص کل تا پایان سال جاری ارائه کرده بودند؛ بازه بیان شده در این پیش‌بینی‌ها عموما در بدترین حالت روی رقم یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد قرار داشته است. در این میان اما پرونده سال ۹۹ بازار سرمایه تا کمتر از هشت روز کاری دیگر بسته خواهد شد در حالی که رقم شاخص کل اکنون در کانال ۱/۱ میلیونی قرار دارد و دورنمای مثبتی برای روند شاخص در این مدت کوتاه، دیده نمی‌شود.
حدود سه ماه قبل بود که بورس‌نیوز پیش‌بینی تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه درباره رقم شاخص کل در پایان سال جاری را منتشر کرد. اگر چه این نظرسنجی اکنون از سایت این پایگاه خبری حذف شده و در دسترس نیست اما بررسی ارقام منتشر شده در آن زمان، حاکی از فاصله بسیار پیش‌بینی‌ها از واقعیت کنونی بازار است. ارقام بیان شده توسط کارشناسان از سطح ۵/۱ میلیون واحد آغاز شده بود و حتی برخی کارشناسان بازار سرمایه رقم ۵/۳ میلیون واحدی را هم ذکر کرده بودند! این در حالی است که شاخص کل بازار روز گذشته (هفدهم اسفندماه) روی رقم یک میلیون و ۱۷۵ هزار واحدی بسته شد. حالا این سوال مطرح است که این خطای محاسباتی به چه دلیلی رخ داده است؟ طی سال جاری محاسبات و پیش‌بینی‌های اغلب کارشناسان بازار غلط از آب درآمد. برخی دلیل اصلی این اشتباه را در رفتار معامله‌گران غیرحرفه‌ای و عدم توجه آنان به اصول و بنیان‌های معاملاتی بازار جست‌وجو می‌کنند و برخی دیگر نیز دخالت نهادهای بیرون از بازار سرمایه در روند معاملات را موثر دانسته‌اند. در همین حال، تصمیمات خلق‌الساعه و تغییر مکرر قوانین نیز سبب سردرگمی اهالی دیرینه و جدید بازار شده است. با این حال گفته می‌شد از نیمه آبان ماه بازار سرمایه مسیر صعودی ملایمی را در پیش خواهد گرفت. اما آنچه طی چهار ماه گذشته در بازار رخ داده و واقع شده است، رشدهای مقطعی و افزایش نوسانات بوده به گونه‌ای که نه‌تنها معامله‌گران را برای ورود به دادوستدها با تردید مواجه کرده، عده‌ای دیگر را از بازار فراری داده است. اکنون مشخص نیست که بازار در چه شرایطی وارد سال ۱۴۰۰ خواهد شد.
پیش‌بینی درست متغیرها
علیرضا کدیور تحلیلگر بازار سرمایه در پاسخ به این سوال «جهان‌صنعت» که چرا پیش‌بینی‌های کارشناسان درباره روند بازار درست نبوده است، می‌گوید: «پایه پیش‌بینی‌های کارشناسان بازار، کاملاً درست بوده است اما این شاخص کل بوده که روند متفاوتی را طی کرده و به جای آنکه افزایشی شود، کاهش یافته است.» او توضیح می‌دهد: «کارشناسانی که سه ماه قبل شاخص پایان سال را در بازه ۵/۱ تا ۸/۱ میلیونی برآورد کرده بودند، بر این اصول تکیه داشتند: نخست اینکه به مرور زمان مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا حل‌و‌فصل خواهد شد و در نتیجه شاهد رشد تقاضا در اقتصاد جهانی خواهیم بود. از همین رو قیمت‌های جهانی افزایش خواهند یافت. دوم اینکه احتمالا نرخ ارز در محدوده‌ای میان ۲۵ هزار تومان تا ۳۰ هزار تومان نوسان خواهد داشت که این برآورد نیز صحیح بوده است. سوم اینکه شرکت‌ها گزارش‌های ماهانه بهتری را از عملکرد خود در پاییز و زمستان نسبت به بهار و تابستان منتشر خواهند کرد که این پیش‌بینی نیز درست بوده است.» کدیور تاکید می‌کند: «تحلیلگران بر این باور بوده‌اند که با وقوع این اتفاقات، روند شاخص کل افزایشی خواهد بود. اتفاقاتی که موکدا به وقوع نیز پیوست. تحلیل آنها بر این اساس بود که قیمت سهام باید نسبت به دست‌کم آبان ماه با رشد مواجه شود و به همین دلیل شاخص نیز با رشد روبه‌رو می‌شود و به ارقام ۵/۱ تا ۸/۱ واحد نزدیک می‌شود.» این تحلیلگر بازار سرمایه می‌افزاید: «در نتیجه پیش‌بینی کارشناسان از تحولات درست بوده و بر اساس آن تحولات اصولا باید قیمت سهام رشد می‌کرد. اما در حال حاضر شاهد آن هستیم که با وجود آنکه اتفاقات رخ داده بسیار بهتر از پیش‌بینی‌ها بوده است اما قیمت‌ها و شاخص کل افت کرده‌اند.»
اثرگذاری رفتار سرمایه‌گذاران عجول
کدیور اصلی‌ترین دلیل این روند را رفتار غیرحرفه‌ای بازیگران تازه‌وارد می‌داند و می‌گوید: «بازیگرانی که طی یک سال گذشته وارد بازار شده‌اند متاسفانه عقلایی و حرفه‌ای رفتار نکرده‌اند. به عنوان مثال در حال حاضر قیمت جهانی مس در پیک تاریخی خود قرار دارد، دلار نیز در سطح ۲۵ هزار تومان تثبیت شده و شرکت‌ها هم مشکلی برای فروش محصول و صادرات ندارند، اما با این حال شاهد افت قیمت سهام هستیم!» این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح می‌کند: «طی دست‌کم ۱۵ سال گذشته شاهد چنین روندی نبوده‌ام که یک رشته اتفاقات بسیار مثبت به وقوع پیوسته باشد اما رفتار بازار خلاف آن روند حرکت کند. به نظر من دلیل اصلی این رویکرد ورود سرمایه‌گذاران ناآشنا با مباحث مالی و بازار سرمایه به این عرصه بوده است.» او اضافه می‌کند: «من نام این سرمایه‌گذاران را سرمایه‌گذاران عجول می‌گذارم. افرادی که انتظار دارند در مدت کوتاه، سود قابل توجهی کسب کنند و هیچ‌گونه صبر و تحملی هم ندارند. به محض اینکه یک روز روند سهم منفی می‌شود در صف فروش قرار می‌گیرند و بالعکس. اگر یک روز سهم صف خرید و سپس صف فروش شود، این افراد شاهد زیان ۱۰ درصدی با احتساب کارمزد خواهند بود. این سرمایه‌گذاران به هیچ وجه با اصول بازار سرمایه آشنا نیستند و به آن اعتقادی ندارند و اجرا نمی‌کنند.» کدیور همچنین تصریح می‌کند: «در شرایطی که حضور این سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای افزایش یافته بود، تغییر مقررات و تصویب قوانین کوتاه‌مدت و خلق الساعه که بعضا به لحاظ کارشناسی هم ناپخته بود، باعث شد وحشت و هراس تازه‌واردها تشدید شود. از همین رو این رفتار را نیز می‌توان یکی دیگر از عوامل وضعیت کنونی دانست.»
ارزندگی بازار در وضعیت فعلی
کدیور همچنین می‌گوید: «نکته دیگر این است که با توجه به اتفاقات واقعی که رخ داده و احتمالا در ماه‌های آینده هم رخ خواهد داد، بازار سهام در محدوده بسیار ارزنده قرار دارد.» او توضیح می‌دهد: «اگر امروز شاخص بورس ۶/۱ میلیون واحد بود شاید یکسری از سرمایه‌گذاری‌ها خریدار بودند و یکسری فروشنده، اما اکنون در وضعیتی هستیم که در آینده بسیار نزدیک شاهد هجوم خریداران به بازار خواهیم بود. به باور من این روند کاهشی بازخواهد گشت اما اینکه چه زمانی رخ خواهد داد ممکن است یک هفته یا یک ماه دیگر باشد. اما سطوح قیمتی فعلی در کلیت بازار ما را به این سمت می‌برد که در یک مقطع زمانی بازار بسیار ارزنده خواهد بود.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانبانک و بیمهلینک کوتاه :