نشست وین، گام اول رسیدن به توافقی طولانی‌تر است
امیرعلی ابوالفتح * رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در اظهاراتی اعلام کرده اگر ایران به برجام بازگردد آمریکا ۵۰۰ تحریم دولت ترامپ را لغو می‌کند. در ظاهر این امر به نرمش آمریکا در قبال ایران تلقی می‌شود اما در واقع این‌گونه نیست و موضع آمریکایی‌ها هیچ تغییری نکرده است. این سخنان رابرت مالی بازی با کلمات است و می‌گوید در صورت بازگشت ایران به برجام ۵۰۰ تحریم را لغو می‌کنند در حالی که این امر بدیهی است و همه بحث و چالش بر این است که آمریکا قبل از بازگشت ایران به تعهدات برجامی این تحریم‌ها را لغو کند و به برجام بازگردد.
آمریکا با ادبیات مختلف یک حرف را تکرار می‌کند. رابرت مالی همان حرفی را می‌زند که شش ماه قبل ترامپ زده بود. مالی با یک ویرایش خاص این حرف را بیان می‌کند، روز دیگر مشاور امنیت ملی با یک ادبیات دیگر همان حرف را تکرار می‌کند و روز بعد مشاور وزیر خارجه همان حرف را با ویرایشی دیگر به زبان می‌آورد اما همه یک حرف را می‌زنند.
بنابراین اگر هم ایران و هم آمریکا بر مواضع خود اصرار کنند، بعید به نظر می‌رسد در نشست امروز وین گشایشی اتفاق بیفتد. البته سخنان من بر اساس اطلاعات آشکار رسانه‌ای است و اطلاع ندارم پشت درهای بسته آیا نرمشی صورت گرفته است یا خیر. اما بر اساس آنچه در رسانه‌ها منتشر شده در حال حاضر هیچ حرفی تغییر نکرده است و حرف رابرت مالی همان شرط را دارد.
ایران تکلیف خود را روشن کرده و طبق نظر رهبری تاکید دارد تا همه تحریم‌ها لغو و راستی‌آزمایی نشود ایران به تعهدات برجامی بازنمی‌گردد و طرح گام به گام را هم نمی‌پذیرد. اینکه آمریکا حاضر است در این شرایط به خواسته ایران تن بدهد و تحریم‌ها را بدون قید و شرط بردارد یا خیر هم بعید به نظر می‌رسد.
البته اروپایی‌ها تلاش می‌کنند بین ایران و آمریکا پلی ایجاد کنند که طرفین را به راه‌حلی بینابین برسانند. اما تجربه نشان داده که نقش و نفوذ اروپا به حدی نیست که بتواند این کار را انجام دهد چراکه نه ایران حرف‌شنوی از اروپا دارد و تیغ آنها برای ایران برندگی دارد نه برای آمریکایی‌ها این برش را دارند. بنابراین نقشی که اروپایی‌ها برعهده گرفته‌اند به گونه‌ای نیست که بتواند طرفین را وادار کند که از مواضع‌شان عدول کنند و پایین بیایند.
در نهایت اروپا می‌تواند نقش میانجی را داشته باشد و پیام‌هایی را جابه‌جا کند و تلاش‌هایی را برای راضی کردن طرفین نشان دهد اما ابزاری برای تحمیل خواسته خود نه بر ایران و نه بر آمریکا ندارد. پس خیلی دور از انتظار است که آنها بتوانند کاری از پیش ببرند و طرفین را راضی به کوتاه آمدن از مواضع خود کنند.
بنابراین اگر گره سیاسی گشوده نشود به دلیل اینکه اختلافات مطالبات طرفین بسیار زیاد است بعید است در نشست امروز وین اتفاق خاصی رخ دهد یعنی با توجه به حرف قطعی که رهبری درباره رفع کامل تحریم‌ها از سوی آمریکا زدند و موضع‌گیری قاطع دولت در این باره و اینکه آمریکایی‌ها هم همچنان بر مواضع قبلی خود پافشاری می‌کنند و تغییری در مواضع‌شان دیده نشده، بعید است در این نشست اتفاق خاصی بیفتد و گشایشی حاصل شود.
اما در نهایت می‌توانیم نشست وین را گام اول برای رسیدن به توافقی ببینیم که ممکن است چند ماه دیگر طول بکشد چرا که انتخابات ایران را در پیش داریم و بعد از آن انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکاست و بعد از آن لابی‌های مختلف و راضی کردن اسراییل و عربستان و چین و روسیه و اروپا و کنگره پیش‌روی آمریکا وجود دارد. اما به هر حال باید منتظر بود و دید چه اتفاقی رقم می‌خورد و تصمیمات به چه سمتی پیش می‌رود.
* تحلیلگر مسائل بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :