استراتژی دوگانه «تسهیل و تهدید»

 به گزارش جهان صنعت نیوز: اتحادیه اروپا مهم‌ترین شریک تجاری ترکیه است. ارتباط اروپا با ترکیه در شرایطی که این کشور در بحران اقتصادی فرو رفته و ریزش ارزش لیر بی‌وقفه ادامه دارد و واردات دائما گران‌تر می‌شود می‌تواند فرشته نجات این کشور باشد. اکنون رجب طیب‌اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه به حیات بخشیدن به تماس‌های تجاری کشور خود نیاز دارد و اتحادیه اروپا نیز درصدد استفاده از این فرصت برآمده است. اروپا می‌گوید می‌تواند اتحادیه گمرکی بروکسل ـ آنکارا را تعمیق بخشد اما به شرط و شروطی.

اورزولا فون‌درلاین پیش از سفرش گفت، اگر ترکیه رفتاری سازنده پیشه نکند عواقبی خواهد داشت. او تحرکات جدید ترکیه در مدیترانه شرقی را نمونه‌ای از رفتار غیرسازنده خواند و افزود: در صورت ادامه این رفتار، ما پیشنهادات همکاری خود را متوقف خواهیم کرد.

فون‌درلاین با استراتژی دوگانه تسهیل از طریق تماس‌های سودآور اقتصادی و تهدید از طریق اقدامات تنبیهی که برخی آن را سیاست «چماق و هویج» نامیده‌اند به آنکارا سفر کرد. پیش از این پارلمان اروپا با اشاره به محدودیت‌های روزافزون برای دموکراسی در ترکیه بعد از کودتای نافرجام در این کشور با تعمیق اتحادیه گمرکی بین بروکسل و آنکارا مخالفت کرده بود.

اما این ‌بار دو مقام ارشد اروپا با وجود عدم چرخشی جدی در رویکردهای مربوط به دموکراسی در ترکیه و حتی خروج این کشور از کنوانسیون منع خشونت علیه زنان و آغاز تلاش‌های رسمی برای انحلال حزب اصلی کردهای این کشور به دیدار اردوغان رفتند تا راه را برای تغییرات هموار کنند.

اتحادیه اروپا با سیاست «تسهیل و تهدید» خود تلاش دارد با افزایش کمک مالی برای پناهجویان، بسترسازی سفر بدون ویزا و گسترش روابط گمرکی مناسبات را با آنکارا گسترش دهد.

این اتحادیه تمایل زیادی به تمدید توافقنامه پناهجویان با ترکیه دارد. سه میلیون و ۷۰۰هزار سوری به ترکیه پناه آورده‌اند. اتحادیه اروپا در این توافقنامه متعهد شده که شش میلیارد یورو برای اسکان، تغذیه و تحصیل پناهجویان به این کشور کمک کند. اتحادیه اروپا اعلام آمادگی کرده که کمک‌های مالی خود در این زمینه را گسترش دهد اما تاکنون رقم مشخصی در این باره اعلام نشده و بر سر آن باید بین دو طرف مذاکره صورت گیرد.

رعایت حقوق بشر، شرط بهبود رابطه

مقامات ارشد اتحادیه اروپا پس از دیدار با رجب طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه از اهمیت شراکت با این کشور سخن گفتند، اما در عین حال خواستار بهبود کارنامه آنکارا در زمینه رعایت حقوق بشر و احترام به حکومت قانون شدند. به گفته اورزولا فون‌درلاین و شارل میشل، رییس کمیسیون و رییس شورای اتحادیه اروپا رعایت حقوق بشر یکی از شرط‌های بروکسل برای بهبود رابطه با آنکارا است.

رییس کمیسیون و رییس شورای اتحادیه اروپا همچنین از ایجاد فضای باثبات و امن در رابطه ترکیه با قبرس و یونان به عنوان یکی دیگر از شروط بروکسل برای رابطه نزدیک‌تر با آنکارا یاد کردند. یونان و قبرس از اعضای اتحادیه اروپا هستند. سفر رییس کمیسیون و رییس شورای اتحادیه اروپا به دنبال مواضع مسالمت‌جویانه رجب طیب اردوغان در قبال کشورهای عضو اتحادیه اروپا صورت گرفت. حکومت قانون و احترام به حقوق اساسی ارزش‌های بنیادی اتحادیه اروپا هستند.

شارل میشل پس از دیدار با رجب طیب اردوغان گفت که نگرانی‌های عمیق اتحادیه اروپا بابت رعایت حقوق بشر در ترکیه را با وی در میان گذاشته است. رییس شورای اروپا گفت: حکومت قانون و احترام به حقوق اساسی ارزش‌های بنیادی اتحادیه اروپا هستند.

اورزولا فون‌درلاین نیز ضمن ابراز تاسف از خروج ترکیه از کنوانسیون منع خشونت علیه زنان گفت: ترکیه باید به حقوق بشر احترام بگذارد. به گفته رییس کمیسیون اتحادیه اروپا خروج ترکیه از این معاهده سیگنالی منفی محسوب می‌شود. وی افزود که رعایت حقوق بشر برای اتحادیه اروپا قابل مذاکره نیست.

دو مقام عالی‌رتبه اتحادیه اروپا با این حال تاکید کردند که ترکیه با توجه به نقشی که در پذیرش پناهجویان ایفا کرد شریکی مهم برای این اتحادیه است. یکی از دستیاران رییس‌جمهوری ترکیه در مورد دیدار او با مقامات عالی‌رتبه اتحادیه اروپا گفت که رجب طیب اردوغان خواستار بهبود توافق سال ۲۰۱۶ کشورش با بروکسل در مورد پناهجویان شده است. وی افزود که تسهیل مقررات صدور روادید برای شهروندان ترکیه و تجدیدنظر در توافق اتحاد گمرکی این کشور با اتحادیه اروپا از دیگر درخواست‌های رجب طیب‌اردوغان از شارل میشل و اورزولا فون‌درلاین بوده است. تنش‌های دریایی بین آنکارا و آتن و نقش ترکیه در مناقشات لیبی، سوریه و منطقه قره‌باغ از جمله عوامل موثر در افزایش تنش در روابط ترکیه با اتحادیه اروپا طی یک سال گذشته بود.

عضویت در اتحادیه اروپا

هر چند ترکیه همچنان به طور رسمی یکی از کشورهای داوطلب عضویت در اتحادیه اروپا محسوب می‌شود، اما در عمل درخواست عضویت آنکارا در این اتحادیه مسکوت مانده است.

رجب طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه در گفت‌وگو با سران کمیسیون و شورای اروپا تاکید کرد که آنکارا همچنان به دنبال پیوستن به اتحادیه اروپا است. مذاکرات در مورد پیوستن کامل ترکیه به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۵ آغاز شد. با این حال، روابط میان بروکسل و آنکارا در طول سال ۲۰۲۰ به دلیل اختلافات طولانی، دچار چالش‌هایی شد.

تنش‌زدایی در مدیترانه

روسای کمیسیون و شورای اروپا طی دیدار با رییس‌جمهور ترکیه در آنکارا، درباره مسائل مختلفی از جمله تنش‌زدایی در شرق مدیترانه و همچنین ابعاد عضویت کامل این کشور در اتحادیه اروپا صحبت کردند.

ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه با سازنده و مثبت خواندن گفت‌وگوهای اردوغان و مقام‌های اروپایی، گفت آنها درباره مسائل مختلفی از جمله به‌روزرسانی توافق مهاجران، تجدید قوانین گمرکی، آزادسازی روادید سفر به اتحادیه اروپا برای شهروندان ترکیه‌ای و دیگر مسائل سیاسی مهم رایزنی کردند.

کالین توضیح داد که اردوغان با اشاره به چشم‌انداز روابط آنکارا با اروپا در آینده نزدیک، هدف نهایی ترکیه را عضویت کامل در این اتحادیه عنوان کرد. بر این اساس، رییس‌جمهور ترکیه با درخواست از اتحادیه اروپا برای برداشتن گام‌های قاطع جهت حمایت از دستورکار مثبت آنکارا در موضوعات مشترک، گفت تقویت روابط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بین ترکیه و اروپا نه تنها به ثبات این کشورها کمک می‌کند بلکه در دستیابی به صلح منطقه‌ای نیز مفید است.

اردوغان همچنین ضمن تاکید بر لزوم به‌روزرسانی مفاد توافق مهاجران بین ترکیه و اتحادیه اروپا – به‌منظور تحت پوشش قرار دادن شرایط جدیدی که طی چند سال اخیر پیش آمده – اظهار کرد مساله مهاجران را باید با حساسیت و مسوولیت‌پذیری مشترک رفع ‌و رجوع کرد. از دیگر سو، مقام‌های اروپایی نیز با اعلام آمادگی برای احیای روابط با ترکیه، اما تاکید کردند که این مساله منوط به اقدامات آنکارا در تنش‌زدایی در منطقه است.

شارل میشل بعد از دیدار سه ساعته با اردوغان، گفت: «ما دست خود را با رویکرد مثبت به سمت ترکیه گشوده‌ایم و دیگر این به ترکیه بستگی دارد که از این فرصت به نحوی محکم و پایدار استفاده کند. تعامل ما با ترکیه مترقی‌، متناسب و برگشت‌پذیر خواهد بود. رییس شورای اروپا با درخواست از ترکیه برای حل اختلافات طولانی‌مدت با یونان و قبرس در شرق دریای مدیترانه، توضیح داد: تنش‌زدایی در منطقه باید پایدار و تقویت‌شده باشد. به‌نظر می‌رسد آرامش کنونی، به مویی بند است.

بر اساس این گزارش، فون‌درلاین نیز ضمن اشاره به آمادگی اتحادیه اروپا برای به‌روزرسانی توافق مهاجران، تصریح کرد: یک توافق بازنگری‌شده بین ترکیه و اروپا که مفاد اصلی را نیز داشته باشد، راه طولانی حل شدن مشکل مهاجران و احیای روابط ترکیه و اروپا را طی می‌کند.

یکی از نکات قابل توجه این نشست، عدم حضور اردوغان در نشست خبری به همراه دو مقام اروپایی بود که سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه توضیحی درباره آن نداد. در ماه‌های گذشته اقدامات اکتشافی ترکیه در شرق دریای مدیترانه به تشدید تنش‌ها میان این کشور و کشورهای اروپایی منجر شده است. یونان و قبرس به همراه برخی کشورهای اروپایی می‌گویند که اقدامات ترکیه غیرقانونی و تنش‌آمیز است و به آنکارا درباره تبعات این اقدامات هشدار داده‌اند. ترکیه اما اعلام کرده که این کشور تنها در حال تامین حقوق خود در این دریا و دریاهای سیاه و اژه است.

اقتصاد کلان