کاندیداها در منگنه حتی انتخاب شعار

محمدصادق جنان‌صفت * کمتر از ۷۰ روز دیگر شهروندانی که می‌خواهند از حق رای خود استفاده کنند پای صندوق‌های رای می‌روند تا از بین کاندیداهای تایید صلاحیت‌‌شده از سوی شورای نگهبان به یک نفر رای دهند. اما امروز ۲۱ فروردین ۱۴۰۰ هنوز شهروندان ایرانی نمی‌دانند کدام سیاستمداران با کدام گرایش سیاسی و با کدام کارنامه و برنامه کاندیدای ریاست‌جمهوری هستند و نیز نمی‌دانند شورای نگهبان کدام یک از آنها را واجد صلاحیت تشخیص خواهد داد تا بتوانند کار خود را به طور رسمی شروع کنند. سردتر شدن هوای  انتخابات در این دوره به اندازه‌ای است که رهبران شناخته‌شده  جناح‌های سیاسی مشهور ایران دست‌های‌شان را از هراس یخ زدن از جیب بیرون نمی‌آورند.

در دوره‌های پیشین دست کم تا پیش از نوروز ائتلاف‌های سیاسی درباره  راهبرد انتخاب کاندیدا و نفرات احتمالی با لحاظ کردن مقبولیت مردمی و نیز تایید صلاحیت از سوی شورای نگهبان به نتیجه رسیده بودند و نیز درباره شعارهای اصلی نکاتی را روی کاغذ و در ذهن جمعی پدیدار کرده بودند. اما در انتخابات سیزدهم جدای از تنگنای انتخاب فردی که مقبولیت مردمی و نیز توانایی عبور از فیلترها را داشته باشد، بیشترین دغدغه این است که چه شعار راهبردی را برای ایجاد تحرک در میان هواداران برگزینند.

تضعیف سیستماتیک نهاد دولت در همه دوره‌های انتخاباتی پس از پایان جنگ از سوی اصولگرایان و تندروهای این جریان و نیز ناتوانی‌ها و ناکارآمدی دولت‌ها و تنگ‌تر شدن حلقه محاصره دولت از سوی نهادهای دیگر کار را به جایی رسانده که کاندیداها حتی در انتخاب شعار راهبردی در منگنه قرار دارند. واقعیت این است که شهروندان ایرانی امروز درک درستی از ناتوانی دولت‌ها و حکومت در حل بنیادی‌‌ترین مسائل اقتصادی دارند و نیک می‌دانند تا روزی که چاقوی تحریم زیر گلوی اقتصاد است هیچ جنبش پیش‌برنده‌ای پدیدار نخواهد شد.

حالا و برخلاف سال ۱۳۹۲ و حتی ۱۳۹۶ شعار برطرف کردن محاصره اقتصادی ایران به این دلیل که فرآیند تصمیم‌گیری درباره آن از چنگ دولت بیرون افتاده است را نیز نمی‌توان داد. کاندیداهای انتخابات سیزدهم نمی‌دانند هر شعاری برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی شهروندان با وجود ادامه تحریم‌ها از سوی شهروندان نمره خوبی نمی‌گیرد و شهروندان تنها به این شرط که جریان سیاسی جرات کند و دست‌کم شعار حذف تحریم از هر راه را بدهد ممکن است با انتخابات آشتی کنند.

آیا جریان سیاسی حاکم بر کشور اجازه می‌دهد کاندیداهای احتمالی جناح‌های سیاسی انتخاب شعار راهبردی حذف تحریم را در دستور کار قرار دهند؟ اگر جریان سیاسی تصمیم‌اش این باشد که درصد مشارکت شهروندان را افزایش دهد باید راهی باز کند تا کاندیداها درباره اصلی‌ترین انتظار شهروندان یعنی حذف تحریم و باز شدن گره‌های چندلایه کسب و کار‌ها وعده بدهند. در این صورت اگر وعده داده شود و در عمل دولتی که بر سرکار می‌آید نتواند در مسیر حذف تحریم و عمل به وعده انتخاباتی گامی بردارد آخرین پیوندهای اعتماد اندک باقی‌مانده نیز گسسته خواهد شد. ایرانیان به هیچ وعده‌ای جز همین وعده دلخوش نخواهند بود.