تکنولوژی و تولید اطلاعات و توسعه امنیت

محمد‌صادق جنان‌صفت * اطلاعات بهنگام، دقیق و درست یک کالای بسیار باارزش در دنیای امروز است که شرکت‌ها و کشورها برای تولید و تجارت آن سرمایه‌گذاری هنگفتی انجام می‌دهند.

اطلاعات به دست آمده از فرآیند سرمایه‌گذاری در درون سرزمین‌ها و یا از تجارت با دیگران شاخه‌های گوناگون دارند که در بخش‌های اقتصادی‌، صنعتی‌، پولی و بانکی‌، اجتماعی و نیز امنیتی به کار گرفته می‌شود. تجربه جوامع‌ انسانی نشان می‌دهد تولید اطلاعات برای افزایش بخش امنیت کشورها در جهان امروز بیشترین بازدهی و بالاترین سرمایه‌گذاری فکری و مادی را به خود اختصاص داده است. در کشورهای دارای نهادهای دموکراسی ریشه‌دار شهروندان از دولت‌ها انتظاراتی با فهرست بلندبالا ندارند و بیشترین انتظارات آنها این است که دولت و سایر نهادهای اداره‌کننده کشور برای آنها امنیت ایجاد کنند. این انتظار از نهاد حکومت در کشورهای یادشده بر پایه  پدیدارکردن و آفرینش آسایش ذهنی و روانی  شهروندان و افزایش درجه امنیت آنها با کمترین حد از دخالت‌های مستقیم و برخوردهای سخت است. این عامل به اندازه تامین معیشت و کسب و کار برای شهروندان کشورها در انتخابات اهمیت دارد و کاندیداهای ریاست‌جمهوری یا منصب نخست‌وزیری در این باره به شهروندان آسایش خیال می‌دهند. بدیهی است که کشورهای جهان بسته به نوع مناسبات با همسایه‌ها و نیز ماهیت مناسبات با جهان باید بیشترین سرمایه‌گذاری را برای بستن روزنه‌های ناامن‌سازی از سوی بیرون از مرزها انجام دهند و در این مسیر از هزینه کردن با بهره‌وری بالا هراس نداشته باشند. بستن راه ورود و نفوذ نیروهای برهم‌زننده امنیت شهروندان به لحاظ مادی و ذهنی که جاسوس‌ها بخشی از آن به حساب می‌آیند با استفاده از اطلاعات بهنگام و سریع و همه‌جانبه  الزام‌هایی دارد که با الزام‌های تولید و تجارت سایر کالاها و خدمات تفاوت‌های معناداری  ندارند به این معنی که باید برای تولید آن از تازه‌ترین تکنولوژی و فناوری سخت و نرم  موجود در جهان استفاده شده و نیز از بازارهای گوناگون تهیه و با نیازهای داخلی مطابقت داده شود. بسنده کردن به دانش قدیمی و درون‌سرزمینی و تخصص‌های منسوخ و نیز انحصاری شدن بازار خرید تکنولوژی اطلاعات از یک  یا دو فروشنده یا فروشنده‌هایی که خود با بازارهای تازه آشنا نیستند عقب‌ماندگی احتمالی به همراه دارد و تازه امنیت چنین اطلاعاتی قابل تضمین نیست. این روزها که برخی از منتقدان دولت با رویکردی تازه نسبت به رخداد نطنز دولت را به بی‌کفایتی در تامین امنیت اطلاعات مهم متهم می‌کنند یادشان باشد که این وضعیت به ساختار تولید اطلاعات و تامین امنیت در کشور برمی‌گردد. در صورتی که خرید تکنولوژی اطلاعات امنیتی و نیز روش‌های آن به شکل جزیره‌ای باشد شرایط دشوار خواهد شد و باید به این وضعیت و ساختار ناکارآمد مورد اشاره توجه کرد. ایران به دلیل سیاست خارجی استقلال‌طلبانه‌اش در دادوستد تکنولوژی تولید و تجارت اطلاعات امنیتی و نیز تربیت نیروهای زبده با تنگناهایی روبه‌رو است و به نظر می‌رسد خرید این اطلاعات از انحصارگران، روزگار خوبی برای ایجاد اطلاعات و امنیت فراهم نمی‌کند.