یکه‌تازی انرژی‌های فسیلی ادامه دارد

 به گزارش جهان صنعت نیوز: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیش‌بینی خود در مورد مصرف نفت خام در ۲۰۲۱ را نسبت به آخرین پیش‌بینی مقدار ۲۳۰ هزار بشکه افزایش داد که عمدتا به خاطر واکسیناسیون و شروع به توزیع پول ناشی از قانون بسته تشویقی در آمریکاست. در عراق اکسون‌موبیل احتمالا از حوزه نفتی القرنه غربی بیرون خواهد رفت. این حوزه که در دوره جنگ ایران و عراق در تصرف نیروهای ایرانی بود ۵۰۰ هزار بشکه در روز تولید دارد.

تکاپوی امارات برای خروج از اوپک

امارات عربی متحده به نظر می‌رسد در پی خروج از اوپک است. این کشور فکر می‌کند که با استقلال از اوپک می‌تواند به بازیگران صحنه سیاست و انرژی در سطح جهانی نزدیک‌تر شود. ابوظبی در مذاکره با شرکت گلوبال‌پلاتس که اخبار و نشریات انرژی را منتشر می‌کند، به این نتیجه رسید که نفت خام موربان به عنوان یک نفت خام شاخص برای داد و ستد در سطح جهانی معرفی شود. تاکنون نفت خام‌های برنت و وست‌تگزاس اینترمدییت در سطح جهانی چنین جایگاهی را داشته و در درون اوپک نیز نفت خام‌های سبک ایران، عرب لایت عربستان و دوبی به عنوان معیار عمل می‌کردند. شرکت ملی نفت ابوظبی ادنوک و بورس بین‌قاره‌ای در ماه مارس سال جاری رسما شروع معاملات نفت خام موربان را به عنوان ابوظبی اعلام کردند. معرفی اولین قرارداد موربان ICE Futures قرارداد آینده در بورس کالاهای جدید را می‌توان به تصمیم امارات برای گرایش به سمت معاملات آزادانه نفت خام و انعطاف‌پذیری بیشتر برای محافظت در برابر ریسک تفسیر کرد. شرکت‌هایی که موافقت کرده‌اند در این معاملات شریک باشند JXTG، عبارتند از بریتیش پترولیوم، توتال، اینپکس، ویتول، شل، پتروچاینا، جی‌اس کلتکس کره‌جنوبی ۹/۳۹ و گوگرد ۷۸/۰ درصد API تایلن د. موربان یک نفت شیرین سبک با درجه ویسکوزیته PTT ژاپن است. بر اساس گزارش رویترز، تولید نفت سبک موربان حدود ۶/۱ تا ۷/۱ میلیون بشکه در روز است. امارات متحده عربی معمولا نفت را مستقیم به مشتریانش که عمدتا در آسیا هستند، می‌فروشد.

این کشور سومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک پس از عربستان سعودی و عراق بوده و حدود ۵/۲ تا ۳ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کند. در جهان بیشتر از ۱۶۱ نوع نفت خام وجود دارد که هر یک از نظر خصوصیات داخلی، کیفیت و میزان نفوذ در بازارهای مصرف جهانی با یکدیگر تفاوت دارند ولی مهم‌ترین عامل، تغییرات قیمت آنها یا برتری یکی بر دیگری کیفیت است. حالا امارات عربی متحده و به‌خصوص ابوظبی در پی آن است که نقش بیشتری در سیاست و تجارت جهانی داشته باشد، در مسائلی همچون میانجیگری بین طرف‌های درگیر در خصومت‌های محلی و یا بین کشوری، پیشبرد فناوری‌های سبز، تولیدات دفاعی و سرمایه‌گذاری. همچنین شرکت ملی نفت ابوظبی (ادناک) در زمینه جاه‌طلبی‌های رهبران امارات به خصوص ولیعهد ابوظبی محمد ‌بن زاید نقش ویژه‌ای دارد. سلطان الجابر رییس ادناک هم‌اکنون رییس شورای عالی امور مالی و اقتصادی نیز هست و همزمان نماینده ویژه امارات در امور تغیییرات اقلیمی است. ادناک قرار است تولید نفت خود را تا ۲۰۳۰ به پنج میلیون بشکه در روز برساند. نکته ظریف اینجاست که ابوظبی محل استقرار آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) است.

مسوولان این کشور همیشه از گذار انرژی و رفتن به سمت انرژی‌های پاک سخن گفته و در این مسیر سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما در کنار آن در یک لایه استراتژیک دیگر ادناک با برنامه‌ریزی مالی، حقوقی، فناورانه و سیاسی قرار است تولید انرژی فسیلی خود را به دو برابر برساند یعنی از فرصت باقی‌مانده که در اختیار تولیدکنندگان نفت و گاز است، استفاده کرده و حداکثر منابع فسیلی خود را به سرمایه تبدیل کند. به نظر می‌رسد که امارات قصد دارد علاوه بر دوری گزیدن از اوپک و ایران، از دیگر همسایگان خود یعنی قطر و عربستان سعودی نیز راه خود را جدا کند. تاسیسات عظیم نگهداری و حمل مواد نفتی در فجیره در بیرون از تنگه هرمز نیز شاهدی است که امارات مایل نیست بیشتر از این درگیر مسائل خلیج فارس باشد. در بلندمدت امارات به یک چهارضلعی در بخش تقاضا، عرضه، فناوری و سرمایه‌گذاری بین چین، هند، امارات و اسراییل فکر می‌کند؛ چیزی مانند کواد مابین آمریکا، ژاپن، استرالیا، و هند.

خیز قطر برای توسعه LNG

قطر در نظر دارد از ابتدای ۲۰۲۲ صددرصد شرکت گاز طبیعی مایع‌شده قطر (QG1) را به تملک شرکت نفت قطر (QP) درآورد.QG1 شرکت تولیدکننده LNG در ۱۹۸۴ و پس از کشف گنبد شمالی یعنی ذخایر گازی مشترک ایران و قطر تاسیس شد. ظرفیت شرکت تولید سالانه ۱۰ میلیون تن LNG در ابتدا بود. در گذشته شرکت نفت قطر ۶۵ درصد، توتال ۱۰ درصد، اگزون‌موبیل ۱۰ درصد، ماروبنی ۵/۷ درصد و میتسویی ۵/۷ درصد از سهام این شرکت را در اختیار داشتند. قطر پس از راه‌اندازی این شرکت، با توجه به ذخایر عظیم تازه کشف شده حوزه گازی پارس جنوبی و گنبد شمالی و سرمایه‌گذاری قطر به مقدار ۷/۲۸ میلیارد دلار، صنابع تولید LNG خود را توسعه داده و قرار است تا ۲۰۲۷ تولید این کشور به ۱۲۶ میلیون تن در سال ارتقا یابد.

وابستگی شدید ایالات متحده به فرآورده‌های نفتی

برای کشورهای بزرگ با مسوولیت‌های ژئوپلیتیکی همچنان قیمت نفت موضوع عمده‌ای است. خانم جنیفر گرانهلم وزیر انرژی آمریکا در تماس خود با وزیر نفت عربستان بر اهمیت همکاری بین‌المللی برای تداوم انرژی با امنیت قابل دسترسی و قیمت قابل تحمل تاکید مکرر کرد. در این میان قیمت نفت متعادل همچنان معیاری برای جریان روان و بدون مانع انرژی در جهان محسوب می‌شود. اگر قیمت نفت با افزایش قابل توجهی به یکباره دچار شود، کشورهای با درآمد کمتر دچار وضعیت ناپایدار خواهند شد و در این میان کشورهای فقیر قاره آمریکا دچار بی‌ثباتی داخلی خواهند شد. اگر قیمت نفت به یکباره کاهش یابد، صنایع نفت غیرمتعارف کشورهای مختلف به خصوص آمریکا در برابر هزینه‌های متعارف نمی‌توانند مقاومت کنند و ورشکسته می‌شوند. در ایالات متحده آمریکا قیمت یک گالن بنزین به ۳ دلار رسید یعنی ۵۰ درصد از دوره ترامپ قیمت آن بیشتر شد.

توزیع مجدد دو میلیارد دلاری بایدن در میان مردم آمریکا قیمت‌های فرآورده‌ها را بیشتر خواهد کرد. فرآورده بنزین همچنان بزرگ‌ترین عامل به وجود آورنده دی‌اکسید‌کربن و دیگر گازهای گلخانه‌ای در آمریکاست.

ضربه جبران‌ناپذیر کرونا به نفت شیل

دولت بایدن بر استفاده از خودروهای الکتریکی تاکید عمده دارد، اما اقتصاد آمریکا به نظر می‌رسد که به این زودی‌ها دست از سوخت‌های فسیلی دست برنمی‌دارد. بالا رفتن قیمت سوخت تمایل به خرید خودرو برقی را بیشتر می‌کند. اما شیوع بیماری کووید۱۹ و سرمای بی‌سابقه زمستان گذشته تولید نفت خام ایالات متحده را از ۱۳ میلیون بشکه در یک سال گذشته به ۱۱ میلیون بشکه رساند. واردات نفت اکنون دوباره شدت گرفته و این باور در حال شیوع است که نفت شیل از صدمات ناشی از کرونا دیگر نمی‌تواند کمر راست کند. شاید در آینده روزی قیمت خودروی برقی و باتری لیتیومی با هزینه‌های پایین خودروی بنزینی به نزدیک هم برسند اما تا آن زمان همچنان ایالات متحده به نفت و فرآورده‌های آن هم در تولید و هم در واردات وابسته است.

عبور از دوران گذار انرژی با اهرم نفت و گاز

نتیجه‌گیری از این سه رویداد، یعنی تلاش امارات برای معرفی نفت خود به عنوان نفت شاخص جهان، تولید هر چه بیشتر LNG در قطر و وابستگی به مصرف فرآورده‌های نفتی در ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد جهان حامل‌های انرژی‌های فسیلی به انتها نرسیده و در صورت تصمیم‌گیری صحیح اسکناس‌های ناشی از فروش نفت و گاز می‌تواند کشوری را به توسعه برساند؛ توسعه‌ای در خدمت مردم آن سرزمین و ابزاری برای گذشتن از دوران گذر انرژی.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان