انتحار سیاسی
به گزارش جهان صنعت نیوز: فایل صوتی‌ای که مانند بمب خبری عمل کرد و فضای رسانه‌ای داخلی و خارجی را تحت تاثیر قرار داد. اتفاقی که هنوز پس از گذشت ۲۴ ساعت ترکش‌هایش ادامه دارد. در این فایل صوتی که مشخص نیست توسط چه کسی یا کسانی و با چه اهدافی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و در جریان مذاکرات وین منتشر شده است، گفت‌وگویی با نام «تاریخ شفاهی ایران» توسط مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری به منظور ثبت در تاریخ و برای آیندگان و به صورت محرمانه تهیه شده بود. اما در کمال ناباوری از رسانه خارجی و سعودی سر درآورد!
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته در نشست خبری خود در موضع‌گیری رسمی این اقدام را «بی‌اخلاقی سیاسی» نامید و گفت که این گفت‌وگو صرفا برای ثبت در حافظه سازمانی دولت تدبیر و امید ضبط شده بوده و قرار به انتشار آن نبوده است. همچنین خطیب‌زاده تاکید کرد که این فایل صوتی محرمانه مصاحبه‌ای هفت‌ساعته است که تنها سه ساعت آن بریده شده و در صورت صلاحدید مراجع ذی‌صلاح، اقدام به انتشار فایل صوتی کامل آن خواهند کرد.
اما دیگر کار از کار گذشته و منتشر‌کنندگان این فایل صوتی محرمانه به آنچه که می‌خواسته‌اند رسیده‌اند. اگر چه هنوز ابعاد ماجرا برای نگارنده این گزارش روشن نیست و نیازمند گذر زمان است، اما ابعاد این اتفاق از چند منظر قابل بررسی است و باید دید چه کسانی از انتشار این فایل صوتی محرمانه آن هم در آستانه انتخابات حساس ریاست‌جمهوری و در حین مذاکرات وین به منظور احیای برجام سود می‌برند؟
البته از همان ساعات اولیه انتشار فایل صوتی ظریف، گروه‌های مختلفی در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس در تحلیل اظهارات، انگیزه انتشاردهندگان مصاحبه، عواقب احتمالی و حتی بررسی لحن و گفتار سعید لیلاز با او به تحلیل و بررسی نشستند. به نحوی که این اتاق‌های گفت‌وگو تا اوایل صبح روز پس از انتشار فایل صوتی هم ادامه یافت. برخی ظریف را قربانی انتشار این فایل صوتی دانستند و برخی منتقدان با تاکید بر سخنان ظریف و انتقاد از بحث غلبه میدان بر دیپلماسی که آن را زیر سوال بردن خدمات شهید سلیمانی می‌دانستند به انتقاد تند از وزیر خارجه پرداختند. واکنش‌هایی که برخی معتقدند قطعا بر نحوه آرایش سیاسی کشور و حتی انتخابات بی‌تاثیر نخواهد بود.
البته از ابتدای ماجرا، انگشت اتهام اصولگرایان و برخی رسانه‌های خاص مثل تسنیم و فارس به سمت حسام‌الدین آشنا مشاور رییس‌جمهوری که ترتیب‌دهنده چنین گفت‌وگوهایی برای ثبت در تاریخ بوده است، نشانه رفت. او هم در توئیتی با انتشار آیه‌ای از قران کریم این‌گونه پاسخ داد و نوشت: «انشاالله این سوءنیت و کید احتمالی به خودشان برگردد.» موضوعی که با راه افتادن هشتک‌هایی مثل «پایان ظریف»، «مرد میدان»، «خداحافظی با سیاست» و «ظریف گیت» احتمال انتشار آن فایل از سوی آشنا را منتفی کرد. اما این تازه شروع ماجرا بود.
واکنش‌های توئیتری
همان‌طور که گفته شد، انتشار این فایل صوتی واکنش‌های مختلفی از سوی هر دو جناح سیاسی داخلی و موافقان و مخالفان ظریف و برجام و حتی به صورت بسیار گسترده‌تر در رسانه‌های خارجی و براندازان و مخالفان نظام داشت. مثلا محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب همان ابتدا در توئیتی نوشت: «انتشار فایل صحبت خصوصی ظریف کاری مثل دزدیدن اسناد هسته‌ای توسط اسراییل است.» حتی در یکی از اتاق‌های گفت‌وگوی کلاب‌هاوس گفت که «سرقت اسناد محرمانه در بین اصلاح‌طلبان جایی ندارد». اما عبدالله گنجی مدیرمسوول روزنامه جوان در پاسخ به او در توئیتی این‌گونه نوشت: «مثل ویدئوی بازجویی قتل‌های زنجیره‌ای که سر از لندن درآورد.»
رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس یازدهم مثل بسیاری دیگر بر این عقیده است که اقدام رخ‌داده به منظور تحت تاثیر قرار دادن مذاکرات وین و جلوگیری از احیای برجام صورت گرفته است. او در توئیتی در حمایت از ظریف نوشت: «انتشار فایل مصاحبه ظریف ربطی به انتخابات ریاست‌جمهوری ندارد. هدف ضربه زدن به مذاکرات وین و تکمیل‌کننده تخریب‌های اخیر در سایت نطنز و سایر آسیب‌ها به منافع ملی است.»
محمد مهاجری فعال سیاسی اصولگرا نیز به تقسیم‌بندی اشخاصی که از انتشار این فایل صوتی سود می‌برند، در یادداشتی در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «افسران آگاهی هنگام مواجهه با یک جنایت، یک سوال راهبردی را مطرح می‌کنند: چه کسی از این حادثه سود می‌برد؟ پاسخ درست به این سوال، راه را برای رسیدن به هدف به سرعت هموار می‌کند. در ماجرای انتشار فایل صوتی آقای ظریف، صرفنظر از درست یا غلط بودن اظهارات او، این پرسش مهم است که چه کسانی و با چه هدفی سخنان ظریف را درز داده‌اند؟»
مخالفان توئیتری
اما به جز حامیان ظریف، مخالفان او هم دست به کار شدند و در اقدامی تیمی و گسترده، توئیت‌هایی در محکومیت و زیر سوال بردن ظریف و سخنان او منتشر کردند. نمایندگان اصولگرای مجلس دهم که بعضا اعضا و حامیان جبهه پایداری و تندروهای سیاسی کشورند از جمله سردمداران این حرکت بودند. هر چند که محمدباقر قالیباف رییس مجلس که البته خود را رقیب فرضی ظریف در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم می‌داند هم در توئیتی با ساده‌لوح خواندن ظریف او را به سیاسی‌کاری متهم کرد و نوشت: «تدبیر و شجاعت حاج قاسم میدان‌ها را فتح و معابر دیپلماسی را باز می‌کرد. چیزی جز سیاست‌بازی یا ساده‌لوحی نمی‌تواند این حقیقت روشن را کتمان کند. حالا که #حاج_قاسم نیست، نخواهیم گذاشت با فرصت‌طلبی برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود به او جفا کنند و نقش تاریخی شهید سلیمانی را وارونه جلوه دهند.»
روح‌الله متفکرآزاد عضو هیات رییسه مجلس هم در توئیتی با محکوم کردن ظریف این‌طور وانمود کرد که وزیر خارجه دنبال سهم‌خواهی از انتخابات پیش‌رو است و این فایل صوتی را به منزله ابزار فشاری برای به سرانجام رساندن مذاکرات وین یا اجازه خواستن برای حضور در انتخابات دانست. او در توئیت خود نوشت: «پیام آقای ظریف کاملا روشن است! یا اجازه بدهید مذاکرات جدید را انجام بدهم، با هر نتیجه‌ای! یا کاندیدای ریاست‌جمهوری خواهم شد! ظاهرا ایشان گمان کرده که کاندیداتوری‌اش واهمه‌برانگیز است. به نظرم خسارت کاندیداتوری‌شان از خسارت عبور از منافع مردم کمتر است.»
علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل نود هم در توئیتی به این اتهام‌زنی‌ها ادامه داد و با اشاره به این بخش از سخنان ظریف درباره غلبه میدان بر دیپلماسی که کنایه از امتیازدهی دیپلماسی و چربیدن بخش میدان به دیپلماسی در کشورمان است نوشت: «جناب محمدجواد ظریف پس از سال‌ها حضور در عالی‌ترین سطح دیپلماسی، درکی از ایجاد قدرت میدان برای چانه‌زنی در مذاکره ندارد و فکر می‌کند او بوده که دیپلماسی لبخند را برای میدان اقتدار حاج قاسم سلیمانی هزینه می‌کرده است! این عقب‌ماندگی تحلیلی، برای پایان عمر سیاسی وی کافی است.»
سیدنظام‌الدین موسوی عضو کمیسیون اصل نود هم نوشت: «جناب آقای ظریف! همین که فایل صوتی محرمانه جنابعالی از شبکه تلویزیونی وابسته به آل‌سعود سر در می‌آورد، یعنی در جریان قرار ندادن شما پیرامون حمله موشکی به عین‌الاسد و سفر بشار اسد به تهران کار بسیار دقیق و درست و هوشیارانه‌ای بوده است. گاندوها اطرافتان را پر کرده‌اند آقای وزیر!»
این فایل صوتی علاوه بر واکنش‌ها پس‌لرزه‌هایی هم داشت و احمد امیرآبادی عضو هیات رییسه مجلس هم گفت که از موضوع انتشار فایل صوتی مربوط به محمدجواد ظریف تحقیق و تفحص می‌کنیم. عضو هیات رییسه مجلس همچنین تاکید کرد: «عوامل در اطلاعات محرمانه و سری کشور در این باره به قوه قضاییه معرفی خواهند شد.»
ارزش ترور سردار سلیمانی برای آمریکا و کنایه به بایدن
البته واکنش‌ها به این فایل صوتی به همین‌جا ختم نشد و مایک پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ هم در توئیتی با اشاره به فایل صوتی ظریف نوشت: «ترور [شهادت] سلیمانی توسط دولت ما تاثیر گسترده‌ای بر ایران و خاورمیانه داشته است. اگر حرف مرا قبول ندارید از ظریف بپرسید! جو بایدن هنوز فکر می‌کند کار ما اشتباه بوده است.» این سخنان واکنش به این بخش از سخنان ظریف بود که در فایل منتشرشده گفته بود: «معتقدم کشور بعد از رفتن شهید سلیمانی یک ضربه سنگینی را تحمل کرد. آمریکا با به شهادت رساندن شهید سلیمانی ضربه‌ای به کشور زد که با نابودی یک شهر نمی‌زد.»
واکنش رسانه‌ها
خبرگزاری فارس در گزارشی با حمله به ظریف نوشت: «مواضع اختلافی ظریف نسبت به جهت‌گیری کلان انقلاب پوشیده نبود و البته با این صوت دقیق‌تر شد. اما قاعدتا هدف اصلی از انتشار صوت، افشاگری و پرکردن پشت دست منتقدان ظریف نبوده است.»
این رسانه درباره هدف منتشر‌کنندگان این فایل صوتی می‌نویسد: «ایران اینترنشنال از شب گذشته سلسله گفت‌و‌گوها و گزارش‌هایی را در گفت‌وگو با کاظمیان، نامور، مراد ویسی، متین و… منتشر کرده است و تنها با یک گزاره به بازنمایی این فایل صوتی پرداخته است. کدام گزاره؟ کشور توسط رییس‌جمهور اداره نمی‌شود و در اختیار سپاه است. این همان خطی است که چند ماه است بخش رادیکال و نزدیک به برانداز اصلاح‌طلب داخلی آن را پی‌گیری می‌کند.»
نشریه روزانه سپاه هم در واکنش به اظهارات ظریف که گفته بود در برخی از مهم‌ترین مسائل کشور مثل سفر بشار اسد به تهران، حمله اسراییل به مواضع ایران در سوریه و برنامه سپاه برای شلیک موشک به پایگاه آمریکایی در عراق بی‌اطلاع نگه داشته شده بود، نوشت: «چرا باید به وزارت خارجه‌ای که یک فایل صوتی محرمانه در آن قابل حفاظت نیست، اعتماد کرد و اطلاعات حمله سری نظامی را به آن داد؟»
البته سایت جماران که از حامیان دولت است در تحلیلی متفاوت توپ را به زمین مخالفان دولت انداخت و نوشت: «دو دسته از انتشار این فایل صوتی سود می‌برند: «دلواپسانی که انتشار این فایل را گردن ظریف می‌اندازند و در حالی که احتمال نامزدی وی وجود دارد، او را زیر فشار می‌گذارند در میانه مذاکرات هر نوع توافقی را گرفتار حواشی و چالش‌های جدی می‌کنند. دوم جریان برانداز و تحریمی که با انتشار این فایل، دوباره ادبیات «ماله‌کش اعظم» را برای ظریف بازتولید کرده و به دنبال سوزاندن او در انتخابات نزد مردم ناراضی و خسته‌ای می‌روند که از وضع فعلی که فعلا انگیزه‌ای برای مشارکت ندارند.»
گفتنی است، لو رفتن فایل صوتی محرمانه ظریف آن هم در شرایط حساس فعلی که هم دولت رو به اتمام است و هم تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای درصدد است مذاکرات وین را به منظور احیای برجام به نتیجه برساند، پیامدهای مختلفی دارد و این سوالات را مطرح می‌کند که انتشار این فایل در این شرایط منافع چه کسانی را تامین می‌کند؟ چه جریانی از این ماجرا نفع می‌برد؟ آیا به گفته برخی این ماجرا می‌تواند بر محبوبیت ظریف بیفزاید و او را که بارها منکر ورود به عرصه انتخابات بوده است را وادار به این کار کند؟ یا مشت او را برای مذاکره‌کنندگان باز کرده است که وزیر امور خارجه ایران قدرتی در داخل کشور ندارد و به عبارتی از این پس حرفش را برای ادامه مذاکره نمی‌خوانند؟
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :