نقش فناوری‌های ارتباط جمعی در بازار سرمایه
مهدی سادات بکائی * انسان‌های اولیه به منظور برقراری ارتباط از راه‌های بسیار ابتدایی مانند طبل و دود و نشان دادن علامت‌ها استفاده می‌کردند. دامنه اطلاعات و آگاهی آنها از محیط پیرامون بسیار کوچک و محدود به اطراف خود بود و از بسیاری از اتفاقاتی که در فواصلی دورتر به وقوع می‌پیوست هیچ اطلاعی نداشتند.
بنابراین انسان با سعی و تلاش برای برقراری ارتباط بیشتر با اطراف خود در طولانی‌مدت به زبان شفاهی دست یافت و از آن برای برقراری ارتباط بهتر و موثرتر استفاده کرد. با این حال، انسان شفاهی نیز برای انتقال پیام‌ها و خواسته‌های خود با مشکلاتی مواجه بود و به وسایل پیشرفته‌تری برای برقراری ارتباط نیاز داشت، تا اینکه در حدود ۷۰۰ سال پیش از میلاد، اختراع بزرگی در یونان به وقوع پیوست و آن حروف الفبا بود. اختراع حروف الفبا، مانند پلی، گفتار و نوشتار را به یکدیگر نزدیک کرد و آن دو را با یکدیگر آشتی داد، فاصله‌ها از میان رفت و انسان توانست به انتقال افکار و ارسال آن برای دیگران فکر کند. با گذشت زمان و افزایش سطح سواد و توانایی خواندن و نوشتن ارتباطات آدمی وارد فاز جدیدی شد. روند چاپ کتاب در زمینه‌های مختلف قوت گرفت و با انتقال کتاب‌ها از شهری به شهر دیگر و حتی از یک کشور به کشوری دیگر و همچنین نقل‌و‌انتقال نامه به شیوه‌های مختلف، ارتباط قوی‌ای میان افراد در نقاط مختلف جهان شکل گرفت. با گذر زمان و ظهور تکنولوژی‌های نوین در جهان، شیوه ارتباطات انسان‌ها نیز وارد فاز جدیدی شد. اینترنت در سراسر جهان توسعه پیدا کرد و ظهور تلفن همراه هوشمند، شرایطی را مهیا کرد تا برنامه‌نویسان به فکر اختراع برنامه‌هایی به منظور تسهیل ارتباط بین افراد در نقاط مختلف جهان بیفتند. ظهور شبکه‌های اجتماعی مزایای فراوانی را با خود به همراه داشت. نقل‌و‌انتقال اطلاعات در سرتاسر جهان در کسری از ثانیه و با سرعت اتفاق می‌افتد، افراد می‌توانند با دوستان و آشنایان خود حتی با وجود هزاران کیلومتر فاصله ارتباط برقرار کنند، اساتید و دانشجویان با یکدیگر به تبادل علم و دانش پرداخته و توانایی‌های فردی خود را از این طریق توسعه دهند.
یکی از جنبه‌های گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی و فناوری‌های ارتباط‌جمعی، تاثیرگذاری این برنامه‌ها در بازار سرمایه است. از سال ۱۳۹۷ که دوره رونق بازار سرمایه آغاز شد و به تدریج اقبال همگانی به سمت سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار به وجود آمد، میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی نیز افزایش یافت. گروه‌های زیادی در شبکه اجتماعی تلگرام تشکیل شده است و افراد با سطوح دانشی مختلفی که دارند می‌توانند به تبادل اطلاعات بپردازند. کانال‌های آموزشی که بعضا توسط اساتید مطرح بورس اداره می‌شوند و یا کانال‌های اطلاعاتی که محتوای بسیار غنی در زمینه مسائل مختلف مالی منتشر می‌کنند، کتاب‌های تخصصی بازارهای مالی که اجازه انتشار در فضای مجازی را دارند به راحتی به اشتراک گذاشته می‌شوند. در نتیجه افرادی که در مناطقی زندگی می‌کنند که امکان دسترسی به خرید کتاب‌های علمی به روز دنیا را ندارند می‌توانند از این طریق به محتوای مورد نظر خود دست‌یابند. حضور اساتید موجب شده تا سرمایه‌گذاران خرد از محضر متخصصان این حوزه کسب علم و دانش کنند و توانایی‌های خود را توسعه دهند.
یکی از ویژگی‌های اصلی یک بازار سرمایه مطلوب، سطح کارایی بالا در این بازار است. یعنی اطلاعات بلافاصله خود را در قیمت سهم نمایش دهند و رانت اطلاعاتی حذف شود. با گسترش سطح انتشار اطلاعات در فضای مجازی و سرعت گردش اخبار در شبکه‌های ارتباط جمعی مختلف، اتفاقات و اخبار خیلی سریع به گوش سهامداران خرد نیز می‌رسد و دیگر صرفا این افراد خاص با اطلاعات خاص نیستند که از بازار سودهای کلان به دست می‌آورند. در صورتی که شرکتی از نظر عملکردی رو به افول رود و یا با تصمیمات اشتباه سرمایه‌ای خود مالکان را در معرض ریسک‌های سنگین قرار دهد، بلافاصله سرمایه‌گذاران از این موضوع آگاه شده و به منظور جلوگیری از زیان خود اقدام به فروش سهامشان می‌کنند. این امر موجب می‌شود تا شرکت‌ها حساسیت بالایی نسبت به عملکرد خود داشته باشند. موارد ذکر شده تنها بخشی از محاسن گردش اطلاعات بازارهای مالی در شبکه‌های اجتماعی است.
این استقبال گسترده افراد از فناوری‌های ارتباط جمعی اگرچه در ابتدا بسیار مطلوب به نظر می‌رسید و با ویژگی‌های مثبت خود کمک شایانی به سرمایه‌گذاران کرد اما با گذر زمان معایب و مخاطرات خود را به نمایش گذاشت. یکی از مهم‌ترین این معایب، اداره کانال‌ها و یا صفحه‌های تخصصی توسط افراد غیرمتخصص بود. افرادی که هیچ دانش مفیدی در زمینه فعالیت در بازار سرمایه نداشتند و یا دامنه سواد آنها بسیار محدود بود اقدام به تاسیس کانال‌های وی‌ای‌پی و فروش سیگنال‌های معاملاتی غلط خود در این کانال‌ها به افراد تازه وارد کردند. در این میان ضرر اصلی متوجه سرمایه‌گذارانی بود که با تازگی سرمایه خود را وارد بازار سرمایه کرده بودند و با اعتمادی غلط به این کانال‌ها و گردانندگان غیرمتخصص آنها، سرمایه خود را در معرض ریسک‌های بسیار شدیدی قرار دادند بدون آنکه از مخاطرات ریسک‌های خود آگاه باشند. این مشکل تا حدی مساله ساز و بزرگ شد که سازمان بورس و اوراق بهادار با ورود به ماجرا اقدام به بستن برخی از کانال‌های مخرب تلگرامی و سایر شبکه‌های اجتماعی کرد.
نکته پایانی
با ظهور تکنولوژی و گسترش آن در تمام زمینه‌های زندگی بشری، نحوه زندگی انسان‌ها نیز تغییر کرد. یکی از مهم‌ترین تاثیرات فناوری بر زندگی انسان، ظهور فناوری‌های ارتباط جمعی و شبکه‌های اجتماعی است که زمینه را برای تبادل سریع و دقیق اطلاعات فراهم کرده است. در بازار سرمایه نیز از این فناوری به شیوه‌ای مطلوب استفاده شده و موجب شده است تا سطح آگاهی و دانش سرمایه‌گذاران افزایش چشمگیری یابد. همچنین عده‌ای سودجو در تلاش هستند تا با استفاده از این تکنولوژی‌ها در جهت سوء‌استفاده از سرمایه‌گذاران ناآگاه بهره‌برداری منفی کنند که با وجود پیگیری‌های انجام شده امید است تا با جدیت بیشتری نسبت به غیرفعال‌سازی فعالیت این افراد غیرمتخصص اقدام شود.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :