سرمایه‌گذاری «ریالی» در بازاری شفاف
به گزارش جهان صنعت نیوز: به گفته عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس این رقم دست‌کم ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از پول حقوقی‌ها و حقیقی‌های بازار سرمایه را شامل می‌شود. همچنین منابع غیررسمی از سرمایه‌گذاری بیش از یک و نیم میلیون نفر از ایرانیان در بازار رمزارزها خبر می‌دهند. آماری که با توجه به رشد روزافزون ارزش رمزارزها، در حال افزایش است. این در حالی است که هنوز برنامه‌ریزی دقیق و گسترده‌ای برای پذیرش و رسمیت دادن به این بازار نوین سرمایه‌گذاری، تدوین نشده و مسوولان بانک مرکزی از دو سال قبل تاکنون بدون توجه به هشدارها و پیشنهادها درباره تدوین یک برنامه جامع برای معاملات ارزهای دیجیتال و جذب سرمایه‌های علاقه‌مند به این بازار در سیستم پولی کشور، در تردید و انفعال به سر می‌برند. با این حال به تازگی مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس از بررسی تاسیس صندوق‌های مبتنی بر رمزارز در بستر بازار سرمایه خبر داده است. میثم فدایی گفته است که سازمان بورس، ساز و کار راه‌اندازی هج فاند‌ها و صندوق‌های مبتنی بر رمزارزها را در دستور کار دارد. اگرچه از نفوذ رمزارزها در نظام مالی کشور بیش از دو سال می‌گذرد اما همایون دارابی- تحلیلگر بازار سرمایه و از پیشنهاددهندگان این طرح- بر این باور است که راه‌اندازی این صندوق‌ها مسیر شفافی را برای سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها ایجاد می‌کند و همزمان ریسک‌های خروج ارز و از دست رفتن سرمایه‌های مردم را پوشش می‌دهد.
بازار ارزهای دیجیتال از آن رو که از دایره نظارتی دولت‌ها خارج هستند، عموما با رویکرد قهری و سرکوبگرانه دولت‌ها مواجه شده‌اند و بانک‌های مرکزی کشورها حاضر نیستند بازار جدید را به رسمیت بشناسند. رییس بانک مرکزی انگلیس به تازگی نسبت به مخاطرات سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال هشدار داده است. در ایران نیز بانک مرکزی تمام مخاطرات و ریسک‌های انجام تبادل هر نوع رمزارز را صرفا بر عهده متعاملین دانسته است؛ با این حال به دلیل تنگ‌تر شدن حلقه تحریم‌های پولی و بانکی در سال گذشته اندکی از موضع سختگیرانه خود عقب‌نشینی کرده اما از سوی دیگر به تازگی طی اطلاعیه‌ای تاکید کرده که طبق مصوبه هیات دولت تنها رمزارزهای استخراجی در داخل کشور طبق ضوابط می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند و از این رو معامله دیگر رمزارزها مجاز نیست. بر اساس مقررات بانک مرکزی ایران، صرافی‌های مجاز و بانک‌ها می‌توانند در چارچوب ضوابط یادشده نسبت به انجام پرداخت‌های ارزی بابت واردات از طریق رمزهای استخراج‌شده در داخل کشور اقدام کنند اما معامله و خرید و فروش رمزارزهای دیگر مجاز نیست. در همین راستا برخی مزارع استخراج رمزارز نیز توانسته‌اند در داخل کشور مجوز فعالیت دریافت کنند. این مجوزها پس از آن صادر شده که از دو سال قبل بدین سو، حضور ماینرهای چینی در ایران و بهره‌گیری آنها از برق ارزان کشور، حاشیه‌های زیادی ایجاد کرده و انتقادات بسیاری را نسبت به تبعیض دولت میان سرمایه‌گذاران و فعالان ایرانی و چینی برانگیخته بود! اگرچه دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به عنوان بزرگ‌ترین مخالفان رمزارزها در جهان عمل می‌کنند اما استقبال شرکت‌های بزرگ از این بازار موجب توسعه و ترسیم دورنمای اثرگذار آن در اقتصاد جهان شده است. با این حال بروز موارد متعدد کلاهبرداری از سوی صرافی‌ها یا استخراج‌کنندگان رمزارز به ویژه در ترکیه و ایران نشان از وجود برخی نقایص در عملکرد این بازار دارد. در همین حال گفته می‌شود این روند خروج ارز از کشور را شتاب می‌بخشد که به معنای زیان اقتصادی و همچنین اتلاف انرژی ارزان برای نوعی سرمایه‌گذاری بی‌بازگشت است. از همین رو ناظران اقتصادی سیاستگذاران پولی را برای ورود جدی‌تر به این عرصه فراخوانده‌اند. به ویژه آنکه بازارهای محدود سرمایه‌گذاری در ایران روزهای رکودی را طی می‌کنند و به دلیل عادت مالوف دولت‌ها در پیگیری سیاست‌های ضدتورمی و سرکوب قیمت‌ها در سال‌های نخست سکانداری، چشم‌انداز رشد در بازارها دیده نمی‌شود. این عامل همچنین با فرسایشی شدن بورس به دلیل سیاستگذاری ناکارآمد و تصمیمات خلق‌الساعه و گرفتار شدن بازارها در چرخه بازی‌های سیاسی تقویت شده است. در مقابل اما بازار رمزارزها طی ماه‌های گذشته رشد بی‌سابقه‌ای داشته و معاملات بدون محدودیت نوسان و عدم نظارت مالیاتی بر جذابیت آن افزوده است. حال اهالی بازار سرمایه برای جذب این بازار نوین در بطن بازار سرمایه پیشقدم شده‌اند، اما پیشنهاد جدید تا چه میزان کارآمد و اجرایی خواهد بود؟
مسیر روشن سرمایه‌گذاری
همایون دارابی تحلیلگر بازار سرمایه که از طراحان این پیشنهاد است در این باره به «جهان صنعت» می‌گوید: «برخی از شرکت‌های سبدگردانی تقاضای تاسیس صندوق‌های مبتنی بر رمزارز را به سازمان بورس ارائه کرده‌اند. آقای فدایی مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس هم تاکید کرده که راه‌اندازی این صندوق‌ها نیازمند همراهی و رایزنی با بانک مرکزی، دریافت مجوز از کمیته‌های فقهی سازمان بورس و بانک مرکزی و طی کردن مراحل اداری خاصی خواهد بود.» او تشریح می‌کند: «در حال حاضر رمزارزها به محل سرمایه‌گذاری بسیار پرریسکی برای مردم تبدیل شده‌اند. سرمایه‌گذاری در این بازار چند خطر عمده دارد. نخست اینکه مردم نمی‌دانند در چه بخشی سرمایه‌گذاری می‌کنند. دوم اینکه محل‌های استخراج و تبادل مالی این رمزارزها عموما غیرقانونی هستند. حتی روز گذشته هم یکی از همین صرافی‌ها در ایران دان شد و افرادی که در آنجا ارز داشتند بلاتکلیف هستند. در ترکیه هم چند صرافی همین گونه عمل کرده‌اند. در کشورهای جنوب شرقی آسیا هم با افزایش قیمت رمزارزها تمایل به کلاهبرداری بالا رفته است. مجموع این موارد می‌تواند محیط بسیار خطرناکی را برای سرمایه‌گذاری مردم ایجاد کند. در همین حال از آنجا که سرمایه‌گذاری به صورت ارزی است به خروج ارز از کشور دامن می‌زند و می‌تواند در آینده به افزایش نرخ ارز منجر شود. به ویژه آنکه ما یک کشور تحت تحریم هستیم و خروج ارز از کشور برای ما تعیین‌کننده است.» دارابی تصریح می‌کند: «با توجه به اینکه اکنون مزارع رسمی برای استخراج رمزارز در کشور وجود دارد که از وزارت صمت مجوز گرفته‌اند و برق آنها هم رسما توسط وزارت نیرو تامین می‌شود، به سازمان بورس پیشنهاد کردیم صندوقی در این زمینه تاسیس کنیم که رمزارزها را از این مزارع بخرد یا پیش‌خرید کند و مردم هم به صورت «ریالی» سرمایه این کار را تامین کنند. هر زمان هم که بانک مرکزی یا صندوق خواست رمزارزهای خود را بفروشد آن را به صرافی‌های مجازی که بانک مرکزی اعلام می‌کند برای صادرات و واردات از رمزارزها می‌توانند استفاده کنند، واگذار کند. یعنی عملا یک ساختار شفاف از خریدار، دارنده و استفاده‌کننده نهایی ایجاد شود که می‌تواند جایگزین شرایط مبهم کنونی باشد.» این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید می‌کند: «در این صورت هم سرمایه‌گذاری به ریال انجام می‌شود، هم تحت نظارت سازمان بورس، وزارتخانه‌های صمت و نیرو و بانک مرکزی است. در واقع کاملا محیط سرمایه‌گذاری شفاف و روشن است و مردم می‌توانند مشاهده کنند که در چه موردی سرمایه‌گذاری کرده‌اند.»
بازار سرمایه دچار بی‌اعتمادی نیست
دارابی در پاسخ به این سوال که با وجود بی‌اعتمادی شکل‌گرفته در مردم نسبت به بازار سرمایه آیا این صندوق‌ها می‌توانند آنها را برای سرمایه‌گذاری قانونی در بازار رمزارزها مجاب کنند، می‌گوید: «من با این مساله که مردم نسبت به بازار سرمایه بی‌اعتماد شده‌اند موافق نیستم. بازار ما توده‌واری است. در واقع زمانی که بازار بالا می‌رود هر روز باید تلاش کنید که از سرعت رشد بی‌منطق آن جلوگیری کنید و وقتی هم که کاهشی است آنقدر توده‌ای و احساسی پایین می‌آید که باید دائما هشدار دهید که بازار بیش از حد نزولی شده است. در واقع بازار سرمایه از ضعف تحلیل و ضعف نقدینگی رنج می‌برد که با سیاست‌های انقباضی کنونی و بلاتکلیفی موجود در تمامی بازارها، تشدید شده است. کمتر کسی به یاد دارد که زمانی در بازار همه سهم‌ها ۵۰ درصد پایین آمده باشند. یعنی عملا موج ورودی آنقدر شدید بود که کسی فکر نمی‌کرد موج خروجی هم با همین شدت شکل بگیرد. از همین رو فکر می‌کنم در واقع مشکلی از لحاظ اعتماد وجود ندارد و مردم به محض خروج بازار از شرایط فعلی، مجددا بازمی‌گردند.» این تحلیلگر بازار سرمایه در مورد رویکرد سازمان بورس درباره تشکیل این صندوق نیز می‌افزاید: «مدیریت جدید بازارسازمان بورس، مدیریت عملگرایی است. اما تصمیمات بین‌بخشی روند سخت و طولانی دارد و ما باید زمان بدهیم که چند نهاد مختلف با یکدیگر هماهنگ شوند. در این مورد بانک مرکزی به عنوان متولی بازار پول، سازمان بورس به عنوان متولی بازار سرمایه، کمیته‌های فقهی بازار سرمایه و بانک مرکزی، وزارتخانه‌های نیرو و صمت و همچنین یک سری دستگاه‌های نظارتی باید در کنار هم بررسی و تصمیم‌گیری کنند. امیدواریم این اتفاق بیفتد چرا که به نفع همه است.»
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :