راهکارهایی برای افزایش مشارکت

علی‌محمد نمازی * همزمان با نزدیک شدن به انتخابات باید حدس و گمان از وضعیت فضای انتخاباتی و به خصوص میزان مشارکت مردم دقیق‌تر شود. ابزار آن هم برگزاری نظرسنجی‌های علمی و دقیقی است که بتواند جامعه را سنجش کند. لازم است که در نظرسنجی‌ها سراغ نمونه‌هایی رفته و جمعیت‌هایی را انتخاب کرد که بیانگر وضعیت مردم باشد.

من در سفر اخیر به استان‌ها و بر اساس شنیدن تصادفی صحبت‌های مردم به این برآورد رسیدم که مشارکت در این دوره از انتخابات بسیار پایین خواهد بود. توده مردم دنبال ارزیابی کاندیداها از نظر فنی و براساس معیارهای خاص نیستند. این گروه که مشکلات و تنگناهای بسیاری دارند، بیشتر به گذشته نگاه می‌کنند تا توانایی افراد و آینده. اگر در نظر داشته باشیم که همین توده مردم اکثریت آرای خاکستری را تشکیل می‌دهند، حتی اگر با احتیاط بگویم، پیش‌بینی می‌کنم که میزان مشارکت در حد ۲۰ درصد باشد.

اخباری هم که از بررسی صلاحیت‌ها می‌رسد و حکایت از ردصلاحیت آقای احمدی‌نژاد می‌کند، ثابت می‌کند که وضعیت بهتر نخواهد شد. به اعتقاد من فقط افرادی مثل او می‌توانند توده مردم و قشر خاکستری را حرکت دهند.

قضاوت من این است که فضای انتخاباتی کشور هرچه به انتخابات نزدیک می‌شویم گرم‌تر نشده و بدتر هم می‌شود. بر اساس پیش‌بینی‌ها مشارکت بسیار پایین خواهد بود. به قدری که حتی اگر این ۱۰، ۱۵ چهره شاخص ثبت‌نام کرده هم تاییدصلاحیت شوند، نخواهند توانست تکان محکمی به جامعه بدهند؛ بنابراین باید منتظر بمانیم تا مناظرات انتخاباتی شروع شود.

علاوه بر این اما پارامترهای دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند در افزایش میزان مشارکت موثر باشد؛ پارامترهایی که به لحاظ شدن برخی از آنان امیدی نیست. به عنوان مثال در روز آخر ثبت‌نام در میان خبرنگاران فضایی ایجاد شده و انتظار می‌رفت که در دقایق آخر اتفاق خاصی رخ دهد که همه غافلگیر شوند، دلیلش نیز توئیت آقای آشنا بود. مثلا تصور می‌شد که آقای خاتمی ثبت‌نام کند و در کنار احمدی‌نژاد، رییسی و لاریجانی ترکیبی از نامزدها شکل بگیرد. ترکیبی که می‌توانست میزان مشارکت را به اندازه مشارکت در ادوار قبل از مجلس یازدهم برساند، اما این‌طور نشد.

پارامتر موثر دیگر در افزایش مشارکت، رسیدن خبر توافق قطعی و احیای برجام است؛ این خبر می‌تواند جامعه را حرکت دهد مخصوصا اگر با مخالفت‌هایی در داخل مواجه نبود و سبب ریزش یکباره قیمت‌ها و آزاد شدن پول‌های بلوکه‌شده ایران شود. مردم اگر تصور کنند که ارز به رگ‌های بی‌رمق کشور تزریق شده، باور می‌کنند که دست رییس‌جمهور بعدی برای تحقق وعده‌های انتخاباتی بسته نیست و مانعی غیر از مطالبات انباشته شده ندارد.

پارامتر قابل توجه دیگر نیز این است که مردم متوجه شوند در ادامه احیای برجام، رابطه ایران با دنیای خارج و مخصوصا آمریکا رو به بهبود می‌رود و ایران از انزوا خارج می‌شود؛ به نحوی که دیگر دست نیاز به سوی چین و روسیه دراز نشود.

پارامتر مهم دیگر نیز این است که یک عذرخواهی جدی و رسمی از سوی مسوولان از مردم صورت بگیرد. مردم باید ببینند که مسوولان به جای فرافکنی و شانه خالی کردن از مسوولیت مشکلات، صادقانه با آنان مواجه شده و به فکر حل مسائل هستند.

اینکه در مدت باقی مانده تا انتخابات این اتفاق‌ها افتاده و موجب افزایش مشارکت می‌شود یا خیر، حرف دیگری است اما واقعیت این است که در صورت عدم تحقق این موارد و ادامه وضعیت به شکل موجود، میزان مشارکت بسیار کم خواهد بود.

* عضو شورای مرکزی کارگزاران

اخبار برگزیدهیادداشت