پشت‌پرده حاشیه‌های تولید واکسن ایرانی
به گزارش جهان صنعت نیوز: در حال حاضر دو شرکت ساخت واکسن کرونای اسپوتنیک و آسترازنکا با ایران وارد مذاکره و فعالیت شده‌اند. این در حالی است که وزارت بهداشت تنها به شرکت اکتوور مجوز ساخت واکسن اسپوتنیک روسی را داده است. البته اخیرا شرکت سیناژن هم در شرف عقد قرارداد با شرکت روسی برای ساخت مشترک واکسن اسپوتنیک می‌باشد.
در همین حال وزارت بهداشت اعلام کرده به دلیل تحریم‌ها و کمبود واکسن و مواد اولیه آن در کشورهای سازنده شرکت‌های خصوصی اگر توانایی تهیه واکسن‌ها را دارند، دست به کار شوند. این در حالی است که به عقیده برخی واردکنندگان دارو این رفتار متناقض وزارت بهداشت بازی با افکار عمومی است، چرا که مسعود خوانساری رییس اتاق تهران با اشاره به بوروکراسی پیچیده در وزارت بهداشت برای رسیدن این واکسن‌ها به کشور گفته: «ما پیش از این نیز گفته بودیم که با توجه به تقاضای بالای جهانی برای واکسن کرونا، باید در مدتی کوتاه شرایط واردات را فراهم کنیم اما متاسفانه در بوروکراسی پیچیده، این فرآیند متوقف شد و پرفورم‌ها آماده نشدند و دیگر امکان واردات آن واکسن‌ها فراهم نیست.» با این تفاسیر گویا شش میلیون دوز واکسنی که قرار بود بخش خصوصی وارد کند، هوا شد. اگرچه پیش‌تر دکتر نریمان صدری مدیرعامل یک شرکت دارویی که برای واردات واکسن مجوز دریافت کرده به «جهان‌صنعت» گفته بود: «به دلیل تعلل وزارت بهداشت در این امر دیگر واکسنی برای واردات وجود ندارد.» بحران هند هم سبب شد تا واکسن بهارات به دست ایرانی‌ها نرسد.»
در چنین شرایطی متاسفانه به طور میانگین روزانه چند صد تن از هموطنان بر اثر کرونا فوت می‌کنند و هزاران تن نیز بستری می‌شوند و در این بین افرادی فقط به فکر منفعت و سود خود هستند. البته بحث کرونا در دنیا منجر به فساد و رانت‌های دارویی زیادی شده که طبیعتا ایران هم از این ماجرا‌ها عقب نمانده است.
حال براساس اعلام رسمی مسوولان، قرار است شرکت «اکتوورکو» که یک هلدینگ دارویی است و با شرکت‌هایی در بیرون از مرزهای ایران ارتباط دارد واکسن اسپوتنیک روسی را تولید کند. این شرکت بالاترین سهم فروش داروهای وارداتی در سال ۹۷ را در اختیار داشته و بیشتر از تمامی شرکت‌های دارویی ارز دولتی با نرخ مرجع (۴۲۰۰ تومان) برای واردات دارو دریافت کرده است.
«اکتوورکو» یک شرکت خانوادگی و به ظاهر متعلق به خانواده نراقی است که از قضا یک خیریه هم به همین نام دارند. خانواده نراقی با تابعیت اسپانیایی یک شرکت به نام نواکسادر سویس تاسیس کرده‌اند. حال شرکتی به نام «تروپیکال دراگ اینداستری کیش» خانواده نراقی را به سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وصل می‌کند.
این شرکت در سال ۱۳۸۱ در منطقه آزاد تجاری کیش به ثبت رسیده و حداقل تا یک سال قبل وزیر بهداشت عضو هیات مدیره و مدیرعاملش بوده است. نام وزیر بهداشت در هیات مدیره شرکت‌هایی همچون نداگستر، ارشیا‌داروی نوین ایرانیان و پرشیا ارس ایرانیان به چشم می‌خورد. آن‌طور که در آگهی ثبت تغییرات برخی از این شرکت‌ها آمده در سال‌های گذشته سهامش را واگذار کرده است.
آخرین واگذاری سهام سعید نمکی هم در سال ۱۳۹۵ حاشیه‌ساز شد. او سهم‌الشرکه خود را به نازنین جوادی‌نیا از مدیران شرکت‌های خانواده نراقی واگذار کرد. خانواده نراقی که هلدینگ دارویی «اکتوورکو» و مالکیت «البرز زاگرس»، «آتی فارمد»، «اکتروو» و «گروه مواد غذایی لذیذ» را در اختیار دارند، خود را همکار ۱۰ شرکت داروسازی خارجی از جمله «مرک» آلمان و «کرکا» اسلوونی معرفی و اعلام کرده تولیداتش را تحت لیسانس این دو شرکت به بازار عرضه می‌کند.
این هلدینگ در سال ۹۷ حدود یک سوم بازار داروی وارداتی را به لحاظ ارزش ریالی در اختیار داشت و آذر ۱۳۹۷ «بزرگ‌ترین کارخانه تولید داروهای ضدسرطان» در خاورمیانه را با سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون یورویی راه‌اندازی کرد. حالا نهاله نراقی، مدیرعامل فعلی شرکت اکتوور، نایب رییس هیات مدیره شرکت تراپیکال دراگ اینداستری کیش، همان شرکتی که نمکی عضو هیات مدیره آن بوده، نیز هست که با مجوز وزارت بهداشت، اقدام به تولید واکسن اسپوتنیک کرده است! اگر چه براساس گزارش‌ها این واکسن هنوز به فاز اول هم نرسیده است.
اشتباهات ناشیانه سازمان غذا و دارو
در همین راستا فرامرز اختراعی رییس سندیکای تولیدکننده‌های مواد اولیه دارویی و بسته‌بندی درخصوص اینکه وزیر بهداشت گفته در بین شرکت‌های سازنده دارو و واکسن تنها شرکت اکتوور زیرساخت لازم را برای ساخت واکسن اسپوتنیک دارد به «جهان‌صنعت» گفت: البته وزیر بهداشت زیرساخت‌های مدرن اکتوور را به نسبت بخش‌های خصوصی مجهز دانستند. وگرنه در بخش‌های دولتی از سال ۱۳۰۳ ایران دومین تولیدکننده واکسن دیفدرین در جهان بود. اکنون هم واکسن‌های متعددی از جمله فلج اطفال و… را در کشور می‌سازیم. مدتی هم نماینده سازمان بهداشت جهانی در منطقه بودیم. کشور ایران با توجه به منابع علمی عظیم و منابع بسیار معتبر و مهمی که در انستیتو رازی و پاستور دارد، کشور بسیار قوی درخصوص تولید واکسن به حساب می‌آید. حال بر اساس اتفاق‌هایی که در دوره قبل از آقای نمکی رخ داد که متاسفانه سازمان غذا و داروی ما در یک بازدید ناشیانه خودش انستیتو جی‌ام‌پی پاستور و رازی را ریجیکت کرد و بعد از آن سازمان بهداشت جهانی گفت وقتی خودتان جی‌ام‌پی را رد کردید ما هم به شما اجازه نمی‌دهیم. در صورتی که جی‌ام‌پی‌های انستیتو رازی و پاستور بسیار بالاست. در حال حاضر هم با قدرت پیشرفت می‌کند.
وی افزود: بحث خصوصی هم از لحاظ حوزه‌های علمی بسیار قوی است زیرا تجهیزات و امکانات مدرن‌تری نسبت به بخش‌های دولتی دارند. اخیرا هم شرکت دیگری که زیرمجموعه سیناژن است شروع کرده به تولید واکسن کرونایی که نسخه اولیه را از استرالیا وارد کردند. قاعدتا تمام این شرکت‌های خصوصی دارای زیرساخت‌های مدرن و مجهز به ساخت واکسن‌اند وگرنه سازمان غذا و دارو اعتبار ساخت واکسن کرونای آنها را ملغی می‌کرد. بنابراین وزیر بهداشت در این خصوص کاملا درست گفته و همینی که هست!
پول‌های هنگفت برای عقد قرارداد با شرکت روسی
اختراعی با تاکید بر اینکه انستیتو‌پاستور هم توانایی ساخت واکسن کرونای مشترک روسی را داشت، بیان کرد: قطعا انستیتو‌پاستور هم توانایی ساخت اسپوتنیک را داشت منتهی شرکت خصوصی نبود. نکته حائزاهمیت این است که دولت و شرکت‌های داروسازی دولتی نمی‌توانستند درخصوص قرارداد ساخت واکسن با شرکت روسی وارد عمل شوند. زیرا برای عقد این قرارداد نیاز به منابع، ارتباطات، امکانات و پول زیادی بود. آن شرکت روسی بین شرکت‌های تولیدکننده، شرکت اکتوور را پسندیده است. البته احتمالا شرکت اکتوور در مذاکره هم قوی‌تر از دیگر رقبایش بوده است. همچنین یک شرکت ایرانی بین ترکیه و روسیه واسطه شده تا مشارکت ساخت واکسن اسپوتنیک را برای ترکیه بگیرد. در حال حاضر هم واکسن اسپوتنیک در ترکیه در حال تولید است.
فساد ارزی نهاله نراقی در حد حرف مفت است
رییس سندیکای تولیدکننده‌های مواد اولیه دارویی درخصوص فسادهای ارزی نهاله نراقی و بازداشت او تصریح کرد: اعلام اسامی فسادهای ارزی که نام نهاله نراقی مدیر عامل شرکت اکتوور در آن قرار داشت توسط بانک مرکزی محدود به خانم نراقی نبود. قبل از اکتوور شرکت‌های دیگری هم بود. به عقیده من این حرف مفتی است زیرا بانک مرکزی می‌گوید چرا فلان شرکت ارز قابل‌توجهی گرفته ولی دارو وارد نکرده در حالی که تهیه و واردات دارو در شرایط تحریم زمان می‌برد. همچنین یک سال پول ما در دست بانک مرکزی بوده و بعد از تمام پیگیری‌ها متوجه شدیم پول به حساب بانک مرکزی برگشته است. در حالی که ما پول را برای بانک مرکزی واریز کرده بودیم و بهره وامی که از بانک گرفته بودیم را گرفته و حتی مبلغی هم ما را جریمه کرده است. تمام شرکت‌های دارویی با بانک مرکزی دچار اختلال هستند. بنابراین مدارک بانک مرکزی درخصوص فساد ارزی نهاله نراقی دروغ محض است. اگر فردی یک سنت ارز ببرد و بر نگرداند پدرش را در می‌آورند. حالا در آن لحظه‌ای که بانک مرکزی آمار را منتشر کرده و گفته فلان مقدار به شرکت اکتوور ارز دادیم و هنوز برنگشته است، متاسفانه یک ذهنیت بیماری را برای همه مستعمران گذاشته است. یک پنی از آن ارزهای اکتوور، بهستان و سایر شرکت‌ها هدر نرفته است.
وی افزود: مساله قضایی اکتوور و خانوم نراقی در صلاحیت من نیست که بخواهم درباره‌اش اظهارنظر کنم. البته در تمام جهان نظام مدنی حق دارد افراد متخلف را با مدارک و مستندات نظارت و سوال و جواب کند. اگر افراد مقصر بودند، جریمه یا مجازات شوند. اگر هم نیستند باید تبرئه شوند. این اتفاق هم برای خانم نراقی در صنعت دارو رخ داده و امیدوارم مطلب خاصی نباشد و ایشان هم تبرئه شوند. اگر هم موضوع خاصی باشد، حتما قسر در نمی‌روند.
واکسن ساخت اکتوور در بخش‌های شکست خورد!
اختراعی با توجه به تاخیر در تحویل واکسن کرونا از جانب اکتوور اظهار کرد: خلاف گفته‌ها قرار نبود تا آخر اردیبهشت ماه دو میلیون دوز تحویل وزارت بهداشت شود، بلکه قرار بود تا پایان خردادماه یک تا دو میلیون دوز واکسن در اختیار وزارت بهداشت قرار بگیرد. به هر شکل این اولین‌بار است که در حال پرورش این واکسن‌ها در ایران هستند و واکسن اسپوتنیک ساخت اکتوور در بخش‌های اول، دوم و سوم جواب نداد و به طریقی شکست خورد. اگر چه برای تمام شرکت‌های ساخت واکسن این اتفاق رخ می‌دهد و چنین این اتفاقی هم برای اکتوور افتاد.
وی افزود: البته براساس اخباری که در دست داریم در حال حاضر روند ساخت واکسن شروع شده و تا اوایل خرداد با یک میلیون دوز واکسن وارد می‌شوند و به مرور به سه میلیون دوز هم می‌رسند. از طرفی مجموعه کووبرکت هم در خرداد ماه با تعداد بسیار زیادی واکسن وارد عمل می‌شود. من تصور می‌کنم تا تیرماه در حوزه تولید واکسن کرونا رشد داریم که دیگر نیازی به واردات واکسن نخواهیم داشت.
پای سیناژن در میان است
البته رییس سندیکای تولیدکننده‌ها، حواشی به وجود آمده درباره شرکت اکتوور را به گردن شرکت سیناژن انداخت و گفت: مگر دکتر نمکی چه کاره هستند که برای ساخت واکسن مشترک روسی خانم نراقی یا خانم حامدی‌فر (مدیرعامل سیناژن) را انتخاب کنند. هر فردی می‌توانست با طرف روسی‌ها قرارداد ببندد. اگر این شرکت‌ها بنیه تولید نداشتند، آن زمان وجود چنین شایعاتی قابل قبول بود. در غیر این صورت نه نمکی نه هیچ فرد دیگری حق ندارد جلوی تهیه و ساخت واکسن کرونای مورد نیاز مردم را بگیرد. همچنین ایشان حق انتخابی هم برای این کار ندارد. شایعه‌هایی هم به وجود آمده که می‌گوید رابطه همکاری بین نمکی و خانم نراقی وجود دارد ولی به عقیده من این شایعه‌ها زیر سر شرکت سیناژن و رقبای آنهاست. ضمن اینکه براساس شایعات هم نمی‌توان سخن گفت، چراکه این شایعات برای خیلی از بزرگان هم بود. به عقیده من تمام این دعواها و شایعه‌ها به خاطر این است که از روز اول حضور نمکی بر سمت وزارت بهداشت با فساد و رانت مقابله کرد. کشور به حد کافی امکانات نظارتی دارد و دکتر نمکی هم در این امر تبرئه شد.
وی افزود: البته دنیای داروسازی ایران بسیار کوچک است و فضای رقابتی در درون آن بسیار جدی است. حال این رقابت به بدترین شکل ممکن در بین شرکت‌های دارویی اکتوور و سیناژن وجود دارد. این دو شرکت مدام با هم دعوا و جدل دارند. هر دو شرکت هم تولیدکننده هستند. اختلاف و رقابت این دو شرکت منجر به چنین شایعه‌پراکنی‌های در سطح جامعه شده است.
اختراعی در خصوص شرکت دارویی که متعلق به نمکی بوده، بیان کرد: در گذشته یک کمپانی بسیار کوچکی که هیچ‌وقت فعال نشد را به دلیل اینکه وقتی برای رسیدگی به آن نداشتند را واگذار کردند. البته من اطلاعی ندارم که آن کمپانی را شرکت اکتوور خریده یا شرکت دیگری ولی اگر قیمت مورد معامله را دقت کنید، متوجه می‌شوید که معامله بسیار ابتدایی و متعارف بوده است. حال شاید من هم بعدا خانه‌ام را به فردی بفروشم و از قضا سه سال بعد او وزیر شود، به نظرم پیگیری این موضوعات دامن زدن به اخبار بیهوده‌ای است که دستمایه خبرگزاری‌های خارجی است که آنها با این اخبار در شرف تضعیف اساس نظام و درگیری مردم با حوزه دارو است تا افکار عمومی را از واقعیت منحرف کنند. گاها این شایعه‌پراکنی‌ها نوعی رقابت و دشمنی بین داروسازان است.
اتهامات بی‌اساس
هاله حامدی‌فر مدیرعامل شرکت داروسازی سیناژن نیز در واکنش به سخنان دکتر اختراعی به «جهان‌صنعت» گفت: هیچ فردی در شرکت ما درخصوص شایعه‌پراکنی‌ها علیه شرکت اکتوور دخل و تصرفی نداشته است و این اتهامات را رد می‌کنم. از سویی آدم به چیزی جواب می‌دهد که کوچک‌ترین پایه و اساسی داشته باشد. بنابراین در این خصوص حرفی ندارم.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :