منافع ملی ایران، راز پایداری
محمود اشرفی * نژادپرستی به مثابه مانعی فراراه دموکراسی است. امانژادپرستی در گستره فراملی اثرات ناخوشایند عمیق‌تری دارد. اثراتی که روابط بین کشور‌ها را عمیقا تحت تاثیرات منفی خود قرار می‌دهد. در واقع باور داشتن به استیلای قومیتی و برتری نژادی بزرگ‌ترین آفت حسن همجواری است. ادعای ارضی نسبت به کشور همسایه، لفاظی‌های سیاسی و گاها مخاصمات نظامی، آشکار‌ترین پیامدهای باور‌های نژاد‌پرستانه است.
راز ماندگاری ایران در طول چندین هزاره، تهی بودن انگاره‌های نژاد‌پرستانه در بن اندیشه سیاسی ایرانیان است. در طول تاریخ ایران هیچ‌گاه اندیشه برتری‌جویانه‌ای که بتوان آن را در قالب اندیشه‌ای با پیشوند «پان» جای داد، وجود نداشته است. در حالی که امروز گرداگرد کشورمان افکار سیاسی اینچنینی و قوم‌مدارانه‌ای وجود دارد. اما آنچه تمامیت ارضی ایران را از این اندیشه‌های سیاسی حفظ می‌کند، گرویدن و نقش‌آفرینی اقوام ایرانی در رنگین‌کمانی بوده که از ارس تا خلیج‌فارس بر تمامی آسمان فلات دوست‌داشتنی ایران تابیده است. این چیدمان پایداری و وحدت ملی ایرانیان را در طول هزاران سال شکل داده است. اما در این میان در کنش‌های سیاسی و اصول کلی دیپلماسی چند نکته اساسی را باید در نظر گرفت.
جوهره دیپلماسی تلاش در راه حفاظت از منافع ملی و آینده‌پژوهی است. بنابراین همپای تحریکات قومیتی کشورهای پیرامونی باید نقش اقوام را در رنگین کمان اقوام ایرانی پررنگ‌تر کرد. در کنش‌های دیپلماتیک و رفتار سیاسی یک نکته اساسی را باید در نظر داشت که اتحاد استراتژیک با آن دسته از کشورهای پیرامونی که ادعای ارضی نسبت به سرزمین مادری ندارند، دست‌یافتنی‌تر و بسیار مستحکم‌تر است. در تکاپوی اتحاد استراتژیک برای تامین منافع ملی الزاما نباید کشوری دارای اتصال ارضی و در همسایگی کشورمان باشد.
درطول تاریخ رفتار سیاسی عاری از اندیشه‌های قوم‌مدارانه و بردباری سیاسی این واقعیت را برای اقوام ایرانی آشکار کرده که در سرزمین ایران ارزش شهروندان بر مدار قومیت نمی‌گردد. در رویارویی با تحریکات قومیتی بهترین شیوه، روشنگری دیپلماتیک است. به طور مثال در کرانه جنوبی خلیج‌فارس عربستان سعودی منشاء برخی تحریکات قومیتی و مذهبی است. روشنگری دیپلماتیک و کنش سیاسی خردمندانه در عرصه داخلی این تحریکات را بی‌اثر می‌سازد. هنگامی که شهروندان ایرانی آگاه شوند عربستان سعودی در اختلافات ارضی خود با قطر تنها چیزی را که در نظر نمی‌گیرد، قومیت عربی است، آشکار خواهد شد که تحریکات قومیتی انگیزه‌ای جز کسب جایگاه بهتر در موازنه قوا ندارد.
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :