ردپای پوتین

به گزارش جهان صنعت نیوز:  روسیه، تنها حامی بلاروس در این ماجرا واکنش کشورهای غربی به این حادثه را تکان‌دهنده و اقدام بلاروس را عقلانی توصیف و غرب را به داشتن استاندارد دوگانه نیز متهم کرده است. به باور تحلیلگران، مسکو از فاصله گرفتن بیشتر بلاروس با غرب سود می‌برد.

به نوشته«CNBC»  روسیه پیوسته در حال افزایش قدرت و نفوذ بر همسایه خود بلاروس است. از نظر روسیه، بلاروس فرصتی برای اعمال نفوذ اقتصادی و سیاسی در منطقه فراهم می‌کند و سنگر مناسبی در برابر تجاوزهای اروپا به سرزمین‌های قبلی خود مانند اوکراین است. روسیه که برای بلاروس، یک شریک اقتصادی و سیاسی قدرتمند و منبع حمایت است، از رهبری لوکاشنکو که اکنون در بیست‌و‌هفتمین سال خود به سر می‌برد، همواره حمایت کرده است.

حال گمانه‌زنی‌ها حاکی از ردپای پوتین و دخالت او در این ماجراست، به باور تحلیلگران لوکاشنکو در حال حاضر کاملا برای بقا در پست خود به پوتین وابسته است و با انجام چنین اقدامی، روابط خود را با کرملین به خطر نمی‌انداخت مگر اینکه چراغ‌سبز پوتین را داشته باشد.

قدرت نفوذ پوتین بر لوکاشنکو اخیرا تقویت شده است، پس از تظاهرات بی‌سابقه علیه رییس‌جمهوری بلاروس، پوتین با دادن وام یک‌ونیم میلیارد دلاری به این کشور، حمایت گسترده‌ای را از این کشور به عمل آورد. روسیه مدت‌هاست که فشار بر بلاروس را برای ادغام اقتصادی بیشتر دو کشور از جمله از طریق ایجاد پول مشترک افزایش داده است. طبق گفته وزارت دارایی بلاروس، این کشور ۱۸ میلیارد دلار بدهی به خارج دارد که بخش عمده‌ای از این بدهی به روسیه است.

بلاروس نیز مانند روسیه به دلیل ارعاب و سرکوب معترضان، مخالفان و روزنامه‌نگاران تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد. دیروز رهبران اتحادیه اروپا موافقت کردند که مجازات‌های بیشتری را علیه بلاروس اعمال کنند، اما تحلیلگران معتقدند که هرگونه محدودیت جدید علیه لوکاشنکو یا سایر افراد یا نهادهای درگیر در این حادثه بی‌اثر خواهد بود.

به گفته مدیر مشاوره سیاسی اروپا در اوراسیا، رییس‌جمهور ولادیمیر پوتین به احتمال زیاد از این حادثه استقبال خواهد کرد زیرا مساله دیگری باعث ایجاد فاصله بین بلاروس و غرب می‌شود و روسیه از این بیگانگی سود می‌برد.

در همین حال، ادعاهای مربوط به دخالت روسیه، توانایی اتحادیه اروپا در پاسخ موثر به بلاروس را پیچیده‌تر خواهد کرد. به باور تحلیلگران با ادامه حمایت سیاسی و اقتصادی روسیه، لوکاشنکو و یارانش توانسته‌اند جنبش مخالفان را در داخل کشور سرکوب کنند و اعتراضات تا حد زیادی خاموش شد.  موج جدیدی از تحریم‌های غرب تاثیر واقعی دیگری بر وضعیت داخلی بلاروس نخواهد داشت و احتمالا بلاروس حتی به روسیه نزدیک‌تر خواهد شد.

تحریم‌های گسترده علیه بلاروس

رهبران ۲۷ کشور اروپایی در واکنش به اقدامی که از آن به عنوان «هواپیماربایی حکومتی» یاد می‌شود، اقدام به تشدید تحریم‌های بلاروس کردند. آمریکا نیز اعلام کرده است، در هماهنگی با متحدان اروپایی رویکرد مشابهی علیه بلاروس در پیش می‌گیرد.

حکومت بلاروس هواپیمای مسافربری یادشده را که از آتن به مقصد لیتوانی در پرواز بود، به بهانه احتمال وجود بمب در فرودگاه مینسک وادار به فرود اجباری کرد. هدف از این اقدام دستگیری رامان پراتسوویچ، منتقد دولت لوکاشنکو بود. رهبران و سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند که چنین اقدامی پاسخ قاطع اروپا را طلب می‌کند. در همین رابطه، رهبران و سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا سیاست‌ تحریمی شدید‌تری علیه حکومت بلاروس در پیش گرفته‌اند. از آن جمله پرواز هواپیماهای بلاروس بر فراز آسمان همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا ممنوع خواهد بود. افزون بر آن هیچ هواپیمای بلاروس حق فرود در فرودگاه‌های کشورهای عضو اتحادیه اروپا را نخواهد داشت. کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز از پرواز بر فراز آسمان بلاروس امتناع می‌ورزند.

شارل میشل، رییس شورای اتحادیه اروپا در پایان نشست سران و رهبران کشورهای عضو این اتحادیه و به نقل از آنها گفته بود: «ما اجازه نخواهیم داد کسی با جان شهروندان بی‌گناه بازی کند.» به گفته اورزولا فون‌درلاین، رییس کمیسیون اروپا نیز افرادی که در این آدم‌ربایی مشارکت داشته‌اند، مشمول تحریم‌‌های اتحادیه اروپا می‌شوند. فون‌درلاین افزوده است که همه شرکت‌هایی که در تامین مالی رژیم لوکاشنکو نقش دارند نیز تحریم خواهند شد.

استقبال بایدن از تحریم‌های اتحادیه اروپا

جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا گفت که از درخواست اتحادیه اروپا برای تحریم دولت بلاروس به دلیل فرود اجباری هواپیمای رایان‌ایر  استقبال می‌کند و به دولت خود دستور داده که گزینه‌هایی را برای مسوول دانستن مینسک طراحی کند.

بایدن گفت: من از دعوت اتحادیه اروپا برای تحریم‌های اقتصادی هدفمند و اقدامات دیگر استقبال می‌کنم و از تیم خود خواسته‌ام گزینه‌های مناسب برای پاسخگو کردن مسوولان این رخداد با هماهنگی نزدیک با اتحادیه اروپا، سایر متحدان، شرکا و سازمان‌های بین المللی ارائه کنند.

مشاور امنیت ملی دولت آمریکا، در تماسی با رهبر اپوزیسیون بلاروس، سوتلانا تیخانوفسکایا، حمایت قاطع ایالات متحده از مطالبات مردم بلاروس برای دموکراسی، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را اعلام کرد. کاخ سفید گفت: جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی دولت بایدن تاکید کرده است که ایالات متحده، با هماهنگی اتحادیه اروپا و سایر متحدان، دولت بلاروس را مسوول فرود اجباری پرواز تجاری در مینسک پایتخت و دستگیری یک روزنامه‌نگار مخالف می‌داند.

بسته شدن آسمان اتحادیه اروپا روی هواپیماهای بلاروس

شورای اتحادیه اروپا در پی فرود اضطراری ساختگی هواپیمای حامل رامان پراتسویچ، فعال ۲۶ ساله مخالف دولت بلاروس در فرودگاه مینسک، آسمان این منطقه را روی پروازهای بلاروس بست.

پرواز شماره ۴۹۷۸ شرکت هواپیمایی «رایان‌ایر» در میانه سفرش از آتن، پایتخت یونان به سوی ویلنیوس، پایتخت لیتوانی با هشدار امنیتی از سوی مقامات میسنک درباره وجود «بمب» در داخل هواپیما، مجبور به فرود اضطراری در بلاروس شد و به این ترتیب منتقد دولت بلاروس بلافاصله بازداشت شد. شورای اتحادیه اروپا در قطعنامه نشست ویژه برای بررسی این حادثه، از بلاروس خواست تا فورا رامان پراتسویچ و سوفیا ساپگا، دو روزنامه‌نگار مسافر این هواپیما را آزاد کند.

رهبران ۲۷ کشور اروپایی ضمن درخواست از ایکائو برای بررسی دقیق این حادثه بی‌سابقه از قصد خود برای اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی بیشتر علیه بلاروس خبر دادند. خلاف روسیه، تنها حامی بلاروس در این ماجرا که واکنش کشورهای غربی به این حادثه را تکان‌دهنده و اقدام بلاروس را عقلانی توصیف کرده، این اقدام نگرانی‌های جدی غرب را درباره آینده ایمنی پروازهای بین‌المللی بر فراز کشورهایی همچون بلاروس به وجود آورده است.

بر اساس بیانیه مشترک، رهبران اتحادیه اروپا در بروکسل خواستار ممنوعیت پروازهای هواپیمایی بلاروس از حریم هوایی بلوک ۲۷ کشور شدند و از شرکت‌های هواپیمایی مستقر در اتحادیه اروپا خواستند که از پرواز بر فراز این جمهوری شوروی سابق جلوگیری کنند.  الکساندر دو کرو‌، نخست‌وزیر بلژیک پیش از نشست اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: این واکنش باید سریع و شدید باشد.

وزیر خارجه ایرلند‌، سایمون کوونی‌، با استفاده از زبانی که مورد تایید تعداد دیگری از کشورهای اتحادیه اروپا قرار گرفت‌، گفت: این در واقع یک دزدی دریایی هواپیمایی بود که توسط دولت حمایت می‌شد. انگلیس گفت که به شرکت‌های هواپیمایی انگلیسی دستور می‌دهد پروازهای خود را بر فراز بلاروس متوقف کنند و مجوز هوایی شرکت هواپیمایی ملی بلاروس‌، بلویا را فورا به حالت تعلیق در می‌آورد.

هنوز هم گزینه‌های تلافی‌جویانه غرب محدود به نظر می‌رسند. ایکائو مستقر در مونترال قدرت نظارتی ندارد و اتحادیه اروپا به غیر از پروازهای مستقیم از مبدا اروپا یا به پرواز می‌کنند‌، در پروازها در بلاروس یا پرواز در آسمان خود هیچ اختیاری ندارند. بلاروس در مسیر پرواز مسیرهای درون اروپا و بین اروپا و آسیا قرار دارد.

اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده سال گذشته چندین دور تحریم مالی علیه مینسک اعمال کردند، که هیچ تاثیری در رفتار الکساندر لوکاشنکو‌، رییس‌جمهوری که پس از انتخابات پرمناقشه در برابر تظاهرات گسترده علیه حکومت خود مقاومت کرد‌، نداشت. لوکاشنکو تقلب در انتخابات را انکار می‌کند. از زمان انتخابات هزاران نفر از مخالفان وی دستگیر شده‌اند، در حالی که همه مخالفان اصلی در زندان یا تبعید بودند.

رسوایی بین‌المللی

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل این حادثه را نگران‌کننده توصیف کرد و از حمایت این سازمان از انجام یک تحقیق کاملا شفاف و مستقل خبر داد. او همچنین از همه طرف‌های درگیر در این موضوع خواست تا در انجام چنین تحقیقی همکاری داشته باشند.

اورزولا فون‌درلاین، رییس کمیسیون اروپا وعده واکنش «بسیار شدید» اتحادیه اروپا را داد. او این اقدام دولت بلاروس را یک رسوایی خواند و افزود: لوکاشنکو و رژیم او باید بدانند که این کار پیامدهای جدی خواهد داشت. شارل میشل، رییس شورای اروپا از این حادثه به عنوان «یک رسوایی بین‌المللی» یاد کرد و وعده تحمیل تحریم‌های تازه علیه مینسک داد.

کلمان بون، وزیر مشاور در امور اروپایی فرانسه اعلام کرد: این عملی است که نمی‌توان آن را بدون مجازات گذاشت. علاوه بر تحریم، تدابیر دیگری نیز در دست بررسی است که باید درباره آنها در سطح اروپا و بین‌الملل گفت‌وگو شود؛ از جمله ممنوعیت عبور از حریم هوایی بلاروس.

واکنش آلمان و بریتانیا

برلین سفیر بلاروس در آلمان را احضار کرد و لندن اعلام کرد در حال صدور دستورالعملی برای توقف پرواز هواپیماهای خطوط هوایی بریتانیا بر فراز بلاروس است. این کشور همچنین قصد دارد مجوز فعالیت شرکت‌های هواپیمایی بلاروس را در خاک بریتانیا فورا لغو کند.

شرکت ایرلندی رایان ایر، مالک این هواپیما با انتشار بیانیه‌ای، آنچه روی داده بود را یک دزدی هوایی خواند و اقدامات غیرقانونی مقامات بلاروس را محکوم کرد. رایان ایر یادآور شد که هم‌اکنون این پرونده در دستان آژانس امنیتی اروپا و ناتو است و این شرکت همکاری کامل را با این سازمان‌ها خواهد داشت. ناتو پیش از این خواستار انجام تحقیق بین‌المللی درباره حوادث پیرامون فرود این هواپیما شده بود. سفرای کشورهای عضو ناتو قرار است در این باره تشکیل جلسه دهند.

واکنش مستقل کشورهای اروپایی

سه کشور منطقه بالتیک یعنی لیتوانی، لتونی و استونی اعلام کردند که فضای هوایی بلاروس باید «ناامن» تعریف شود. این کشورها همچنین خواستار آزادی رامان پراتسویچ شدند که اکنون در اختیار نیروی پلیس بلاروس است. لیتوانی اعلام کرد که از نیمه شب امشب همه پروازها، از مبدا فرودگاه‌های لیتوانی و به مقصد این کشور، دیگر وارد حریم هوایی بلاروس نخواهند شد.

علاوه بر برخی از شرکت‌های هواپیمایی منطقه اسکاندیناوی که اعلام کردند از ورود به حریم هوایی بلاروس خودداری خواهند کرد، قبرس نیز اعلام کرد که استفاده از حریم هوایی بلاروس را برای سفرهای بین‌المللی خود متوقف کرده است. شماری از شرکت‌های هواپیمایی در کشورهای لهستان و مجارستان نیز تصمیم مشابهی گرفته‌اند.

تنش دیپلماتیک لتونی، متحد آمریکا با بلاروس

لتونی از کشورهای متحد آمریکا در اروپای شرقی از اخراج دیپمات‌های بلاروس از خاک خود خبر داده است. این اقدام لتونی در واکنش به اقدام بلاروس در اخراج  دیپلمات‌های لتونی از خاک بلاروس صورت می‌گیرد. بلاروس  نیز از اخراج سفیر و سایر دیپلمات‌های لتونی از کشور خود خبر داده است.

 وزارت خارجه لتونی در واکنش به اقدامات بلاروس، کاردار بلاروس را احضار کرد تا به وی  در مورد اقدامات مشابه و اخراج دیپلمات‌های بلاروس اطلاع دهد. استونی، لتونی و لیتوانی در ماه مارس ۱۱۸ نفر از شهروندان بلاروسی حامی دولت آلکساندر لوکاشنکو را ممنوع‌‌الورود کردند. در پاسخ به این اقدام، مقام‌های بلاروس نیز  ورود و خروج برخی کالاها و محصولات کشاورزی به این کشورها را ممنوع اعلام کردند. لتونی در سال‌های گذشته همراه با لیتوانی  بارها در رزمایش‌های ناتو شرکت کرده و حریم هوایی این کشور در اختیار جنگنده‌های ناتو و آمریکا قرار دارد.

اتحادیه اروپا نیز سال گذشته میلادی تحریم‌هایی علیه ۴۰ مقام بلاروس اعمال کرد و سپس ۱۴ مقام دولتی دیگر را نیز به فهرست تحریم‌های خود اضافه کرد. رییس‌جمهور بلاروس بارها گفته که تحرکات اخیر علیه دولت وی بخشی از طرح فشار به روسیه است. لوکاشنکو آمریکا و برخی دستگاه‌های اطلاعاتی غرب را متهم به دسیسه در امور داخلی این کشور کرده است.

معاون اول رییس ستاد کل نیروهای مسلح بلاروس چندی قبل گفت، نیروهای هوایی ناتو  در طول پروازهای نمایشی خود در منطقه حمله به بلاروس  را تمرین می‌کنند.  سرلشکر ایگور کورول، معاون اول رییس ستاد کل نیروهای مسلح بلاروس گفت: متاسفانه پروازهای نمایشی بمب‌افکن‌های راهبردی ناتو‌، به ویژه پروازهای ایالات متحده‌، بیشتر شده است. در سال جاری، ۹ پرواز از این دست در سرزمین‌های مجاور انجام شده است و به احتمال زیاد می‌توان گفت که آنها حمله به  بلاروس  را تمرین می‌کنند.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژه