اتاق بازرگانی ایران در مورد بحران کم‌آبی در سال ۱۴۰۰ هشدار داد
به گزارش جهان صنعت نیوز: بر همین اساس رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با اعلام اینکه طی سال گذشته، تراز منفی تجاری در بخش کشاورزی به پنج میلیارد دلار رسید، اعلام کرد که این کارنامه برای کشوری پهناور مانند ایران و دارای چهار فصل آب و هوایی، قابل قبول نیست و نشان‌دهنده این است که در سطح مدیریتی کشور، به مقوله کشاورزی و استفاده از ظرفیت‌های این بخش در راستای تحول اقتصادی به خوبی پرداخته نشده است. این در حالی است که در شرایط کنونی با بحران و چالش خطرناک کمبود آب در بخش کشاورزی روبهرو هستیم که اگر در سطح کلان کشور به رفع آن پرداخته نشود، اقتصاد کشور را با تهدید جدی روبهرو خواهد کرد.
قطعیت بروز خشکسالی
در این راستا همچنین اتاق بازرگانی ایران درباره خطر از بین رفتن رشد مثبت بخش کشاورزی تحت تاثیر خشکسالی هشدار داد و اعلام کرد: زنگ خطر کم‌آبی در سال ۱۴۰۰ به صدا در آمده است. بر اساس آخرین گزارش‌ها، تا بیستم اردیبهشت‌ماه، ۱۴۲ میلیمتر بارندگی در کشور به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۲ درصد کاهش یافته است و این می‌تواند هشداری برای بروز خشکسالی باشد، به خصوص که آخرین اطلاعات نشان می‌دهد افت بارش‌ها به کم شدن حدود ۲۰ درصدی ذخیره آب در مخازن سدهای کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل و خالی ماندن حدود ۵۸ درصد کل ظرفیت عملیاتی سدهای مخزنی کشور منجر شده است.
روایت آمارها از قطعیت بروز خشکسالی در سال ۱۴۰۰ در حالی است که تا اواسط سال گذشته، عده‌ای با اتکا به آمار بارندگی در دو، سه سال اخیر، خبر از ترسالی‌‌های در راه می‌دادند، اما همان زمان و بعد از سیل‌های مخرب دو سال گذشته کارشناسان خبره حوزه آب هشدار دادند که ایران در منطقه‌ای واقع شده که خشکسالی در ذات آن وجود دارد و باید با آن سازگار شویم و سبک زندگی خود را مطابق آن تغییر دهیم؛ چرا که خشکسالی و سیل دو روی یک سکه هستند.
هشدارها درباره احتمال بروز خشکسالی و از بین رفتن رشد مثبت بخش کشاورزی به واسطه از بین رفتن محصول کشاورزان جدی است. اردیبهشت سال جاری مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی، با استناد به کاهش شدید ریزش‌های جوی در حوضه‌های اصلی آبریز و اثر آن بر مخازن سدها، بر ضرورت آمادگی برای سازگاری با خشکسالی در بخش‌های مختلف کشور تاکید و آثار و پیامدهای این موضوع را آسیب‌شناسی کرد. تنش آبی در شش استان بیش از مناطق دیگر است.
نیم‌قرن است که هشدارهایی شبیه «ایران کشور کم‌آبی است»، «آب برای آیندگان نداریم»، «جنگ آب در راه است» و… داده می‌شود و مشابه این گزاره‌ها به گوش همه ایران آشناست اما واقعیت این است که در تمامی سال‌های گذشته فقط یک بار، بندی تحت‌عنوان برنامه جامع خشکسالی در برنامه چهارم توسعه گنجانده شده و این بحران هرگز، بحران مهمی برای سیاستمداران ما نبوده که مبارزه با آن را در اولویت‌های خود قرار دهند.
تنش آبی در استان‌ها
در نیمی از مناطق شش‌گانه آبی کشور، آب ورودی به سدها شدیدا کاهش پیدا کرده است. بر اساس داده‌های گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، استان‌های «اصفهان»، «هرمزگان»، «سیستانوبلوچستان»، «اردبیل»، «فارس» «مرکزی» و «خراسان‌رضوی» از جمله استان‌های در معرض تنش آبی هستند. همچنین «درصد پُرشدگی» مخازن سدهای کشور ۵۸ درصد گزارش شده است. ترکیب این دو موضوع صحت اخبار منتشرشده در خصوص خطر کم‌آبی در سال ۱۴۰۰ را تایید می‌کند.
کم‌آبی، زمینه‌ساز دیگر خاموشی‌ها
از سوی دیگر، از آنجا که ۱۰ تا ۱۵ درصد برق کشور از نیروگاه‌های برق‌آبی تامین می‌شود، کم‌آبی در ۱۴۰۰ به منزله کاهش پایداری کشور در زمینه تامین انرژی برق است. وقتی آب و برق کشور با هم دچار کمبود شوند، طبیعتا صنعت، خدمات و کشاورزی ایران تضعیف خواهد شد.
همان‌طور که می‌بینیم وزارت نیرو نیز در روزهای اخیر به طور مکرر بر چشم‌انداز نزولی تولید برق تاکید کرده و اعتراض‌های گسترده‌ای به خاموشی‌های پی‌در‌پی به خصوص در کلانشهرها توسط مردم به وضعیت کنونی وارد می‌شود. بزرگ‌ترین مشکلات پیش روی کشور که در نتیجه کم‌آبی در ماه‌های آتی بروز خواهد کرد، عمدتا شامل «احتمال بروز خاموشی در سطح صنایع متمرکز در مرکز ایران»، «دشواری تامین آب برای بخش کشاورزی در اقصی‌نقاط کشور» و «افزایش مسائل زیست‌محیطی نظیر پدیده ریزگردها» است.
بارش چندانی در فصل تابستان نداریم
در همین راستا همچنین رییس مرکز خشکسالی گفت: با توجه به افزایش دما و کمبود بارش، تامین آب شرب و انرژی برق‌آبی در بخش کشاورزی با معضلات زیادی روبهرو است. احد وظیفه با اشاره به اینکه کم‌بارشی در اکثر نقاط کشور حاکم است، اظهار کرد: با توجه به کاهش ۴۱ درصدی بارش کمتر از نرمال و پایان فصل بارش، درصد بی‌هنجاری منفی چشمگیر است.
وی با اشاره به اینکه بارش چندانی در فصل تابستان نداریم، افزود: خرداد و سه ماهه تابستان فصل خشک کشور است به طوری که در این مدت مقادیر محدودی بارش در نوار شمالی و جنوبی کشور داریم.
وظیفه با اشاره به اینکه میانگین دما نسبت به ۵۰ سال گذشته بالاتر بوده است، بیان کرد: در نیمه غربی کشور همچون استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه و بویر احمد و خوزستان یک تا سه درجه بالاتر از نرمال بوده که این موضوع در کنار کمبود بارش موجب شده از لحاظ تامین آب شرب و انرژی برق‌آبی به ویژه در بخش کشاورزی با معضلاتی روبهرو شویم.
وی با اشاره به اینکه بارش در استان‌های هرمزگان، سیستانوبلوچستان و جنوب فارس بالای ۸۰ درصد کمتر از نرمال است، بیان کرد: در استان‌های آذربایجان‌شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل ۱۵ تا ۲۰ درصد بارش‌ها کمتر از نرمال است. به طور کلی استانی نیست که بالاتر از نرمال بارش داشته باشد و تنها درصد آنامولی یا بی‌هنجاری متفاوت است.
رییس مرکز خشکسالی درباره چشم‌انداز بارش و دما در ماه‌های آتی گفت: در ماه‌های آتی بارش چندانی نداریم و در صورت بارش نفوذی در زمین به علت تبخیر نداریم و از طرفی در فصل تابستان برای نیمه‌غربی دما یک تا سه درجه و نیمه‌شرقی نیم تا یک درجه بالاتر از نرمال خواهد بود.
این مقام مسوول تصریح کرد: با توجه به موضوع کمبود بارش و چالش جدی در بخش کشاورزی بسیاری از استان‌ها دسترسی‌شان به آب شرب به شدت کاهش پیدا کرده است، همچنین استان‌های ایلام، کرمانشاه و لرستان که در فصل بهار بارش چندانی نداشتند، اگر از قبل تمهیداتی ندیده باشند، در بخش کشاورزی دچار خسارت می‌شوند.
تاثیر کم‌بارشی بر تولید طلای سرخ
عضو شورای ملی زعفران نیز در این رابطه گفت: با توجه به شرایط کم‌بارشی و خشکسالی، امسال تولید زعفران افزایشی نخواهد داشت.
علی حسینی با بیان اینکه امسال تولید زعفران تحت تاثیر شرایط خشکسالی افزایشی نخواهد داشت، اظهار کرد: زعفران به عنوان محصول مهم و استراتژیک مناطق خشک است، از این رو انتظار می‌رود که سیاستگذاری دولت به گونه‌ای باشد که کشاورزان امید خود به توسعه کشت را از دست ندهند.
او افزود: با توجه به شرایط کمبود بارش و خشکسالی نه تنها افزایشی در تولید نخواهیم داشت، بلکه در بسیاری از مزارع تولید صرفه اقتصادی ندارد.
حسینی در واکنش به ثبات قیمت زعفران طی دو سال اخیر در بازار بیان کرد: با وجود افزایش هزینه‌های تولید، قیمت زعفران طی سال‌های اخیر تغییری نداشته که همین امر منجر به ناامیدی کشاورزان شده است.
عضو شورای ملی زعفران ادامه داد: با وجود جهش چشمگیر هزینه‌های تولید اعم از کود، سم و سایر نهاده‌ها، کشاورزان زعفرانکار ناچار به عرضه با قیمت سه سال گذشته هستند که این امر اجحاف در حق کشاورزان است.
این مقام مسوول ادامه داد: اگر از کشاورزان حمایت نشود، آنان دلسرد و بی‌انگیزه می‌شوند و اقدام به تولید نخواهند کرد؛ ضمن اینکه امسال با خشکسالی و کم‌آبی در کشور مواجه هستیم و همین مساله در کنار عدم‌انگیزه کشاورزان در تولید موثر است، در حالی که هر سال به طور معمول ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش تولید داشتیم.
خطر خشکسالی در حالی رشد تولید محصولات کشاورزی را تهدید می‌کند که در حال حاضر شاهدیم صادرات بخش کشاورزی هم وضعیت چندان مناسبی ندارد. آن هم در زمانی که هنوز بحران خشکسالی گریبانگیر تولیدات داخلی نشده و در شرایط فعلی وضعیت خوبی در حوزه تولید وجود دارد. به گفته کارشناسان، در حال حاضر، حدود ۲۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور، متعلق به محصولات کشاورزی است و با مدیریت به روز و آینده‌نگرانه، می‌توان بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی کشور را با فرآورده‌های متنوع کشاورزی تضمین کرد. اما در حال حاضر با توجه به تنش کم‌آبی در کشور لازم است که علاوه بر تنوع‌بخشی در حوزه محصولات کشاورزی قابل صادرات، راهکارهایی برای مقابله با این بحران در دستور کار قرار گیرد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهلینک کوتاه :
