تاثیر گزارش آژانس بر توقف مذاکرات وین
محسن جلیلوند * رافائل گروسی دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا گزارشی از نوع عملکرد هسته‌ای کشورمان ارائه کرده است که البته می‌توان آن را در راستای وظیفه و ماموریتش دانست.
هر چند که نماینده روسیه اظهار امیدواری کرده که اختلافات پیش‌آمده زودگذر است، اما آن سخنان را می‌توان لفاظی‌های دیپلماتیک دانست. در واقع قضیه این است که چه بخواهیم و چه نخواهیم تصمیماتی که در وین گرفته می‌شود بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی است. این آژانس باید مواردی را درباره عملکرد هسته‌ای ایران تایید کند تا براساس آن مذاکرات وین پیش برود و مشخص شود در چه سطحی مذاکرات ادامه داشته باشد. بنابراین روند مذاکرات وین براساس گزارش آژانس است که مثلا بگوید ایران چقدر اورانیوم غنی کرده است و چقدر اورانیوم غنی‌شده دارد و بر اساس راستی‌آزمایی آژانس مذاکرات وین پیش می‌رود و تصمیمات اتخاذ می‌شود.
البته آقای عراقچی به نحوی از مذاکرات سخن گفته که نشان می‌دهد ظاهرا به نقطه اولیه مذاکرات وین نزدیک شده‌ایم و مسائل اساسی هنوز رفع نشده است و این موضوعات اساسی باید حل شوند. اما باید توجه داشته باشیم که برخی موضع‌گیری‌ها مصرف داخلی و برخی مصرف خارجی دارند.
نکته مهم این است که در اندیشکده آمریکا معتقدند جمهوری اسلامی ایران ۲۸ خرداد برای وزن‌کشی روی ترازو و باسکول می‌رود و از نظر آنها میزان وزن و رای دولت آینده و شرایط انتخابات، نشان می‌دهد ایران تا چه میزان دستش پر است تا بر اساس آن وزن سیاسی روند مذاکرات را ادامه دهند و تصمیم‌گیری کنند. پس نمی‌توان انتخابات در ایران را برخلاف تصور برخی بی‌تاثیر در روند مذاکرات وین دانست.
دبیر کل آژانس بین‌المللی اتمی میزان غنی‌سازی در ایران را بیش از ۱۶ برابر رقم مورد تایید در برجام دانسته و این میزان اورانیوم در ایران را شبیه به شرایط کشورهایی دانسته است که قصد ساخت بمب اتم را دارند. گروسی در حقیقت سیگنالی به غرب می‌دهد که ایران به نقطه گریز نزدیک شده است و باید مساله آن را حل کنید.
البته مساله اصلی آمریکا در مذاکرات بحث هسته‌ای ایران است و آنها دنبال پیدا کردن یک راهکار هستند. برخلاف خوش‌بینی افرادی که معتقدند مسائل اساسی حل شده است، بعید است مذاکرات وین به این زودی‌ها به سرانجام برسد و برجام احیا شود چرا که هنوز طرفین روی خواستههای حداکثری خود پافشاری می‌کنند و تا به خواستههای حداقلی برسند فاصله زیادی داریم.
البته آمریکا از نزدیک شدن ایران به نقطه گریز بسیار بیمناک است و در عین حال ایران هم ناگزیر است به دلیل برخی مسائل، ملاحظات روسیه و چین را در نظر بگیرد چرا که آنها علاقه‌مند نیستند ایران وارد شرایطی شود که به نقطه گریز نزدیک شود. آنها تاکید کرده‌اند اجازه نمی‌دهند ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. یعنی چین و روسیه هم به دنبال نزدیک شدن ایران به نقطه گریز نیستند.
بنابراین موضوع اصلی که وجود دارد این است که هیچ یک از اعضای کمیسیون مشترک برجام نمی‌خواهند ایران به نقطه گریز نزدیک شود و این از نظر غربی‌ها به هیچ وجه قابل قبول نیست و مذاکرات را با مشکل مواجه کرده است.
* تحلیلگر و استاد روابط بین‌الملل
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :