هفت‌خوان برجام و دور جدید مذاکرات
به گزارش جهان صنعت نیوز: الجزیره روز گذشته اعلام کرد که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در کنفرانس خبری مشترک خود با ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه گفته است: «اختلافاتی جدی با ایران بر سر بازگشت به تعهدات هسته‌ای وجود دارد. دستیابی ایران به سلاح اتمی نه فقط تهدیدی برای منطقه بلکه تهدیدی برای جهان است.» وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری مشترک با همتای فرانسوی خود مدعی شد که واشنگتن تنها درصورت پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش می‌تواند با تهران به توافق دست یابد.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که مسوولان کشورمان بارها تاکید کرده‌اند از سوی ایران آنچه لازم بوده انجام شده و اکنون این طرف مقابل است که باید «تصمیم سخت خود» در ارتباط با احیای برجام را بگیرد. اما وزیر خارجه آمریکا، در ادامه اظهارات خود گفته است تنها در صورتی با ایران به توافق می‌رسیم که این کشور به تعهدات هسته‌ای خود پایبند باشد. ضمن اینکه فقدان توافق فنی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نیز یک نگرانی جدی عنوان کرده است.
مساله‌ای که می‌تواند تا حد جدی به منزله بازگشت به عقب یا نقطه سرخط مذاکرات برجامی وین باشد.
اگر چه محمود واعظی در حاشیه جلسه هیات دولت روز چهارشنبه به خبرنگاران گفته بود که «پیشرفت‌های بسیار خوبی در پایان دور ششم مذاکرات وین داشته‌ایم و بر سر تمام مسائل اقتصادی توافق شده است تا تحریم‌ها برداشته شود» و «الان بحثی در رابطه با بانک، بیمه، نفت و کشتیرانی نداریم. همه این‌ها توافق شده است» اما رویترز به نقل از یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که خواست نامش فاش نشود، گزارش داد که «ممکن است مذاکره‌کنندگان گاهی پیش‌نویس متن‌هایی را تهیه کنند، اما تا زمانی که همه مسائل حل و فصل نشود، توافقی در کار نخواهد بود.» هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز دوم تیر در یک کنفرانس خبری به همراه آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا گفته است: «ما پیشرفت‌هایی داشته‌ایم، اما کماکان موانع کلیدی پابرجا است.» البته فرانک ریستر، وزیر تجارت و اقتصاد فرانسه هم روز چهارشنبه تاکید کرده بود «فرصت برای توافق برای احیای برجام به سرعت رو به اتمام است و اگر این مذاکرات پیشرفت نکند، باید در روزها یا هفته‌های آینده تصمیم‌های دشواری را اتخاذ کرد.»
** پایان دور ششم مذاکرات و تغییر رویکرد غرب به برجام!
ششمین دور مذاکرات احیای برجام روز یکشنبه ۳۰ خرداد به پایان رسید و نمایندگان ایران، آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین برای مشورت و کسب تکلیف به پایتخت کشورهای خود بازگشتند. البته عباس عراقچی، دیپلمات ارشد کشورمان در این باره گفته بود که مذاکرات به مراحل سرنوشت‌ساز خود رسیده و هیات‌های مذاکره‌کننده اینبار «نه تنها برای مشورت، بلکه برای کسب آخرین تصمیمات» به کشور خود رفته‌اند. اگر چه دور ششم مذاکرات به پایان رسید و زمان مشخصی برای دور هفتم مذاکرات برجامی وین تعیین نشده است؛ اما عراقچی ازسرگیری دوباره مذاکرات وین را دارای تنفسی دو هفته‌ای دانسته است. هرچند که به نظر می‌رسد در این فاصله دوهفته‌ای تا از سرگیری دورهفتم مذاکرات؛ اتفاقات جدیدی در حال رخ دادن است که می‌تواند شرایط برجامی را تاحد قابل‌توجهی نگران‌کننده سازد.
** درخواست تضمین کتبی برجامی از آمریکا
نیویورک تایمزچندی پیش به نقل از منابع آگاه احیای برجام را دارای دو مانع بزرگ باقی‌مانده بر سر بازگشت به برجام از سوی طرفین مذاکره دانسته و مدعی شده بود که این موانع باقی مانده می‌تواند تلاش جو بایدن رییس‌جمهور آمریکا برای بازگشت به این توافق را نابود کند. این روزنامه خبر داد که «ایرانی‌ها خواستار تعهد کتبی مبنی بر این شده‌اند که هیچ دولت آینده‌ای در آمریکا نتواند همانند دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شود» از طرفی هم نوشت که دولت بایدن هم متقابلا از ایران خواسته است که به طور مکتوب موافقت کند، «به محض حصول توافق در وین و بازگشت برجام، تهران به میز مذاکره بازگردد و شرایط برای یک توافق بزرگ‌تر را فراهم کند.» توافقی که به گفته وزیر خارجه آمریکا، قوی‌تر و طولانی‌تر است.
** خبرنگار آمریکایی: واشنگتن نمی‌تواند عدم خروج دوباره از برجام را تضمین کند
حالا خبر رسیده که آمریکا خواست ایران مبنی بر تضمین کتبی برای عدم خروج دوباره آمریکا از برجام در صورت احیای آن را نپذیرفته است. لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال در اروپا در حساب کاربری خود در توئیتر به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا در این باره نوشته است که واشنگتن نمی‌تواند تضمین کند که خروج از برجام بار دیگر اتفاق نخواهد افتاد. نورمن به نقل از این مقام آمریکایی که به نامش اشاره نکرده نوشته است: «چیزی تحت عنوان تضمین در اینجا وجود ندارد. ما این را می‌دانیم و ایران هم می‌داند. بهترین تضمین این است که به برجام بازگردیم و آن را صادقانه اجرا کنیم.»
به گفته او، این مقام آمریکایی درباره روند مذاکرات احیای برجام در وین با اعلام اینکه هنوز برخی اختلافات جدی حل‌وفصل نشده است، گفت: «موضوعات اساسی مانند گام‌های هسته‌ای، تحریم‌ها، توالی زمانی گام‌ها همچنان باقی مانده‌اند. ما هنوز چیزی را قطعی و مکتوب نکرده‌ایم. مسائل بسیار مهمی هستند که باید حل‌وفصل شوند.» این مقام در عین حال تاکید کرد که مذاکرات جاری نمی‌تواند به طور نامحدود ادامه پیدا کند و «این روند برای همیشه باز نخواهد ماند.»
اگر چه این روزها و بعداز انتخابات ریاست جمهوری ایران، آمریکایی‌ها به کشیدن خط و نشان برجامی روی آورده‌اند، اما میخائیل اولیانوف، نماینده دائمی روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین حق را به ایران داده و در توییتی گفته است: «اگر آمریکا بار دیگر از توافق هسته‌ای با ایران پس از احیای آن خارج شود، جواب ایران جدی‌تر از گذشته و به مراتب شدید‌تر خواهد بود.»
** تاثیر نتیجه انتخابات ایران بر تغییر لحن غرب در مذاکرات
البته محسن جلیلوند، استاد روابط بین‌الملل در تحلیل این ماجرا به «جهان‌صنعت» می‌گوید: «درباره عدم خروج دوباره آمریکا از برجام، کنگره آمریکا است که باید تضمین دهد و دولت چنین توانی ندارد. رییس‌جمهور فرمانی را امضا می‌کند، رییس‌جمهور بعدی می‌تواند آن را لغو کند و دادن این تضمین غیرممکن است.»
این استاد و تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: «از نظر حقوقی آمریکا نمی‌تواند تضمینی بدهد و از نظر سیاسی هم هرگز حاضر نیست چنین کاری بکنند. در کنار آن، آنها هم از ایران تضمین می‌خواهند. ایران هم زیر بار تضمین مثلا کاهش تعداد سانتریفیوژها نخواهد رفت.»
او افزود: «البته با این وجود مذاکرات وین قفل نشده است. طرفین حداکثر مطالبات را بیان می‌کنند تا روی حداقل‌ها توافق کنند. هر چند که موضع‌گیری مقامات آمریکایی با خوش‌بینی مقامات ایرانی درباره رفع تحریم‌ها همخوانی ندارد و آنها هر روز بر تهدیدات برجامی خود و تغییر لحن‌شان می‌افزایند.»
جلیلوند تاکید کرد: «چالش اصلی چگونگی بازگشت به برجام است که هنوز نتوانسته‌اند درباره آن به توافق برسند. به نظر می‌رسد انتخابات ایران موضوعاتی را برای آنها روشن کرده است و اخیرا روسیه و چین هم بعد از وزن‌کشی ایران در انتخابات ریاست‌جمهوری، درباره سخنان برجامی خود با احتیاط بیشتری سخن می‌گویند.»
این تحلیلگر و استاد امور بین‌الملل تاکید کرد: «آمریکایی‌ها متوجه حساسیت موضوع شده‌اند و سفرهای اخیر و پی در پی مقام‌های اسراییلی طی ۱۰ روز گذشته به آمریکا، از رییس‌جمهوری اسراییل گرفته تا وزیر دفاع و رییس ستاد مشترک و حالا هم وزیر خارجه آنها به آمریکا نشان می‌دهد، آمریکا هماهنگی‌هایی با اسراییل درباره مذاکرات و احیای برجام انجام داده‌اند.»
او تاکید کرد: «فشارهای صهیونیستی تا حدی زیاد شده که هیات حاکمه آمریکا مجبور شده است ملاحظات اسراییلی‌ها را بپذیرد؛ در حالی که بایدن گفته بود آمریکا ملاحظات خودش را دارد. حتی مطبوعات رسمی آمریکا هم چند روزی است که دیگر موضوع جدایی آمریکا از اسراییل را کنارگذاشته است و این نشان می‌دهد اتفاقاتی در حال رخ دادن است.»
جلیلوند ادامه داد: «البته این سوی ماجرا هم اتفاقاتی در حال رخ دادن است و گویا با مشورت روس‌ها و چینی‌ها، ایران هم پذیرفته است که مذاکرات را در دور هفتم ادامه دهد اما وقتی مقامات ارشد آمریکا گفتند قرار نیست مذاکرات طولانی شود، نشان‌دهنده تهدید ضمنی آنها درباره برجام است.»
** احتمال تمدید توافق با آژانس بین‌المللی
این استاد دانشگاه و تحلیلگر امور بین‌الملل همچنین با استناد به سخنان مقامات وزارت خارجه آمریکا درباره اینکه گفته‌اند: «اگر توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ادامه نظارت مشروط آژانس برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران تمدید نشود، وضعیت بازگشت به توافق بسیار پیچیده خواهد شد.» گفت: «اگر چه گفته می‌شود توافق با آژانس ربطی به مذاکرات ندارد، اما این حرف منطقی نیست چرا که دقیقا گروه ۱+۴ و آمریکایی‌ها تحرکاتی که در مذارکات وین دارند بر اساس گزارش آژانس تصمیم می‌گیرند و مثلا وقتی آژانس بین‌المللی گزارش می‌دهد غنی‌سازی ایران از ۶۳ درصد گذشته است، آقای صالحی رییس آژانس اتمی ایران هم مجبور به اعلام رسمی این موضوع می‌شود؛ پس از اعلام موضع رسمی ایران در این باره، موضع آنها هم در مذاکرات تغییر می‌کند. پس آنها آژانس را به عنوان یک اهرم هم برای نظارت و هم برای فشار در مذاکرات حفظ خواهند کرد.»
این کارشناس معتقد است: «ایران ناگزیر از تمدید توافق زمانی با آژانس بین‌المللی است در غیر این صورت فشار و سنگ‌اندازی آمریکایی‌ها در مذاکرات تشدید خواهد شد.» به عبارتی مذاکرات وین در دور هفتم، وارد هفت‌خوان رستم شده و دیپلمات‌های کشورمان دور سختی را پیش‌رو خواهند داشت.
هر چند عصر روز گذشته رابرت مالی نماینده کاخ سفید در امور ایران هم آب پاکی را روی دست همه ریخت و در مصاحبه با NPR گفت که ما با حذف همه تحریم‌های اعمال شده توسط دولت ترامپ موافقت نخواهیم کرد و آماده ترک مذاکرات هستیم!
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :