تحول در شبکه توزیع کالا
به گزارش جهان صنعت نیوز: در واقع توسعه خرده‌فروشی غیرفروشگاهی در آینده بیشتر قابل توجه خواهد بود. اما با شیوع ویروس کرونا در ابتدای سال ۲۰۲۰، مراجعه و خرید فیزیکی در صنعت خرده‌فروشی به شدت کاهش یافته است، اما کسب‌وکارهایی که از بسترهای فروش آنلاین بهره می‌گیرند، توانسته‌اند انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با شرایط جدید از خود نشان دهند.
در واقع ویروس کرونا بیشترین تاثیر را در صنعت خرده‌فروشی داشته است. در حالی که بسیاری از خرده‌فروشان سنتی در تلاش هستند تا این دوره را به پایان برسانند و به دنبال کاهش هزینه‌ها هستند، کسب‌وکارهایی که بازاریابی چندکاناله دارند، به ویژه در دسته‌های مواد غذایی و مواد غذایی تازه، از افزایش فروش خبر داده‌اند. به طور نمونه فروشگاه آنلاین جِی.دی.دات.کام در سال جدید چینی افزایش فروش ۴۰۰ الی ۵۰۰ درصدی را در بخش مواد غذایی تازه به ثبت رساند. بنابراین به نظر می‌رسد که رشد خرید آنلاین و تحویل غذا تاثیر منفی کلی بر بازار خرده‌فروشی را کاهش دهد. در مجموع می‌توان گفت در حالی که کسب‌وکارهای اجتماع‌محوری چون فعالیت‌های فرهنگی و تفریحی، گردشگری، حمل‌ونقل با افت تقاضا روبه‌رو شده و متضرر شده‌اند، خرده‌فروشی اقلام مصرفی پرگردش با رشد مواجه بوده است.
با این توصیفات باید گفت محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا و تغییرات رفتار مصرف کنندگان، موجب افزایش اقبال عمومی به خرده‌فروشی آنلاین شده است. این شرایط فرصت‌های بی‌بدیلی را برای توسعه فروش آنلاین این محصولات ایجاد کرده که شاید در غیر این صورت امکان بروز آن وجود نداشت. شواهد حاکی از آن است که شیوع سارس در چین سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۲، کاتالیست اصلی در تحول دیجیتالی خرده‌فروشی این کشور بوده است. به عنوان مثال جِی.دی.دات.کام که در ابتدا در قالب خرده‌فروشی فیزیکی فعالیت می‌کرد، در سال ۲۰۰۴ به سمت فروش آنلاین حرکت کرد و هماکنون یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروشی‌های آنلاین جهان محسوب می‌شود. همین بحران موجب شد علی بابا که ارائه‌کننده پلتفرم فروش آنلاین بین کسب‌وکارها بود، در سال ۲۰۰۳ خدمات خود را به فروش آنلاین برای مصرف‌کنندگان توسعه دهد.
بر همین اساس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در نوشتار حاضر با در نظر داشتن این مهم، به بررسی اثرات همه‌گیری ویروس کرونا بر توسعه خرده‌فروشی آنلاین (از جمله فروش محصولات مصرفی پرگردش) در جهان و ایران می‌پردازد. البته نباید از نظر دور داشت که صنعت خرده‌فروشی فقط اقلام مصرفی پرگردش را شامل نمی‌شود و به سایر گروه‌ها نیز تعلق دارد. به طور نمونه در ایران ۳۰ درصد از بازار خرده‌فروشی را شامل می‌شود و مابقی به خرده‌فروشی سایر کالاها اختصاص دارد. در این میان فقط کمتر از یک درصد (۱۵/۰درصد در سال ۱۳۹۸ ) از فروش اقلام پرگردش به صورت آنلاین انجام می‌شود. یعنی هنوز بازار خرده‌فروشی ایران در تسلط بازار فیزیکی است.
تاثیر کرونا بر وضعیت خرده‌فروشی آنلاین
طبق گزارش شرکت مشاوره و تحقیقات بازار گرَندویو ریسرچ، خرده‌فروشی آنلاین به عنوان اصلی‌ترین شیوه تجارت الکترونیک B2C در سال ۲۰۲۰ سهمی معادل ۴/۹۹ درصد از کل فروش تجارت B2C در جهان را به خود اختصاص داد. مابقی سهم تجارت (B2C 6/0 درصد) به کسب‌وکارهای آنلاین از نوع کلسیفایدز اختصاص دارد که عمدتا در زمینه املاک و مستغلات، کاریابی، خدمات خودرو و مراسم ازدواج فعال هستند. البته پیش‌بینی می‌شود با افزایش آگهی‌های تلفن همراه، هزینه پایین تبلیغات آنلاین و کاهش بازار چاپ کاغذی آگاهی‌ها، رشد این بخش با افزایش بیشتری مواجه شود. متوسط رشد ۵/۲۱ درصدی آن طی دوره شش ساله ۲۰۱۳-۱۹، اهمیت خرده‌فروشی آنلاین را آشکارتر می‌کند. از جمله بزرگ‌ترین بازیگران خرده‌فروشی آنلاین جهان از نظر میزان فروش می‌توان شرکت‌های آمازون، اپل و وال مارت (ایالات متحده) و جِی.دی دات کام و تی‌مال علی‌بابا (چین) را نام برد.
با وجود رشد قابل‌توجه خرده‌فروشی آنلاین طی سال‌های اخیر، سهم آن از کل بازار خرده‌فروشی جهان در سال ۲۰۱۹ تنها ۱/۱۴ درصد بود که این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۱۸ درصد رسید. در این میان سهم فروش آنلاین محصولات مصرفی پرگردش از کل بازار این محصولات در جهان، از این میزان هم کمتر بوده و در سال ۲۰۱۸ به ۱/۵ درصد رسیده است. اما بر اساس بررسی‌های شرکت مشاوره کانتار، در دوره یک ساله منتهی به ۳۰ ژوئن ۲۰۱۹، فروش آنلاین اقلام مصرفی پرگردش در سطح جهان، به طور متوسط هفت برابر سریع‌تر از کل فروش این نوع اقلام رشد داشته است. تا پیش از شیوع ویروس‌کرونا پیش‌بینی می‌شد سهم خرده‌فروشی آنلاین از بازار خرده‌فروشی در سال ۲۰۲۳ به ۲۲ درصد رسیده و سهم فروش آنلاین محصولات مصرفی پرگردش از بازار این محصولات نیز در سال ۲۰۲۵ به ۱۰ درصد برسد. اما به نظر می‌رسد شرایط جدید به رشد سهم فروش آنلاین در بازار انواع محصولات (از جمله محصولات مصرفی پرگردش) شتاب بیشتری بخشیده است. تحقیقات متعددی در خصوص تاثیر همه‌گیری کرونا بر خرده‌فروشی آنلاین در جهان صورت گرفته که همگی آنها بیانگر افزایش قابل‌توجه حجم آن در زمان اعمال محدودیت‌ها و تداوم نسبی آن، حتی پس از بازگشایی تدریجی فعالیت‌ها هستند.
نتایج یک پیمایش نشان می‌دهد ترافیک آنلاین سوپرمارکت‌ها در سطح جهان در آوریل سال‌جاری نسبت به ژانویه ۲۰۱۹ حدود ۱۳۵ درصد افزایش داشته که این مقدار در نیمه ژوئن سال‌جاری (نسبت به ژانویه ۲۰۱۹) به ۶۱ درصد رسیده است. شرکت اوکادو انگلیسی به عنوان یکی از موفق‌ترین سوپرمارکت‌های آنلاین جهان در دوران شیوع، در ماه‌های مارس و آوریل سال جاری بیش از ۴۰ درصد رشد فروش در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته داشته و اخیرا نیز دو مرکز توزیع بین‌المللی جدید خود را در فرانسه و کانادا راه‌اندازی کرده است. همچنین فروش خواربار شرکت آمازون در ۳۴ کشور جهان طی ماه‌های آوریل و می‌جاری بالغ بر ۳۰۰ درصد رشد داشته که البته با بازگشایی فعالیت‌ها تا نیمه اول ژوئن در ایالات‌متحده و برخی از کشورهای درگیر، این میزان به حدود ۲۷۰ رسیده است.
در ایالات‌متحده آمریکا میزان فروش آنلاین در آوریل جاری نسبت به سال گذشته، برای شرکت‌های تارگِت، کاستکو، آلبِرت سونز و اینستاکارت که عمدتا در خواربارفروشی فعالیت می‌کنند، به ترتیب ۸۵/۲۸۲/۳۷۴ و ۴۵۰ درصد رشد داشته است. البته این امر محدودیت‌های فنی و لجستیکی این فروشگاه‌ها را در مدیریت این حجم از تقاضا آشکار کرد. سهم خواربارفروشی آنلاین از کل خواربارفروشی این کشور در پایان سال ۲۰۱۹ معادل ۱/۳ درصد بوده و پیش‌بینی می‌شود با وجود کاهش سرعت رشد خواربارفروشی آنلاین پس از بازگشایی‌ها، این سهم تا پایان سال ۲۰۲۱ به طور متوسط به ۴/۶ درصد برسد. در کشورهای آسیای جنوب‌شرقی، خواربارفروشی آنلاین در دوره اوج شیوع به سه برابر سطح آن در قبل از شیوع کرونا رسید. در کشور چین کل فروش کالاهای مصرفی در چهار ماهه اول ۲۰۲۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل حدود ۲/۱۶ درصد کاهش یافت، در حالی که فروش آنلاین این کالاها طی همان دوره معادل ۶/۸ درصد افزایش داشته است.تمامی روندهای فوق نشانگر وجود فرصت‌های جدید برای شتاب بخشیدن به گسترش خرده‌فروشی آنلاین در زمان شیوع کرونا و پساکروناست.
وضعیت کسب‌وکارهای مجازی در ایران
مطابق آمارهای منتشره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، تعداد پروانه‌های کسب صادره توسط اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی از ۲۲۳ پروانه از سال ۱۳۹۵ به ۱۴۷۴ فقره تا ۳۰ شهریور ۹۹ رسیده است. به بیان دیگر طی پنج‌سال تعداد پروانه‌های کسب صادره (متقاضیان عضویت در اتحادیه مذکور) کمتر از دو برابر شده یا معادل ۶۲/۹۱ درصد افزایش داشته است. شایان ذکر است همه کسب‌وکارهای آنلاین عضو این اتحادیه یا عضو دیگر اتحادیه‌های مربوط نیستند. به واقع بسیاری بدون مجوز از این اتحادیه‌ها (یا بخشی عضو اتحادیه‌های موازی دیگر) فعالیت می‌کنند. تعداد پروانه‌های صادر شده توسط اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی به تفکیک سال در جدول زیر نمایش داده شده است. مشاهده می‌شود که تعداد پروانه‌های صادره طی نیمه اول سال ۱۳۹۹، به تنهایی بیش از کل تعداد پروانه‌های صادره در سال ۱۳۹۸ است که به خوبی نشانگر روند گسترش کسب‌وکارهای اینترنتی در کشور است.
جدول ۱- تعداد پروانه‌های کسب صادره توسط اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی (۳۰/۰۶/۱۳۹۹)
|
سال |
تعداد پروانه صادره |
درصد تغییرات |
|
۱۳۹۵ |
۲۲۳ |
– |
|
۱۳۹۶ |
۲۳۵ |
۳۸/۵ |
|
۱۳۹۷ |
۵۴۳ |
۰۶/۱۳۱ |
|
۱۳۹۸ |
۴۱۸ |
۰۲/۲۳- |
|
۱۳۹۹ (شش ماه اول سال) |
۴۲۸ |
۷۵/۶ |
|
جمع |
۱۸۴۷ |
|
در مجموع ۳/۱۷ درصد فروشگاه‌های آنلاین عضو اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی به عرضه انواع کالا می‌پردازند. در کنار آنها ۴/۱۲ درصد نیز به عرضه گروه کالایی خاص مبادرت می‌کنند. ۴/۴۳ درصد نیز به عرضه انواع کالا و خدمات (ترکیب کالا و خدمات) پرداخته، ۱/۲۰ درصد به عرضه انواع خدمات و ۸/۶ درصد به عرضه خدمات تخصصی مبادرت می‌کنند. طبق گزارش سالانه تجارت الکترونیکی، در سال ۹۸ حدود ۶۱ هزار کسب‌وکار اینترنتی در کشور دارای نماد اعتماد الکترونیکی (ای نماد) بوده‌اند. تعداد ای‌نماد اعطا شده در سال ۹۸ بیش از ۱۵ هزار بوده که در مقایسه با سال ۹۷، حدود ۱۱ درصد رشد داشته است. در واقع همه کسب‌وکارهای اینترنتی دارای ای‌نماد اقدام به عضویت در اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی نکرده‌اند.
وضعیت خرده‌فروشی آنلاین در بخش کالاهای مصرفی پرگردش
ارزش بازار خرده‌فروشی کشور در سال ۹۸ معادل ۱۰۰ میلیارد دلار بوده که حدود ۳۰ درصد آن متعلق به اقلام مصرفی پرگردش بوده است. طبق برآوردها، سهم فروش آنلاین این محصولات از کل خرده‌فروشی این حوزه در سال ۹۸ تنها ۱۵/۰ درصد بوده است. در حالی که سهم فروش آنلاین اقلام مصرفی پرگردش در جهان حداقل پنج درصد است. بر اساس آمار اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، تعداد کل فروشگاه‌های آنلاین فعال در عرضه محصولات پرگردش که از ابتدا (۱۳۹۵) تا پایان شهریور ماه ۹۹ از اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی پروانه دریافت کرده‌اند، به ۴۸۲ مورد رسید. موضوع فعالیت این فروشگاه‌ها مشتمل بر دو گروه «خرده‌فروشی موادغذایی» و «فروشگاه بزرگ» است. فروشگاه‌های آنلاین گروه اول تنها اقلام سوپرمارکتی عرضه می‌کنند که در کل ۱۳۳ فروشگاه (۲/۷ درصد از پروانه‌های صادره) در این موضوع ثبت شده است.
۳۴۹ مورد ثبت شده دیگر (۹/۱۸ درصد از پروانه‌های صادره که بیشترین سهم به لحاظ موضوع فعالیت فروشگاه‌هاست) نیز متعلق به فروشگاه‌های آنلاین گروه دوم است که علاوه بر اقلام سوپرمارکتی، اقلام متنوع دیگری را نیز عرضه می‌کنند. از جمله مهم‌ترین فعالان حوزه سوپرمارکت‌های اینترنتی و فروشگاه‌های بزرگ آنلاین عرضه‌کننده این محصولات، می‌توان به دی‌جی کالا، اسنپ مارکت (همکاری اسنپ و هایپراستار)، اسنپ فود، و اوکالا (مرتبط با فروشگاه‌های افق کوروش) اشاره کرد. سایر فعالان این حوزه عبارتند از: بیار، تِزول مارکت، رادیکالا، فینال،هایپرباز، فن آسان و باسلام. شیوع ویروس‌کرونا از اسفند سال ۹۸ و محدودیت‌های اعمال شده در پی آن، تاثیر قابل‌توجهی بر فروش آنلاین کالاها در کشور داشته است. به گونه‌ای که طبق اعلام اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، میزان فروش آنلاین در حوزه عرضه کالا و مواد غذایی (یا اقلام سوپرمارکتی) تا خرداد سال ۹۹ رشد ۱۲۱ درصدی را تجربه کرده است. در خصوص تغییرات سهم فروش آنلاین این اقلام طی ماه‌های اخیر آماری وجود ندارد.
گفته می‌شود متوسط ارزش سبد سفارش آنلاین در بخش اینترنتی تقریبا سه برابر بخش خرید فیزیکی است (فقط در بخش محصولات مصرفی پرگردش). سبدهای خرید بازیگران اصلی فروش آنلاین اقلام سوپرمارکتی بین ۱۵۰هزار تا ۲۰۰هزار تومان برآورد می‌شود. شیوع کرونا موجب شد استارت‌آپ‌های خرید آنلاین کالا با رشد خوبی مواجه شوند. به طور نمونه استارت‌آپ باسلام و اسنپ‌مارکت در این دوره به ترتیب ۱۵ و ۵۰ درصد رشد فروش داشته‌اند. لازم به ذکر است مطابق گزارش سالانه تجارت الکترونیکی سال ۱۳۹۸، مبلغ هر خرید الکترونیکی در ایران ۲۷۹ هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل ۴۹ درصد افزایش داشته است. همین آمارها نشان می‌دهد که شیوع کرونا در اسفندماه ۱۳۹۸ باعث رشد چهار درصدی در تعداد تراکنش‌های خرید اینترنتی و رشد ۲۳۶ درصدی در مبلغ این تراکنش‌ها نسبت به بازه زمانی مشابه سال ۱۳۹۷ بوده است.
اقدامات دولت در ایران جهت گسترش خرده‌فروشی آنلاین
با شیوع ویروس کرونا، دولت و به خصوص مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری نهادهای ذی‌ربط اقداماتی را برای کمک به گسترش خرده‌فروشی آنلاین و رفع موانع آن صورت داده است. از جمله این اقدامات و تلاش‌ها می‌توان به برگزاری بازارگاه‌های الکترونیکی فروش کالاهای فروشگاه‌های فیزیکی، راه‌اندازی پویش از خانه بخریم، برگزاری جشنواره بهاره مجازی همدلی مردم و اصناف، برگزاری جشنواره فروش اینترنتی رمضان، حذف موقت الزام کسب‌وکارهای مجازی برای طی کردن کامل مراحل تشکیل پرونده در اداره مالیات جهت ثبت در اتحادیه و ارائه پیشنهاداتی در خصوص تخفیف ۵۰ درصدی مالیات بر ارزش‌افزوده کسب‌وکارهای مجازی، افزایش سهمیه بنزین برای خودروهای حمل بار و ارسال مرسولات در دوران قرنطینه و در نظر گرفتن اعتبار مالیاتی برای این کسب‌وکارها اشاره کرد.
البته پیشنهادات فوق نیازمند موافقت و اقدام دیگر نهادها بوده و علاوه بر زمانبر بودن، به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای دولت فعال امکان اجرایی شدن برخی از آنها وجود ندارد. همچنین صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری، برنامه جدیدی را برای حمایت و کمک به تداوم کسب‌وکار شرکت‌های کوچک آسیب‌دیده از شیوع ویروس کرونا طراحی کرده است. در مرحله اول، این تسهیلات برای شرکت‌های دانش‌بنیان، شتاب‌دهنده‌ها و تامین‌کنندگان فضاهای کار اشتراکی اختصاص خواهند یافت. در مراحل بعدی نیز اختصاص تسهیلات برای واحدهای فناور، خالق و استارت‌آپ‌ها در نظر گرفته شده که طبیعتا می‌تواند حوزه خرده‌فروشی را نیز شامل شود.
پیشنهاداتی برای گسترش خرده‌فروشی آنلاین در ایران
با توجه به مطالب مطرح شده در این گزارش، پیشنهادات زیر برای گسترش خرده‌فروشی آنلاین در ایران قابل ارائه است:
ایجاد فضای کسب‌وکار توانمندساز برای کمک به گسترش خرده‌فروشی آنلاین: طبق توصیه سازمان‌های بین‌المللی، یکی از پیش‌نیازهای مهم گسترش فروش‌های آنلاین و به طور کلی تسهیل تجارت الکترونیک، تسهیل فضای کسب‌وکار و رفع موانع بوروکراتیک، ورود و فعالیت کسب‌وکارها در این حوزه است. اخیرا اقداماتی در این راستا در کشور صورت گرفته که از جمله آن می‌توان به تعلیق موقت الزام کسب‌وکارهای مجازی برای تشکیل پرونده مالیاتی جهت دریافت مجوز، حذف مرحله ۴۵ ثبت‌نام مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی و راه‌اندازی سامانه بیمه تامین اجتماعی برای شاغلان در کسب‌وکارهای مجازی اشاره کرد. در تکمیل موارد فوق، تسهیل فضای کسب‌وکار در راستای کاهش نیاز به حضور فیزیکی کسب‌وکارها برای امور بیمه و مالیات، تسهیل در شرایط دریافت مجوزها و ایجاد سامانه یکپارچه برای اخذ مستندات مالیاتی، تدوین دستورالعمل‌های شفاف و روشن در مورد سازوکار اخذ مالیات از این کسب‌وکارها و ایجاد شعب رسیدگی تخصصی در اداره مالیات قابل پیشنهاد هستند.
حمایت از شکل‌گیری و گسترش استارت‌آپ‌ها در حوزه فروش آنلاین اقلام مصرفی پرگردش و خدمات پشتیبان: بررسی تجربیات جهانی کشورهای موفق در زمینه استارت‌آپ‌ها نشان می‌دهد این کشورها سیاست‌های متنوعی نظیر اعطای سوبسید و معافیت‌های مالیاتی، ایجاد صندوق‌های تامین مالی، تسهیل فضای کسب‌وکار، مشاوره و شبکه سازی، آموزش و مهارت‌افزایی و برگزاری مسابقات و کمپین‌ها را در این زمینه در پیش گرفته‌اند. در کشور ما می‌توان از ظرفیت‌های صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از استارت‌آپ‌های خرده‌فروشی آنلاین (به خصوص سوپرمارکت‌های اینترنتی و خدمات پشتیبان مرتبط نظیر لجستیک تامین و تحویل کالا) استفاده کرد. همچنین ضروری است قانون تجارت الکترونیک و در صورت نیاز قانون نظام صنفی یارانه‌ای، بررسی شده و مطابق با مقتضیات و تحولات خرده‌فروشی آنالین تفاسیر جدیدی از آن ارائه شود. چون الگوهای رفتاری، فرهنگی، اقتصادی و…. مردم ممکن است از نقطه‌ای به نقطه دیگری از کشور متفاوت باشد کارآفرینان باید به مشخصات و ویژگی‌های رفتاری جامعه هدف و مخاطبان بیشتر توجه نشان دهند و تا حدامکان بتوانند با استفاده از خلاقیت و نوآوری خود سطح رضایت مشتریان ایرانی را برآورده ساخته و ارتقا ببخشند. این امر حتی می‌تواند در حوزه کنترل شیوع کرونا به دولت نیز کمک کند.
ایجاد سامانه اختصاصی برای حمایت از ارائه خدمات آنلاین توسط کسب‌وکارها: بانک جهانی توصیه می‌کند دولت‌ها پورتالی را با دو کارکرد راه‌اندازی کنند (مشابه تجربه ایتالیا). کارکرد اول، راهنمایی کسب‌وکارها برای چگونگی آنلاین شدن اعم از نحوه بازاریابی، تحویل سفارشات، پرداخت‌ها و نحوه پیوستن آنها به بازارگاه‌های بزرگ تجارت الکترونیک و نیز اطلاع از تجربیات موفق دیگر کسب‌وکارها بومی در توسعه خدمات آنلاین است. کارکرد دیگر این وبسایت، کمک به مشتریان برای جست‌وجو و یافتن کسب‌وکارهای محلی معتبر ارائه‌کننده خدمات آنلاین مورد نیاز در طول شیوع خواهد بود.
افزایش دانش دیجیتال مصرف‌کنندگان و توجه به نیازهای مخاطب فاقد دانش کافی: یکی از اقداماتی که در جهان و ایران (که البته در ایران به نسبت به تازگی مورد توجه قرار گرفته)، افزایش دانش دیجیتال مشتریان است. در این راستا پیشنهاد می‌شود برگزاری کمپین‌ها و اطلاع‌رسانی گسترده از طریق رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی برای افزایش آگاهی و دانش جامعه در خریدهای آنلاین مدنظر قرار گیرد. مسائلی چون آشنایی با روش‌های خرید اینترنتی و غیرحضوری، نحوه اعتبارسنجی فروشگاه‌های آنلاین، هشدارها و احتیاط‌های لازم در هنگام خرید آنلاین و آگاهی افراد از حقوق خود به عنوان مصرف‌کننده، مواردی هستند که می‌توان روی آنها تمرکز کرد. هرچند که در کنار این امر مهم باید به نیاز مشتریان فاقد دانش دیجیتال نیز توجه خاص صورت گیرد تا بحران کنونی ناشی از کرونا فروکش کند. در همین ارتباط معرفی شماره تلفن‌های لازم به برخی مخاطبین خاص (مثل افراد میانسال و سالمند یا افراد فاقد گوشی هوشمند) که ممکن است دانش کافی یا ابزارهای لازم را نداشته باشند برای استفاده از کانال‌های فروش به وجود آمده در نظام توزیع کالاها نیز مفید خواهد بود.
گسترش پلتفرم‌های فروش با استفاده همزمان از مزایای فروش آفلاین و مقابله با معایب فروش آنلاین: در این زمینه می‌توان به تجربه جالب استفاده از ظرفیت پلتفرم روبیکا توسط سازمان میادین میوه و تره‌بار برای فروش آنالین میوه، تره‌بار، صیفی جات و کالاهای ضروری مصرفی (با قیمت مناسب) اشاره کرد. علاوه بر این به شکوفایی پلتفرم پینکت در زمان کرونا نیز می‌توان اشاره کرد. زیرا مردم ایران به دلیل فقدان اعتماد و سرمایه اجتماعی تا قبل از شیوع کرونا تجربیات چندان خوشایندی از سیستم‌های تحویل درب منزل و سپس آنلاین نداشتند و عمدتا ترجیح می‌دادند حداقل خریدهای حجمی خود (عمده) را شخصا انجام بدهند. اما با شیوع کرونا، پینکت با استفاده از ظرفیت دستیارهای فروش آموزش دیده توانست مشتری را متقاعد و راضی کند که با وجود یک نفر از طرف آنها کیفیت، تاریخ مصرف و… کالا برای وی کنترل خواهد شد یا کالای جایگزین با هماهنگی با مشتری برای وی خریداری خواهد شد. این موضوع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مشتریان در خریدهای آنلاین است.
ادغام فروشگاه‌های آفلاین و آنلاین: در ایران هم، مانند دیگر نقاط جهان، با شیوع ویروس کرونا، الگوی خرید مصرف‌کنندگان دستخوش تغییراتی شده است و خرید از فروشگاه‌های آنلاین دیگر یک انتخاب نیست، بلکه، تبدیل به امری اجباری شده است. هرچند هنوز آمار دقیقی از میزان افزایش خرید آنلاین در دسترس نیست، اما براساس گزارش اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، شواهد حاکی از آن است که خرید اینترنتی به خصوص در مورد کالاهای سوپرمارکتی و پرگردش افزایش قابل توجهی داشته است. از طرفی دیگر، مشکلات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا بسیاری از کسب‌وکارها را با افت شدید در میزان فروش مواجه کرد و برخی از آنها مجبور به تعدیل در نیروی انسانی خود شدند. در چنین شرایطی، وجود مارکت پلیس‌هایی که ورای سودآوری، در راستای حمایت از کسب‌وکارها و مسوولیت اجتماعی، فعالیت کنند، حائز اهمیت است. برای مثال مارکت پلیسی مانند دیوار با راه‌اندازی صفحه‌ای جدید این امکان را به فروشگاه‌های سنتی و آفلاین می‌دهد تا شعبه آنلاین خود را روی این پلتفرم ایجاد کنند. این سایت از طریق تبدیل فروشگاه‌های آفلاین به آنلاین، فرصتی برای تغییر رفتار در بهره‌گیری از فناوری‌های جدید ارائه می‌دهد و کسب‌وکارهای بومی را وادار به تغییر سریع در تجارت الکترونیک و توسعه خرده‌فروشی همه کاناله (اومنی چنل) و البته مبارزه با کرونا می‌کند. این امر می‌تواند سرعت تبدیل آنها به خرده‌فروشی هوشمند را افزایش می‌دهد و ازاین رو، با ارائه راهکارهای فناورانه، در میان‌مدت و بلندمدت، آسیب‌پذیری بحران کرونا را کاهش دهد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدنلینک کوتاه :
