درس گرفتن از یک رفتار درست

جهان صنعت نیوز| نادر کریمی جونی –اروپا بار دیگر به حمایت از کسب و کارهای کوچک و توسعه آن ها برای بالا بردن میزان تولید و کاهش بیکاری روی آورده است. در چند سال کذشته که اقتصاد برخی کشورهای اروپا مانند پرتغال، ایتالیا و یونان دچار بحران شده بود، بیکاری در قاره سبز رو به فزونی گذاشته بود. به همین دلیل کارشناسان و تصمیم گیران اتحادیه اروپا بر آن شدند که با استفاده از ابزار های اقتصادی و صنعتی این مشکل را درمان کنند. برای همین مجددا به توسعه کسب و کارهای کوچک و بنگاه های خرد توجه کرده اند. نکته جالب آن است که مقامات اقتصادی و صنعتی اروپا به طور غیر رسمی به بازرگانان و صاحبان صنعت در ایران گفته اند که با این بنگاه های خرد همکاری کنند چون این دایره فعالیت این بنگاه ها به مرز های اروپا محدود می شود و بنابراین تحریم های ایالات متحده هیچ وقت مزاحمتی برای این همکاری پدید نمی آورد. این همکاری البته هم به نفع ایران که متقاضی دریافت کالا و خدمات اروپایی است و هم به نفع کشورهای اروپایی است که می خواهند صادرات خود به ایران را از راه های ممکن، ادامه و افزایش دهند.

تجربه بنگاه ها خرد و کسب و کارهای کوچک جزء موفق ترین تکنیک هایی است که به ویژه در کشورهایی که با بحران اقتصادی مواجه بوده یا هستند به کار گرفته می شود و در صورت رعایت اصول آن، نقش مهم و غیرقابل انکاری در ایجاد ارزش افزوده اقتصادی، رونق و افزایش تولید و کاهش پایدار بیکاری داشته است. این تجربه البته در قاره های گوناگون آزموده شده و پاسخ مناسبی به اجراء کنندگان آن داده است. کشورهایی مانند ویتنام، بولیوی، آفریقای مرکزی و … از نمونه کشورهایی با تجربه موفق در راه اندازی و ثمردهی کسب و کار های کوچک و بنگاه های خرد هستند. اکنون اتحادیه اروپا تصمیم گرفته همان تجربه های موفق را در خاک خودش به اجراء بگذارد تا بحرانی که اکنون و از چند سال پیش اقتصاد قاره سبز را درگیر خود کرده است، فروکش کند.

اما در کشورمان نخستین تجربه ایجاد بنگاه های کوچک به اواخر دولت سید محمد خاتمی و دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد باز می گردد. در هیچ یک از این دوره ها استفاده از بنگاه های کوچک و کسب و کار های خرد، نتیجه رضایت بخشی در پی نداشت و نتوانست گره تولید، رونق و بیکاری در ایران را باز کند. نگارنده زمانی و به هنگام صدارت علی اکبر محرابیان در وزارت صنایع دولت احمدی نژاد این مساله را با نماینده سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در میان گذاشت و پاسخ شنیده که یونیدو واقعا نمی داند آن در ایران اجرا شده چه بوده و چرا موفق نشده است. نماینده توسعه صنعتی ملل متحد به نگارنده گفت که تلاش هایش برای دریافت اطلاعاتی درباره آن چه که به نام طرح ایجاد بنگاه های کوچک در ایران اجرا شده موفق نبوده و به همین دلیل درباره آن چه در ایران انجام شده نمی تواند اظهار نظر کند.

گفته می شود در آن هنگام و پیش از آن مقادیر معتنابهی از منابع بانکی و دولتی با سود های یارانه ای برای تاسیس بنگاه های کوچک و کسب و کارهای خرد اختصاص یافت. اما این منابع به جای آن که از تولید سر دربیاورد دریافت کنندگان یا آن را مجددا در بانک سرمایه گذاری و مابه التفاوت سود بانکها تا سود یارانه ای را دریافت کردند ویا آن را در امور دلالی و بازار های جذاب مانند مسکن و ارز سرمایه گذاری نمودند. به این ترتیب حداقل بخش بزرگی از منابع تخصیص یافته به تولید، هیچ گاه نصیب صنعت کشور نشد.

با این همه، توجه جدی اتحادیه اروپا به ایجاد و توسعه بنگاه های کوچک برای رفع مشکلات مهمی نظیر بیکاری، فقر و مانند آن نشان می دهد که این راهبرد هنوز هم قابل اتکاء و مفید است. براین مبنا اگر دولت و از آن بزرگتر نظام جمهوری اسلامی ایران در سالی که رونق تولید نام گرفته، واقعا به رونق تولید، کاهش بیکاری و فقر و ایجاد ارزش افزوده در صنعت و خدمات توجه دارد، مانند اروپا می تواند به ایجاد و توسعه بنگاه های خرد و کسب و کار های کوچک کمک کند. البته لازم است این بار قواعد کار به درستی و خوبی اجرا شود تا از تکرار ناکامی های گذشته جلوگیری گردد.