«سربازی» که به «سرداری» قوه قضاییه رسید

به گزارش جهان صنعت نیوز: بعد از انتصاب ابراهیم رییسی برای ریاست این قوه، اگر چه خودش از بدنه این قوه بود، اما به دلیل اینکه سودای ریاست‌جمهوری را در سر می‌پروراند، عملا طی دو سال گذشته امور این قوه به دست محسنی‌اژه‌ای افتاد. بنابراین برخی کارشناسان معتقدند بااین انتصاب عملا تغییر خاصی در قوه قضاییه رخ نداده است.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای از روحانیون سیاستمدار و قاضی ایرانی است که سمت‌هایی چون دادستان دادگاه ویژه روحانیت، وزیر اطلاعات دولت نهم و دادستانی کل کشور را داشته و سخنگو و معاون اول قوه قضاییه و از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام است. اتحادیه اروپا فروردین ماه سال نود، ۳۲ مقام ایرانی از جمله غلامحسین محسنی‌اژه‌ای را از ورود به کشور‌های این اتحادیه محروم کرد. اژه‌ای همچنین سال ۷۷ قاضی دادگاه محاکمه غلامحسین کرباسچی شهردار اسبق تهران بود. او وزیر اطلاعات دولت نهم محمود احمدی‌نژاد بود که مرداد ۸۸ به دلیل مخالفت با پخش اعترافات بازداشت‌شدگان و معترضان حوادث ۸۸ توسط احمدی‌نژاد برکنار شد و خودش برای مدتی به جای اژه‌ای، سرپرست وزارت اطلاعات شد!

انتصاب رییس جدید قوه قضاییه

محسنی‌اژه‌ای سال ۱۳۹۳ با حکم آملی لاریجانی رییس قوه قضاییه، معاون اول این قوه شد. او پیشتر در شهریور ۱۳۸۸ به عنوان دادستان کل کشور انتخاب شده بود و در خرداد ۹۵ رییس شورای نظارت بر صدا‌و‌سیما شد. حالا هم بعد از دو سال معاون اولی رییسی، با نقل‌و‌انتقال رییس قوه قضاییه به پاستور برای سکانداری قوه مجریه، با حکم رهبری انقلاب، رسما عهده‌دار ریاست قوه قضاییه شد.

رهبری انقلاب در این حکم، تاکید بر اهتمام جدی به مأموریت‌های دستگاه قضا در قانون اساسی و همچنین ادامه رویکرد تحولی و اجرای سند تحول موجود، «گسترش فناوری‌های نوین در دستگاه قضایی»، «گماردن نیروهای کارآمد و جهادی در مسوولیت‌ها»، «ارج نهادن به خدمات قضات پاکدامن و در عین حال برخورد قاطع با تخلفات» و «ارتباط با متن مردم» را از جمله انتظارات خود از رییس جدید قوه قضاییه بیان کردند.

موافقان و مخالفان این انتصاب

برخی حضور مداوم محسنی‌اژه‌ای در قوه قضاییه را دارای نکات مثبت و برخی دارای نکات منفی می‌دانند. منتقدان معتقدند نمی‌توان به تغییر رویکرد و گشایش در نوع نگاه این قوه امید داشت و انتظاری فراتر از آنچه تا امروز در آن می‌گذشته، متصور شد چرا که حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای عملا طی این سال‌ها از تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان مهم این قوه بوده است و انتظار تغییر از او کاری بیهوده است!

البته گروهی دیگر بر این باورند که رییس جدید قوه قضاییه به دلیل حضور مدام در این قوه و معاون اولی آملی لاریجانی و رییسی، دو رییس پیشین قوه قضاییه نمی‌تواند مدعی شود که ویرانه‌ای را تحویل گرفته و درصدد احیای آن است.

اما برخی هم با عینک خوش‌بینی به موضوع نگاه می‌کنند و معتقدند تماس با منتقدان از دفتر رییس جدید قوه قضاییه بعد از انتصاب را می‌توان به فال نیک گرفت. آنها بر این عقیده‌اند که ایجاد کانال ارتباطی رییس جدید قوه قضاییه با منتقدان به منظور دریافت نظرات و پیشنهادات آنها می‌تواند یک گام رو به جلو در رویکرد قوه قضاییه باشد و قطعا ادامه آن می‌تواند در اصلاح امور کمک‌کننده باشد.

کلید دستگاه قضا در دست صاحب خانه

نعمت احمدی حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری، در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» درباره رییس جدید قوه قضاییه و انتظاراتی که از او در این برهه از تاریخ وجود دارد، توضیحاتی بیان کرد.

این حقوقدان درباره این انتصاب به «جهان‌صنعت» گفت: «با این انتصاب، تغییری در قوه قضاییه ایجاد نشده است چرا که از سال ۸۸ آقای اژه‌ای مقام دوم قوه قضاییه بوده است و در این ۱۲ سال در تصمیم‌گیری‌های کلان در قوه قضاییه جزو تصمیم‌گیران اصلی و راهبردی بوده‌اند. خصوصا در دو سال اخیر که آقای رییسی ریاست این قوه را برعهده داشته است، آقای اژه‌ای عملا رییس قوه بود چرا که او از بدو ورود، نگاهش به قوه مجریه بود. بنابراین تغییری ایجاد نشده و همان روالی که از سال‌ها قبل شروع شده است همچنان تا سال‌ها ادامه خواهد یافت مگر اینکه اتفاق جدیدی رخ دهد.»

احمدی تاکید کرد: «آقای اژه‌ای دومین فرد و رییس قوه‌ای است که از درون همین قوه رشد کرده است. او غریبه‌ای نیست که وارد دادگستری شده باشد؛ سرداری است که از سربازی در این قوه به سرداری رسیده است. چه در جنبه‌های دادگاه عمومی، چه دادگاه ویژه روحانیت، چه در کادرسازی ستادی، چه در قضاوت و ریاست بر بخش‌های مختلف این قوه حضور داشته است.»

او افزود: «آقای اژه‌ای یکی از معماران این بنا است. اگر بخواهد با همین فرمان پیش برود ۱۰ سال دیگر که دوره‌اش به اتمام برسد، تحول خاصی در قوه عدلیه ایجاد نمی‌شود، اما به عنوان یک مسلمان اگر بخواهد می‌تواند گام‌های مثبتی بردارد و صدای منتقدان را بشنود.»

صدای منتقدان در دستگاه جدید قضا شنیده شود

این وکیل دادگستری درپاسخ به این سوال که چه انتظاری از رییس جدید قوه قضاییه دارید؟ گفت: «انتظاری که وجود دارد، این است که از نظرات منتقدان استفاده کند و حرفشان را بشنود و به کار گیرد. مثلا بعد از انتصاب ایشان به عنوان رییس قوه قضاییه، از دفترشان با من تماس گرفتند. همان‌طور که از دفتر آقای رییسی با آقای زیدآبادی تماس گرفتند و گفتند از نظرات و پیشنهادات شما برای پیشبرد این قوه استفاده می‌کنیم، از دفتر رییس قوه قضاییه هم با من و برخی دوستان همفکر تماس گرفتند و گفتند که قصد دارند از نظرات و انتقادات و پیشنهادات ما برای پیشبرد اهداف این قوه استفاده کنند. این یک قدم رو به جلو است که حرف منتقدان را در قوه قضاییه و قوه مجریه بشنوند و فقط حرف اطرافیان و مشاوران خود را گوش نکنند.»

این حقوقدان با اشاره به یکی از نکات مثبت این انتصاب گفت: «اینکه آقای محسنی‌اژه‌ای سابقه طولانی در این قوه دارد از نکات مثبت این انتصاب است و نمی‌تواند مدعی شود که مثلا ویرانه‌ای را از روسای قبلی تحویل گرفته‌ام و در حال بازسازی و آواربرداری ازآن هستم. چرا که خودش معاون اول بوده و بیش از سایرین در این بدنه تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر بوده است. سابقه بیشتری از آقای رییسی در این قوه از نظر ستادسازی و فعالیت و حضور درلایه‌های درونی و بیرونی قوه قضاییه دارد و همیشه قبای قضاوت را به تن داشته و قبای مدیریت قضایی هرگز از تنش خارج نشده است.»

احمدی همچنین درباره یکی از اشکالات پیشین ریاست قوه قضاییه بیان کرد: «اشکال قبل در دستگاه قضایی این بود که تا پیش از آقای رییسی، همه روسای قوه از بیرون آمده بودند و با این قوه آشنایی نداشتند. مثلا آقایان یزدی، مرحوم ‌هاشمی‌شاهرودی و آملی لاریجانی مثل غریبه‌ای بودند که کلید خانه را به آنها سپرده بودیم و حتی نمی‌دانستند این خانه چند اتاق و چند سکنه دارد و خرج و دخلش چقدر است.»

او ادامه داد: «دادگستری در زمان آن بزرگواران مکانی غریبه برای آنها بود و مشاورانشان به آنها سمت و سو می‌دادند و کسانی ساختار دادگستری را ساختند که رییس قوه نبودند اما در رییس قوه نفوذ داشتند. اما از زمان آقای رییسی و حالا آقای اژه‌ای چنین حالتی وجود ندارد. نه آقای رییسی با این فضا ناآشنا بود و نه آقای اژه‌ای. در واقع آنها در قوه قضاییه صاحب خانه بودند که حالا کلید را تحویل گرفته‌اند.»

این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: «چندبار نامه‌ای سرگشاده برای آقای املی لاریجانی نوشتم اما دریغ از یک بار پاسخ گفتن. اما یک بار نامه‌ای سرگشاده برای مرحوم ‌هاشمی‌شاهرودی نوشتم و ایشان من را خواست و به موضوعی که گفته بودم توجه کرد و مشکل را حل کرد اما کانال ارتباطی ادامه نداشت. اما رییس جدید قوه قضاییه کانال ارتباطی ایجاد کرده و از من و چند نفر از همکاران و همفکران و منتقدان خواسته است که نظرات و پیشنهادات و انتقاداتمان را به آنها انتقال دهیم. اگر این کانال ارتباطی آقای اژه‌ای با منتقدان باز بماند، کانال و پل ارتباطی است که تاکنون وجود نداشته و می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. بنابراین اگر این رویه را توسعه دهند و کارگروهی متشکل از منتقدان تشکیل دهند، می‌تواند بسیار راهگشا باشد.»

غلامرضا محسنی‌اژه‌ای که تا دیروز به عنوان معاون اول رییس قوه قضاییه مشغول به کار بود، حالا در کسوت رییس جدید قوه قضاییه این قوه را سکانداری می‌کند. شخصی که اگر چه منتقدان شاید تا پیش از این خاطره خوشی از برخورد با او در ذهنشان تداعی نمی‌شد، اما به نظر می‌رسد حالا با تماسی که از دفتر او بعد از انتصابش گرفته شده و خواستار همفکری و دریافت انتقادات و پیشنهادات منتقدان شده است، امیدوارند بتواند تحولی جدید در اداره این قوه مهم و رویکردش نسبت به منتقدان ایجاد کند.

اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسی
شناسه : 200321
لینک کوتاه :
دکمه بازگشت به بالا