میراث‌هایی که جهانی می‌شود
به گزارش جهان صنعت نیوز: اما پرونده راه‌آهن شمال به جنوب مخالفان و موافقانی دارند. بسیاری معتقدند ایران آثار بسیار ارزشمندتری داشت تا این پرونده. عده‌ای دیگر می‌گویند پرونده ناقص ارسال شده است و گروهی معتقدند که پرونده به هدف رد شدن و تنها ثبت جهانی یک اثر ارسال شده است. حتی عده‌ای از کارشناسان معاونت میراث فرهنگی می‌گویند پرونده راه‌آهن شمال به جنوب یک بار رد شده است. بنابراین چرا باید این پرونده مجدد ارسال شود؟ این کار فرصت را از آثار دیگری که ویژگی‌های مناسب برای ثبت جهانی دارند می‌گیرد.
چهل و چهارمین نشست کمیته میراث جهانی ۲۶ تیرماه در مرکز فرهنگ و هنر شهر فوجو (چین) آغاز شد و تا ۳۱ جولای به صورت آنلاین ادامه خواهد داشت. طی این نشست کمیته میراث جهانی شامل ۲۱ عضو به طور مشخص وضعیت حفاظت از ۲۵۵ محوطه از پیش ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی را بررسی خواهد کرد که از میان آنها ۵۳ محوطه در فهرست میراث در معرض خطر قرار دارند.
چهل و چهارمین جلسه کمیته میراث جهانی شامل بررسی آثاری نیز خواهد بود که سال گذشته فرصت بررسی آنها به دلیل به تعویق افتادن این نشست در پی شیوع ویروس کرونا فراهم نشد. در مجموع امسال ۳۹ محوطه برای ورود به فهرست میراث جهانی یونسکو مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت که در این میان ۳۳ محوطه فرهنگی- تاریخی و شش محوطه نیز طبیعی هستند.
پرونده ایرانی در صف بررسی
معاون میراث فرهنگی کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران دو پرونده راه‌آهن شمال- جنوب و منظر فرهنگی اورامانات /هورامان در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو را برای ثبت در فهرست میراث جهانی پیشنهاد داده است که امیدواریم هر دو پرونده از این امکان برخوردار شوند که در فهرست میراث جهانی قرار بگیرند.
محمد حسن طالبیان گفت: پرونده راه‌آهن مربوط به میراث صنعتی کشور و پرونده اورامانات در زمره مناظر فرهنگی برای ثبت در فهرست میراث جهانی مطرح شده و طی چند سال گذشته تلاش قابل توجهی برای تهیه پرونده و رفع موانع ثبت جهانی آن انجام شده است.
معاون میراث فرهنگی کشور تاکید کرد: به‌دلیل پیچیدگی‌های فنی و گستردگی محدوده عرصه و حریم این دو پرونده، فرآیند بررسی کارشناسی آن در ایکوموس و کمیته میراث جهانی قابل توجه است.
طالبیان بیان کرد: نظریه اولیه ایکوموس در خصوص این دو پرونده اعلام شده و بر اساس نظرات اخذشده، اورامانات/ هورامان از بخت بالایی برای ثبت در فهرست میراث جهانی برخوردار بوده و در خصوص پرونده راه‌آهن البته مسائلی مطرح شده است. با این وجود در حال رایزنی‌های نهایی برای این دو پرونده هستیم.
او ادامه داد: در سال ۱۳۹۸ برای ارزیابی پرونده راه‌آهن، بازدیدهای میدانی توسط دو ارزیاب ایکوموس و در سال ۱۳۹۹ نیز ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات/هورامان توسط یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
معاون میراث فرهنگی کشور افزود: پس از ارزیابی‌های میدانی گفت‌وگوهای کارشناسی قابل توجه نیز تاکنون بین ایران و ایکوموس انجام شده است.
طالبیان گفت: زمان بررسی پروند‌ه‌های پیشنهادی در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی از ۲۴ جولای تا ۲۸ جولای (شنبه دوم مرداد تا چهارشنبه ۶ مرداد ۱۴۰۰) است، بر اساس برنامه دریافتی از دبیرخانه یونسکو، پرونده ثبت راه‌آهن در روز یکشنبه ۲۵ جولای (۳ مرداد ۱۴۰۰) و پرونده ثبت منظر فرهنگی اورامانات در روز سه‌شنبه ۲۷ جولای (پنجم مرداد ۱۴۰۰) در کمیته میراث جهانی مطرح خواهد شد.
او عنوان کرد: چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به دلیل شرایط و پروتکل‌های ناشی از شیوع کرونا به شکل مجازی برگزار می‌شود و صرفا اعضای کمیته بین الدول در فوجو چین حضور دارند.
معاون میراث فرهنگی کشور اظهار کرد: در این نشست که تا نهم مرداد ماه ۱۴۰۰ ادامه خواهد داشت، در مجموعه ۳۹ اثر پیشنهادی از سوی اعضای کمیته میراث جهانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت که از این تعداد، ۲۲ اثر آن مربوط به آثار پیشنهادی سال ۲۰۲۰ است که نشست آن به دلیل پاندمی کرونا برگزار نشد.
کارشناسان بر این باورند که پرونده راه‌آهن کشور آنقدرها هم کامل تدوین نشده است. به همین دلیل معاونت میراث فرهنگی نسبت به ثبت جهانی آن نامطمئن است.
سعید فلاح‌فر کارشناس مرمت و معماری به «جهان‌صنعت» گفت: ثبت جهانی راه‌آهن ایران بستگی به این دارد که چه میزان پرونده کامل باشد و چقدر بتوانند از آن دفاع کنند.
او در رابطه با این گفته معاون میراث فرهنگی که آنلاین بودن نشست امکان دفاع مناسب را از آنها گرفته است بیان کرد: دو بار نماینده ایکوموس از راه‌آهن ایران بازدید کرده است. می‌توانستند در همان زمان اطلاعات درست را ارائه دهند. اگر پرونده کامل باشد در همان نشست‌های آنلاین نیز می‌توان به میزان کافی از پرونده دفاع کرد. به نظر می‌رسد آقای طالبیان آنقدرها به ثبت جهانی پرونده راه‌آهن مطمئن نیستند. دلیل این امر آن است که پرونده آنقدرها که باید کامل ارائه نشده است. در واقع تردید طالبیان به دلیل نقص پرونده است.
فلاح‌فر افزود: راه‌آهن شمال به جنوب ایران در زمان خاصی احداث شده است. در واقع در زمانی که این راه‌آهن احداث شد، چنین اقدامی اتفاق شگفت‌انگیزی در منطقه بود. کشورهای همسایه اصلا نمی‌توانستند به احداث راه‌آهن فکر کنند. بازخوردهای عجیبی نیز داشت؛ عده‌ای می‌گفتند این راه‌آهن احداث شده تا ایران را نصف کنند، عده‌ای دیگر می‌گفتند به خاطر جنگ جهانی دوم و استفاده هیتلر این راه‌آهن ایجاد شده و تعابیر عجیبی از احداث آن بیان می‌شد.
او گفت: هم از نظر صنعتی، هم شیوه اجرایی و اقتصادی، راه‌آهن شمال به جنوب ایران نمونه متفاوتی بود. در واقع این پروژه در زمینه سیاست خارجی، اقتصاد و صنعت نقطه عطف مهمی در کشور به شمار می‌رفت و بسیار جلوتر از کل منطقه بود. در زمینه شیوه مدیریتی نیز در آن دوران پیشرو بود. شیوه اجرایی این راه‌آهن نیز به گونه‌ای است که کاملا قابلیت ثبت آن وجود دارد.
زیست متفاوت اورامانات
فلاح‌فر در رابطه با ثبت جهانی اورامانات گفت: اورامانات زیست کاملا متفاوتی دارد، شیوه‌ای که انسان‌ها در آن منطقه سرد و اقلیمی متفاوت دوام آورده و زنده مانده‌اند جای شگفتی است. ثبت جهانی اورامانات برای جامعه بشری اتفاق مهمی است زیرا که مردم آن منطقه در شرایط دشوار و اقلیم متفاوتی زندگی می‌کنند و دوام می‌آورند.
او افزود: اورامانات از نظر تداوم و بقای بشری و ادامه زیستگاه‌ها منطقه مهمی در زیستگاه بشری به شمار می‌رود. اما متاسفانه طی سال‌های گذشته به شدت تخریب شده است.
چرا مسوولان اصرار بر ثبت جهانی راه‌آهن دارند؟
اورینب نظریان مدرس باستان‌شناسی و کارشناس میراث فرهنگی به «جهان‌صنعت» گفت: از نکات مهم در انتخاب یک محوطه یا یک اثر ملموس یا ناملموس ملی به عنوان اثری جهانی، دارا بودن ویژگی‌های منحصربه‌فرد در زمینه‌های تاریخی-فرهنگی یا طبیعی است و این اثر به عنوان یک نماد جهانی و فراملی زمانی ثبت جهانی خواهد شد که از جنبه مستندات ثبت آثار جهانی ویژگی‌های برجسته مورد تایید و مستندات علمی غیرقابل انکار داشته و مورد پذیرش نگاه جهانی به عنوان الگویی جهانی در نوع خود باشد.
او افزود: در رابطه با ارسال پرونده ثبت جهانی راه‌آهن شمال به جنوب و اصرار مسوولان بر ثبت جهانی این اثر برای بنده و کارشناسان دیگر هنوز ابهاماتی در زمینه پیشینه تاریخی اثر فوق‌الذکر وجود دارد، اینکه راه‌آهن ایران دارای چه ارزش برجسته‌ایی نسبت به آثار مشابه در جهان از دیدگاه پیشینه تاریخی است؟ با نگاهی به تاریخ این اثر و وضعیت آن در زمان جنگ جهانی دوم و ممانعت رضاشاه از واگذاری راه‌آهن به نیروهای متفقین برای حمل‌ونقل نیرو و مهمات به شوروی و از آن طرف همراهی شاه ایران با نیروهای آلمان در جریان ثبت جهانی این اثر چه تاثیری خواهد داشت؟
پلکان متصل به بهشت
نظریان گفت: اورامانات منطقه‌ایی در ایران‌زمین که علاوه بر طبیعت منحصربه‌فرد و بهشت گونه آن و از دیدگاه برخی از متخصصان با معماری منحصربه‌فرد پلکانی که پلکان متصل به بهشت آن را توصیف کرده اند. از لحاظ پیشینه تاریخی از کهن‌ترین هزاره‌های ایران و زبان، گویش‌ها، آداب و رسوم، سنت‌ها رفتارهای آئینی و متناسب با فرهنگ ایرانیان دارای برجسته‌ترین ویژگی‌ها به منظور ثبت در زمره آثار جهانی است.
او بیان کرد: مجموعه مستندات علمی به دست آمده توسط کارشناسان بر ثبت جهانی این منطقه از ایران تاکید دارد.
منطقه فرهنگی اورامانات
جاذبه فرهنگی منطقه هورامان شامل روستاهای زراعی است. ساکنان این روستا در شیب‌های تند به کشاورزی می‌پردازند. این منطقه در استان کردستان واقع شده و ساکنان آن به گویش هورامی که یکی از شاخه‌های زبان گورانی است، سخن می‌گویند. این منطقه عمدتا کوهستانی و دارای دره‌های پرپیچ و خم و عمیق و رودهای بی‌شمار است. از مجموع آب این چشمه‌ها و رودها دو رودخانه سیروان و لیله تشکیل می‌شوند که در نقطه‌ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق به هم می‌پیوندند.
بر اساس تحقیقات باستان‌شناسی، قدیمی‌ترین ساکنان غرب ایران که هورامان امروزه نیز جزئی از آن است، مردمانی به نام کرتو در حدود هزاره هشتم قبل از میلاد بوده‌اند که معیشتشان را از دامداری می‌گذراندند و زندگی کوچ‌نشینی داشتند که بعدها و در حدود هزاره دوم قبل از میلاد، اولین دسته از آنان یکجانشین شدند و اولین شهر را در منطقه هورامان بنا نهادند. این شهر معروف باستانی که در منطقه‌ای به نام آتورگه قرار گرفته بود، آتوور نام داشت و توسط آشوریان حدود سه هزار سال پیش به آتش کشیده شد و اکنون در زیر تلی از خاک مدفون است. آتورگه نام قدیمی مکانی در مجاورت پاوه امروزی است که شامل حد فاصل بانوره تا روستای زردوئی است. نام روستای زردوئی تا حدود ۲۰۰ سال پیش آتورگه بوده است که بعدها به زردوئی تغییر نام یافت. بنابراین اولین یکجانشینان هورامان، اجداد مردم زردوئی هستند.
راه‌آهن سراسری ایران
پیشینه احداث و بهره‌برداری موفق نخستین راه‌آهن در ایران به دوره قاجار در سال ۱۲۲۷ خورشیدی (۱۸۴۸ میلادی) از رشت به بندر پیربازار و بندرانزلی بازمی‌گردد و بقایای این مسیر هنوز در مسیر رشت به پیربازار و یک لوکوموتیو بخار در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان وجود دارد.
ایجاد راه‌آهن سراسری در ایران همواره یکی از آرزوهای بزرگ و ملی محسوب می‌شد و با اینکه در حدود نیم قرن کوشش‌هایی برای تحقق آن به عمل آمده بود، تحقق کامل این آرزوی ملی تا سال ۱۳۰۶ به طول انجامید. در سال ۱۳۰۶، قرارداد نقشه‌برداری برای احداث خطوط راه‌آهن با کنسرسیومی متشکل از کمپانی آمریکایی یولن و شرکت‌های آلمانی فیلیپ هولتسمان- ویولیوس برگر زیمینس باواونیون به بهای هر کیلومتر حداکثر ۳۶۸ تومان بسته شد.
بهره‌برداری کامل از راه‌آهن سراسری ایران در سال ۱۳۱۴ آغاز شد. علی منصور، وزیر راه‌و‌شهرسازی وقت، در دوازدهم مرداد ۱۳۱۴ لایحه‌ای برای تشکیل موسسه راه‌آهن دولتی کشور به تصویب مجلس شورای ملی رساند تا از اول مهر ۱۳۱۴ نگهداری و به کار انداختن کلیه اموال و اثاثیه و ابنیه و وسایل نقلیه و ساختمان‌های فنی متعلق به خطوط آهن و کشتیرانی دریاچه ارومیه را برعهده بگیرد.
اجتماعی و فرهنگیاخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهخواندنیلینک کوتاه :