مردم معترض و حق اعتراض
محمدصالح نیکبخت * پهناور بودن کشور ما به لحاظ مساحت و تنوع فرهنگ‌های اقوام و ملیت‌های مختلف همواره موجب بحران‌های مرکز- پیرامون می‌شود. این بحران‌ها که باید درسی برای حاکمیت در نظام تدبیر باشد و فرصت تلقی شود، متاسفانه همواره با آن با سوءتدبیر برخورد می‌شود.
با توجه به نکته بسیار با اهمیت یادشده این یک خطای سیاسی است که برخی مدیران دارند و مردمی که در گرمای بالای ۴۵ درجه سانتیگراد با کم‌آبی و بلکه بی‌آبی در برخی مناطق در استان پهناور و سوق الجیشی و مهم به لحاظ منابع طبیعی نفت و گاز با خاک حاصلخیز برای کشاورزی و صنایع متعدد دست به گریبانند و اعتراض دارند را به نادرستی تحریک شده بیگانگان می‌دانند. این در حالی است که مقابله با بی‌آبی موضوعی نیست که حتی در خنک‌ترین مناطق کشور در تابستان داغ کنونی ایران قابل تحمل باشد. از آنجا که با بحران حکمرانی و فقدان نظام تدبیر در سطوح گوناگون و کم‌توجهی به بحران‌ها مواجه هستیم، گروهی با نوع رفتار خود از بحران‌های پیش‌رو، بحران‌های جدیدی می‌سازند واز میان دو چشم فقط نوک بینی خود را می‌بینند.
متاسفانه برخی مدیران نهادهای اداره‌کننده کشور به جای چاره‌اندیشی، چاره را در گسیل نیروهای انتظامی به منطقه و مقابله با آن می‌دانند. به این ترتیب نتیجه چنین رفتاری رو‌به‌رو کردن مردم با نظام و پلیس می‌شود و این را راه‌حلی فوری تلقی می‌کنند. تجربه نشان می‌دهد، بی‌آبی و مشکلات معیشتی با این شیوه برطرف نمی‌شود. این دسته از مدیران باید بدانند پس از سپری شدن ۴۲ سال از تصویب قانون اساسی، حاکمیت باید قبول کند مسوول تامین رفاه اجتماعی برای مردم کشور خود و برآورده کردن نیازهای معیشتی آنهاست. بدیهی است مطابق قانون اساسی زمانی که مردم در تنگنا قرار می‌گیرند، این حق آنهاست که به اعتراض مسالمت‌آمیز دست بزنند. بنابراین نهادهای اصلی اداره‌کننده باید با این اعتراضات مسالمت‌آمیز از برخورد نظامی دوری کرده و درس بگیرند و از راه مذاکره و حل موضوع به صورت درازمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت به سوی حل مساله بروند و راه را برای گسترش این اعتراضات در چارچوب قانون باز کنند و راه حل آن مشکل را پیدا کنند.
تجربه نشان می‌دهد در ایران هرگاه بحرانی به وجود می‌آید مثل بحران فعلی در خوزستان یا اعتراض‌هایی به روش مدیریت مسائلی مثل مدیریت فرآیند کرونا در استان‌های شرقی، مردم ناگزیر به استفاده از امکانات سایر کشورها می‌شوند؛ فضایی پدیدار می‌شود که گویا مردم به این نتیجه رسیده‌اند که در کشور ما متاسفانه قانون، حاکمیت ندارد. پس مردم باید به جای متوسل شدن به قانون، دست به دامن افراد و اشخاصی شوند که وظیفه آنها اساسا نظارت است، نه نوع دخالت در عمل. چنانچه یکی از مقاماتی که دبیر یکی از شوراهای عالی کشور است، در چنین روزهایی در حالی که از وضع مردم منطقه آگاه است، گفته اگر مردم دست به عملیات غیرمسالمت‌آمیز نزده باشند، دستور می‌دهیم آنها را آزاد کنند. این نوع اقدامات نشان می‌دهد هیچ چیزی سرجای خودش بررسی نمی‌شود و افرادی تصدی حل بعضی مسائل را بر عهده می‌گیرند که اساسا در این مورد مسوولیتی ندارند.
بنابراین هم‌اکنون مردم استان خوزستان و استان‌های همجوار دست به اعتراض زده‌اند و شهروندان ایرانی نیز با آنها ابراز همدردی کرده‌اند و این نوع برخورد با این بحران‌ها را نمی‌پذیرند و خواستار حل این مسائل نه از راه مقابله و روش‌های مبتنی بر برخورد فیزیکی با آنها، بلکه از راه مسالمت‌آمیز برای حل مشکل هستند.
* حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :