دوستی با ژاپن یا روسیه

به گزارش جهان صنعت نیوز: این خبر شاید در نگاه نخست اهمیت چندانی نداشته باشد اما می‌تواند در کانون توجه دقیق مدیران سیاست خارجی قرار گیرد و شاید در آینده برای تغییر در ریل دوستیابی ایران از میان کشورهای گوناگون به کار آید. به این معنی که می‌توان با برانداز کردن آسیب‌هایی که هر کشور به ایران رسانده یا می‌تواند برساند و نیز فایده‌هایی که یک کشور در بلند‌مدت می‌تواند به ایران برساند، در انتخاب شرکای راهبردی دقت بیشتری کرد. در این نوشته کوتاه به صورت خام و از سر اشاره می‌توان دو کشور ژاپن و روسیه را مقایسه کرد و از فایده- هزینه دوستی راهبردی با این دو کشور به نتایج نخستین رسید.

پیش از ادامه بحث یادآور می‌شوم ‌این مقایسه بیشتر با نگاه اقتصادی انجام شده و البته می‌دانیم که دوستی و نادوستی‌ها با هر کشور برای ایرانیان فایده اقتصادی است. در این صورت باید یادآور شویم اقتصاد ایران و اقتصاد روسیه هرگز نمی‌توانند یکدیگر را پوشش داده و به یکدیگر سودی برسانند. ایران و روسیه دو کشوری هستند که بیشترین دارایی‌شان منابع نفت و گاز است و از این نظر نه‌تنها با هم ست نخواهند شد بلکه به طور ذاتی رقبای سرسختی هستند که علاقه دارند دیگری در زمینه صادرات نفت و گاز در مخمصه باشد. به همین دلیل است که کارشناسان و متخصصان عموما باور دارند تحریم ایران از سوی آمریکا بیشتر از هر کشوری، روسیه را خرسند کرده و ادامه تحریم‌های نفت و گاز ایران به معنای ادامه خرسندی روسیه است تا به ویژه هیچ بازار بالقوه‌ای برای گاز را برای صادرات ایران بازنگذارد. اما اقتصاد ژاپن از این نظر برعکس اقتصاد روسیه تکمیل‌کننده اقتصاد ایران است و دهه‌های متوالی است که ژاپن از ایران نفت خریداری می‌کند و در صورتی که ایران روزگار دیگری داشته باشد، تا چندین دهه می‌تواند از ایران نفت و فرآورده‌های نفت و گاز خریداری کند. تجربه نشان می‌دهد اگر فضای مناسب باشد شرکت‌های کوه‌پیکر ژاپنی برای آینده بلند‌مدت تامین انرژی خود تمایل به شکل‌های گوناگون سرمایه‌گذاری در ایران را دارند. از سوی دیگر ژاپن با وجود همه دشواری‌های دهه‌های تازه‌سپری‌شده هنوز سومین اقتصاد بزرگ دنیا به حساب می‌آید و توانایی سرمایه‌گذاری در همه بخش‌های اقتصاد ایران از نظر داشتن تکنولوژی روزآمد را دارد.

این در حالی است که روسیه تنها تکنولوژی‌ای که در اختیار دارد در صنایع نظامی است و در همین بخش هم آزمایش قابل‌قبولی در ایران نداشته است. در حالی که نیروگاه بوشهر می‌توانست در یک دوره معقول و اقتصادی به سرانجام برسد، دیدیم که روس‌ها با ایران برخورد مناسبی نداشتند و در ساخت نیروگاه دوم نیز گامی به جلو نمی‌گذارند. ایران در حالی که بارها اظهار علاقه کرد سامانه موشکی اس‌۳۹۹ و اس‌۴۰۰ را در اختیار داشته باشد، روس‌ها در این باره نیز رفتار مناسبی نداشتند. ژاپن یکی از نوآورترین کشورها در بخش صنعت است و می‌توان با شتاب بخش صنعت ایران را با تکنولوژی ژاپنی نوسازی کرد اما روسیه در این بخش هیچ تکنولوژی صنعتی ندارد. این داستان را می‌توان ادامه داد و راه را برای اندیشیدن به مساله باز کرد.