اقتصاد منهای دلار

به گزارش جهان صنعت نیوز: در این میان بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که دلار در حال تضعیف است و روز به روز به سقوط خود نزدیک می‌شود، برخی دیگر ضعف دلار را می‌پذیرند، اما آن را ناشی از سیاست‌های اشتباهی می‌دانند که قابل اصلاح است. در هر صورت بحران دلار و ظهور ارزهای دیگر یا حتی جایگزینی آنها با دلار یک اتفاق واقعی است. قدرت اقتصادی چین و سهم آن از تجارت بین‌الملل به صورت روزافزون افزایش می‌یابد و اتحادیه اروپا با یوروی خود همچنان به عنوان رقبای اصلی دلار در نظر گرفته می‌شوند. کارشناسان سیاسی و اقتصادی بر این باورند که بروز درگیری‌های مختلف در جهان ارتباط مستقیمی با وضعیت سیستم مالی بین‌المللی و تلاش یک قدرت جهانی برای تسلط بر اقتصاد بین‌المللی دارد.

این در حالی است که روسیه و چین به دنبال حذف دلار از مناسبات دو جانبه خود هستند، پیش از آن هم  بروکسل با توجه به درس‌های همه‌گیری کرونا تصمیم گرفته تا جایگاه یورو را در مبادلات جهانی تقویت کند و از سلطه دلار بر معاملات خود بکاهد.

ماجرای کاهش وابستگی چین و روسیه به دلار  از اوایل سال ۲۰۱۴ و با فعال شدن بسته تحریم‌ها علیه مسکو آغاز شد. در آن زمان، کرملین سیاست حذف حداکثری دلار از اقتصاد و مبادلات تجاری خود را کلید زد. شکل گرفتن جنگ تجاری بین آمریکا و چین هم باعث شد تا پکن نیز فشار سلطه دلار را بیش از گذشته حس کند. در ژوئن سال ۲۰۱۹ مقامات روسیه و چین با امضای توافقنامه‌ای قرار گذاشتند تا به سمت حذف دلار از مبادلات تجاری دوجانبه رفته و تا آنجا که می‌توانند از ارزهای مجازی خود استفاده کنند.

روسیه و چین کشورهایی هستند که مدتی است بسیاری از تبادلات تجاری را با یوان انجام می‌دهند. برخی کشورهای اروپایی هم در حال افزودن بر ذخایر ارزی یوانی خود هستند. آنچه چین دنبال می‌کند افزودن بر سطح تبادلات تجاری یوانی با کشورهای دیگر است و کشورهای همسایه خود را نیز نشانه گرفته و سال‌های طولانی است که تبادلاتی را با یوان به صورت آزمایشی با آنها انجام می‌دهد در واقع هدف چین این است که ضمن خاتمه دادن به دلار، پول خود یعنی یوان را که در زبان رسمی «رن مین بی» نامیده می‌شود، به عنوان ارز جهانی جایگزین کند با این حساب کنترل چین بر اقتصاد دنیا بیشتر خواهد شد.

اینکه چین بتواند نهایتا به دوران حیات دلار خاتمه داد سوالی پیچیده است اما هر چقدر این کشور اصلاحات را به پیش سوق دهد، رشد اقتصادی بالاتری داشته باشد، بازار سرمایه را آزادتر کند و بسیاری تدابیر اصلاحی مالی را انجام دهد به همان نسبت باعث می‌شود تا استفاده از دلار در تجارت بین‌المللی کمتر شود و بسیاری از کشورها به تدریج دلار را در تبادلات کنار خواهند گذاشت و بانک‌های مرکزی ذخایر یوانی را افزایش خواهند داد و یوان چین به یک ارزش پیشرو در تجارت بین‌المللی تبدیل خواهد شد.

در این میان آمریکا با چاپ بی‌حساب و کتاب دلار موجب کسری بودجه افسارگسیخته این کشور خواهد شد که به باور کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی نه تنها منجر به سقوط اقتصادی ایالات متحده شده بلکه بر اقتصاد جهانی نیز تاثیرگذار خواهد بود.

روسیه و چین به دنبال کاهش وابستگی به دلار

سفیر چین در روسیه از تلاش دو کشور برای حذف دلار از مناسبات دوجانبه تا حد امکان خبر داد. سفیر چین در روسیه با اشاره به افزایش سهم یوان از مبادلات تجاری با روسیه گفت: در پاسخ به سیاست‌های تحریمی آمریکا، کشورها در تلاش برای فاصله گرفتن از دلار هستند. سهم یوان از تجارت با روسیه در سال ۲۰۱۴ معادل ۱/۳ درصد بود که این رقم در سال ۲۰۲۰ به ۵/۱۷ درصد افزایش پیدا کرد.

به گفته ژانگ‌هانویی، روسیه به تدریج در حال کاهش وابستگی به دلار است و چین نیز تلاش دارد در مناسبات دوجانبه خود با این کاهش سهم دلار را تا حد امکان کاهش دهد. او همچنین افزود که مقبولیت یوان در بین مقامات، کسب و کارها و سرمایه‌گذاران روسی افزایش پیدا کرده است.

پیشتر و پس از آن که مسکو و پکن توافق کردند سهم ارزهای ملی در مبادلات تجاری دوجانبه را به ۵۰ درصد افزایش دهند، آندری دنیسوف- سفیر روسیه در چین از افزایش سهم روبل و یوان از مبادلات به ۲۵ درصد خبر داد که این رقم بسیار بیشتر از رقم
 دو درصدی هفت سال قبل است. به گفته دنیسوف، روند استفاده از ارزهای ملی در تبادلات با چین به آرامی رو به افزایش است و با وجود چالش‌برانگیز بودن تجارت با استفاده از ارزهای ملی، شرایط ژئوپلتیکی این مساله را الزامی ساخته است.

سفیر چین در روسیه در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه چین و روسیه به استفاده از روبل و یوان در مناسبات خود مجبور شده‌اند، افزود: نه تنها چین و روسیه که خیلی از کشورهای دیگر خواهان کاهش وابستگی به دلار را دارند چرا که آمریکا از دلار نه به عنوان یک ابزار مالی که یک اهرم فشار استفاده می‌کند.

چین اصلی‌ترین شریک تجاری روسیه است و در سال ۲۰۱۹ حجم مبادلات دو طرف به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید که طبق توافق طرفین قرار است این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش پیدا کند.

هشدار پوتین نسبت به چاپ افسارگسیخته دلار

از طرفی به گزارش اسپوتنیک، به باور رییس‌جمهور روسیه، دولت آمریکا همواره کسری بودجه خود را از طریق چاپ بی‌حساب و کتاب دلار جبران کرده که این مساله خطرناک است. رییس‌جمهور روسیه با هشدار نسبت به چاپ بیش از اندازه دلار گفت چنین کاری نه تنها منجر به بروز مشکلاتی برای اقتصاد آمریکا از طریق افزایش کسری بودجه می‌شود بلکه تمام اقتصاد جهان را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

ولادیمیر پوتین که در جمع کارشناسان اقتصادی روسیه حاضر شده بود در ادامه با اشاره به عبور نسبت کسری بودجه به تولید ناخالص داخلی آمریکا از ۱۵ درصد برای دومین سال متوالی افزود: دولت آمریکا همواره کسری بودجه خود را از طریق چاپ بی‌حساب و کتاب دلار جبران کرده و این مساله خطرناک است چرا که دلار بیشترین سهم را از ذخایر ارزی جهان دارد و تضعیف آن دارای پیامدهایی برای همه خواهد بود.

گفتنی است که ولادیمیر پوتین به عنوان یکی از طرفداران کاهش وابستگی به دلار، در جریان سخنرانی خود در همایش اقتصادی شهر سنت پترزبورگ روسیه با اشاره به اینکه نقش دلار به عنوان ذخیره ارزی، با توجه به تبدیل شدن آن به ابزار سیاسی پیشبرد اهداف واشنگتن باید مورد بازبینی قرار گیرد، گفته بود، سازمان‌های مالی جهانی نیاز به تغییرات عمیقی دارند. باید در نقش دلار بازبینی شود، چراکه دلار از یک ذخیره ارزی جهانی به ابزار فشار یک کشور بر ضد بقیه جهان تبدیل شده است.

جهان از سال ۲۰۱۹ درگیر مقابله با ویروس کرونا شد و در نتیجه اعمال قرنطینه و محدودیت برای کسب و کارها، اقتصاد جهانی دچار زیان بسیار سنگینی شد.

در ادامه پوتین به وضعیت اقتصادی روسیه پرداخت و گفت اقتصاد کشورش به طور کامل به سطوح پیش از آغاز همه‌گیری بازگشته اما تورم در سطحی بالاتر از انتظارات قرار دارد. پوتین خواهان همکاری بیشتر دولت و بانک مرکزی روسیه برای مقابله با ریسک‌های موجود شد و افزود که در شرایط کنونی انجام اقدامات تعادل‌بخش اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.

این در حالی است که دیمیتری سیمس، طی گزارشی که در نشریه نیکی منتشر شد اعلام کرد: این آمار به کارشناسان نشان می‌دهد که چین و روسیه به عنوان دو شریک بزرگ تجاری حالا در حال شکل دادن یک اتحاد بانکی و مالی هستند. سیمس در یادداشت خود به سخنان الکسی ماسلوف دبیر موسسه تحقیقات خاور دور در آکادمی علوم روسیه نیز اشاره کرد.

ماسلوف می‌گوید همکاری روسیه و چین در فضای مالی به ما می‌گوید که آنها بالاخره در حال پیدا کردن پارامترهای مورد نیاز برای ایجاد یک اتحاد جدید با یکدیگر هستند. این کارشناس روس معتقد است این موضوعی است که می‌تواند استقلال هر دو کشور را تضمین کند.

تلاش اروپا برای کاهش وابستگی به دلار

بروکسل با توجه به درس‌های همه‌گیری کرونا مدتی تصمیم گرفته جایگاه یورو را در مبادلات جهانی تقویت کند. استفاده بیشتر از یورو می‌تواند زمینه‌ساز کاهش وابستگی کشورهای اروپایی به دلار و تقویت مناسبات تجاری با آن‌ها شود. کاهش وابستگی به دلار یکی از راهکارهای اصلی این اتحادیه برای کاهش شوک‌های خارجی عنوان شده است.

اروپا پیشتر تلاش کرده بود با راه‌اندازی سازوکاری موسوم به اینستکس به تجارت خود با ایران ادامه دهد اما تهدید واشنگتن به تحریم شرکت‌های اروپایی مشارکت کننده در این مکانیسم باعث شد تا این سامانه موفقیت چندانی را کسب نکند. اکنون اروپایی‌ها به دنبال آن هستند تا با انجام اقداماتی از منافع شرکت‌های خود در تجارت با کشورهای ثالث محافظت کنند و تبعات تحریم‌های آمریکا را روی عملکرد آنها کاهش دهند.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن