سقوط تولید فولاد میانی در مرداد

به گزارش جهان صنعت نیوز:  قیمت بیلت صادراتی کشور هم همراستا با این موضوع تا ۲/۱ درصد کاهش هفتگی داشته و به ۶۱۵ دلار در تن افت قیمت داشته است. بهای هر تن اسلب صادراتی ایران هم با ثبات قیمتی ۷۲۰ دلاری باقی ماند. از طرفی آمارها نشان می‌دهد که در پی این چالش، صادرات آهن اسفنجی کشور در چهار ماهه نخست سال عدد ۴۱۵ هزار تنی ثبت شده که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته رشد ۵۶۹ درصدی داشته است.

در حال حاضر همچنان شرکت‌های فولادی با مشکل تامین برق مورد نیاز مواجه هستند و دیماند مصرفی آنها برخلاف نامه‌ها و درخواست‌هایشان از مسوولان نه تنها افزایشی نبوده بلکه از ۵۰ تا ۱۰ درصد متغیر بوده است؛ موضوعی که بر روند تولید آنها به شدت تاثیر‌گذار بوده، طوری که بر اساس آمارهای غیررسمی در مرداد ماه امسال از میانگین دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن تولید ماهیانه فولاد میانی تنها ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تن تولید داشته‌ایم.

در واقع بی‌برقی باعث شده برنامه‌های تولیدی شرکت‌های فولادی به شدت تحت تاثیر قرار گیرد و تمام پیش‌بینی‌ها را بر هم زند. با اینکه از ابتدای سال پیش‌بینی شده بود که تا هفت میلیون تن فولاد میانی و در کل زنجیره نیز حدود ۱۲ میلیون تن صادر شود اما بی‌برقی تمام محاسبات را تحت‌الشعاع خود قرار داد.

خطر از دست رفتن بازارهای صادراتی

کارشناسان در این حوزه از دغدغه‌مند نبودن مسوولان گله کرده و باور دارند با اینکه نظرات‌شان را به آنها اعلام کرده‌اند اما گویا گوش شنوایی وجود نداشته است! به طور مثال با اینکه انجمن فولاد در شرایط اضطراری برق برنامه‌ای تدوین کرده و مسوولان مربوطه نیز با آن موافقت کردند اما هیچ قدمی برای اجرای این برنامه برداشته نشد! امروز بلاتکلیفی فعالان معدنی و محدودیت میزان برق مصرفی باعث شده که نه تنها دردی از تولید دوا نشود بلکه در کل این روند رو به متوقف شدن پیش برود. با این روند این نگرانی وجود دارد که بازارهای صادراتی فولاد را هم به طور کامل از دست بدهیم چراکه فعالان معدنی باید در این بازارها به طور دائمی حضور داشته باشند که با بروز چنین مشکلی عملا توانش را ندارند.

در این میان البته با گرانی ورق‌های فولادی در بازار نیز روبه‌رو هستیم. در این خصوص نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌گوید در حال حاضر بورس و لیدرهای تولیدکننده فولاد با قیمت‌سازی، بهای محصولات فولادی را افزایش می‌دهند. در این شرایط تولیدکنندگان کوچک نیز خود را با قیمت‌ها تطبیق خواهند داد. به گفته سیدجواد حسینی‌کیا، هرچند بخشی از نابسامانی بازار فولاد ناشی از قطعی برق واحدهای تولیدی در ماه گذشته است اما نباید نقش مافیا را نادیده گرفت. این نماینده مردم در مجلس یازدهم مچینگ و مجوزهای کاغذی را دلیل دیگر نابسامانی بازار فولاد دانست و ادامه داد: برخی از واحدهای تولیدی خریدار فولاد از بورس، به معنای واقعی تولید نداشته و محصولات فولادی خریداری شده را می‌فروشند که وزارت صنعت، معدن و تجارت باید برای این مشکلات و حذف واسطه‌ها اقدام کند.

هیچ اتفاق عملیاتی نیفتاده

این در حالی است که به نظر می‌رسد کاهش قابل توجه تولید به دلیل بی‌برقی یکی از عوامل مهم افزایش قیمت‌های مجدد در بازار بوده است. در همین رابطه وحید یعقوبی عضو انجمن فولاد در مورد وضعیت قطعی برق در صنعت فولاد گفت: دیماند مصرفی شرکت‌ها فقط از ساعت ۱۲ شب تا ۸ صبح ۵۰ درصد است و در بقیه ساعات همچنان محدودیت استفاده ۱۰ درصدی از دیماند خریداری شده وجود دارد. البته چند روزی است که وضعیت در برخی از استان‌ها بهبود یافته و تولید رو به افزایش بوده است اما در کل شرایط به گونه‌ای نیست که بتوان گفت به روال عادی برگشته‌ایم.

او تصریح کرد: متاسفانه برنامه‌ای که انجمن فولاد در شرایط اضطراری برق تدوین کرده بود به نتیجه مطلوب جهت اجرا نرسیده و با وجود موافقت مسوولان در جلسات اما هیچ اتفاق عملیاتی نیفتاده و ما همچنان با محدودیت‌های تامین برق برای تولید مواجه هستیم.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران افزود: این ۵۰ درصد دیماند مصرفی که برای ساعات شب می‌دهند و ۱۰ درصد دیماند مصرفی که برای ساعات روز می‌دهند، هیچ دردی را از تولیدکنندگان دوا نمی‌کند و حتی به لحاظ محدودیت‌های فنی، برخی از شرکت‌ها امکان قطع و وصل کردن برق و خاموش کردن کوره‌ها را ندارند. اینکه از دیماند ۵۰ درصدی در شب به ۱۰ درصدی در روز برگردند به هیچ‌وجه برایشان صرفه ندارد و ترجیح می‌دهند کلا تولید نکنند.

راهکار حل مشکل

عضو انجمن فولاد ادامه داد: راهکار بلندمدت این است که وضعیت برق کشور به لحاظ تولید بالاتر برود اما در کوتاه‌مدت باید با در نظر گرفتن وضعیت محدودیت‌های فنی هر حلقه از تولید زنجیره فولاد و همین‌طور شرایط بازار فولاد و نیاز به محصولات مختلف و تعهدات صادراتی، برنامه‌ای تدوین شود. در این برنامه با دو هزار مگاوات تولید حداقلی در حدود ۴۰ درصد با اشتغال حدود ۹۰ درصدی را انجام می‌دهیم. او تصریح کرد: البته پیش از این هم در جلسات مختلف وزیر نیرو قول داد که دو هزار مگاوات ساعت برق را برای صنعت فولاد تامین می‌کند اما با گذشت یک ماه از ارائه این برنامه هنوز اتفاقی نیفتاده است.

یعقوبی در مورد وضعیت تولید کشور گفت: بر اساس آمار غیررسمی به لحاظ تولید در مرداد ماه، به دلیل قطعی برق و محدودیت‌های تامین برقی که داشتیم، حدود ۱۰ درصد شرایط عادی تولید داشتیم. در واقع میزان تولید فولاد میانی در مردادماه از دو میلیون و ۷۰۰ هزار تن به حدود ۲۰۰ هزار تا ۲۵۰ هزار تن کاهش یافت.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران افزود: در تیر ماه نیز در همه محصولات کاهش تولید داشتیم و به طور میانگین حدود ۴۵ درصد تولید را از دست داده بودیم و ۵۵ درصد شرایط عادی توانسته بودیم تولید کنیم.

پیشروی رقبا در بازارهای صادراتی

شرکت‌های معدنی باید برای حضور مستمر در عرصه بین‌الملل به صورت دائم برنامه‌ریزی کنند اما متاسفانه با ضعف در این حوزه اغلب رقبا برخی از این بازارها را گرفته‌اند. یعقوبی در مورد وضعیت صادرات در این حوزه گفت: از اول سال پیش‌بینی این بود که ۵/۶ تا ۷ میلیون تن صادرات فولاد میانی و در کل زنجیره ۱۲ میلیون تن صادر شود، زیرا فرض این بود که محدودیت‌های تامین برق و صادرات نخواهیم داشت. اما با توجه به محدودیت‌های تامین برق، پیش‌بینی می‌شود این ۱۲ میلیون تن صادرات زنجیره فولاد که ارزشش حدود هشت میلیارد دلار در کل زنجیره و ۵/۵ تا ۶ میلیارد دلار در بخش آهن اسفنجی به بعد بود، محقق نخواهد شد.

او اظهار کرد: بازارهای صادراتی فولاد به شدت حساس هستند و در این بازارها باید دائم حضور داشت تا آن را حفظ کرد. حتی در دوره محدودیت‌های صادراتی مطرح می‌کردیم که صادرات کار یک شبه نیست و کار بلند‌مدت است و شرکت‌ها باید برای حضور مستمر به صورت دائم برنامه‌ریزی کنند. متاسفانه در این مدت رقبا برخی از این بازارها را در عراق، شرق آسیا و افغانستان از ما گرفتند.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ادامه داد: در دولت جدید باید تقویت صادرات بیشتری صورت بگیرد؛ البته دولت برنامه توسعه صادرات را داشته است منتهی به دلیل عقب افتادن از برنامه بیش از پیش باید به توسعه صادرات بپردازد. رفع محدودیت‌های تولید، رفع محدودیت‌های صادرات، تسهیل صادرات، ارائه مشوق‌های لازم و… از جمله الزامات است.

اجتناب از قیمت‌گذاری دستوری

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و همزمان با اعمال نظر نمایندگان در خصوص وزیر پیشنهادی صمت، کارشناسان از لزوم دغدغه‌مندی مسوولان تازه‌نفس سخن می‌گویند. یعقوبی در این رابطه گفت: یکی از مهم‌ترین انتظارات فولادسازان از دولت سیزدهم توسعه صادرات است؛ اینکه صادرات را از قید و بند بخشنامه‌ها آزاد کند. همچنین ایجاد توازن در زنجیره فولاد نکته بعدی است زیرا ما در بحث اکتشاف و استخراج عقب هستیم که نیازمند منابع مالی، ایجاد کنسرسیوم و واگذاری امور به بخش خصوصی است.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اشاره به اهمیت تنظیم بازار با دوری از دخالت دولت گفت: در بحث تنظیم بازار دولت باید از قیمت‌گذاری دستوری پرهیز کند. در این رابطه ساز وکار بورس کالا مناسب است، منتهی در این حوزه اما و اگرهایی وجود دارد. اینکه همه شرکت‌ها ملزم به ارائه محصولات در بورس کالا شوند، کار غیرعملی است، بنابراین باید به این نکته توجه کرد. البته هر چقدر در دولت دوازدهم تمامی این موارد را گفتیم اما کسی گوش نکرد.

وی با تاکید بر اجتناب از روند غیرعلمی افزود: سیاست عرضه در بورس کالا درست است اما سیاست عرضه کامل محصولات و همه شرکت‌ها در بورس به دلیل فرآیند فروش شرکت‌ها، فرآیند اداری و مالی شرکت‌ها و فرآیند بورس و… غیرعملی و غیراجرایی است. اگر این کار الزام شود در بعد نظارتی و تنظیم بازار به مشکل خواهیم خورد.

معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تصریح کرد: استفاده همزمان از بورس کالا و مکانیسم سامانه جامع تجارت برای رصد بازار داخلی و قید و بند برداشتن از مسیر صادرات باید در دستور کار قرار گیرد. همچنین تولیدکنندگان از دولت سیزدهم انتظاراتی در زمینه مالیات، تامین اجتماعی، رفع محدودیت‌های تولید و بوروکراسی‌های اداری دارند.

تشکیل سومین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان

 این در حالی که چین روز‌به‌روز در این حوزه قوی‌تر می‌شود. فولادسازان بزرگ چین، آن‌استیل و بن گنگ رسما روند ادغام خود را آغاز کرده‌اند تا به این وسیله سومین تولیدکننده فولاد جهان ایجاد شود. گزارشات حاکی از این است که شرکت دولتی آن استیل ۵۱ درصد از سهام رقیب خو بن گنگ را به دست خواهد آورد. در این قرارداد که با پشتوانه دولتی انجام خواهد شد، هیچ پولی دست به دست نخواهد شد و تنها بخش فولاد بسیار حجیم چین جمع‌وجورتر می‌شود.

پس از تکمیل این فرآیند شرکت ادغام شده همان نام آن استیل را خواهد داشت و ظرفیت تولید سالانه آن به ۶۳ میلیون تن فولاد خام خواهد رسید. به این ترتیب تولید فولاد شرکت جدید آن استیل از گروه اچ‌بی‌آی‌اس هم بیشتر شده و آن ‌استیل به دومین تولیدکننده بزرگ چین تبدیل خواهد شد و پس از چاینا باوئو و شرکت آرسلورمیتال سومین تولید‌کننده بزرگ فولاد جهان خواهد شد.

لازم به ذکر است که آن استیل در سال ۲۰۲۰ توانست ۱۹/۳۸ میلیون تن فولاد تولید کند، در حالی که تولید بن گنگ در آن سال به ۳۶/۱۷ میلیون تن رسید. انتظار می‌رود شرکت جدید آن استیل تا سال ۲۰۲۵ تولید خود را به ۷۰ میلیون تن در سال برساند و بیش از ۵۰ میلیون تن سنگ‌آهن خام به فروش برساند تا درآمد سالانه آن به ۴۶ میلیارد دلار برسد.

نخستین فولاد پاک جهان عرضه شد

از طرف دیگر در خبرها آمده است که شرکت‌های فولادی بزرگ به سمت تولید فولاد پاک رفته‌اند. شرکت فولاد سبز سوئدیHYBRIT  اعلام کرده است که نخستین فولاد تولید شده بدون استفاده از زغال‌سنگ را به مشتری تحویل داده است.

این شرکت به دنبال متحول کردن صنعت فولادسازی است که عامل حدود هشت درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی به شمار می‌رود. شرکت HYBRIT که متعلق به شرکت SSAB، شرکت دولتی واتن فال و شرکت معدنی LKAB است، اعلام کرد تحت یک آزمایش پیش از آغاز تولید تجاری در سال ۲۰۲۶، فولاد پاک را به شرکت کامیون‌سازی ولوو تحویل خواهد داد.

این شرکت که فعالیت آزمایشی در کارخانه پایلوت خود برای فولاد عاری از سوخت فسیلی را یک سال پیش در شهر لولئو واقع در شمال سوئد آغاز کرده، قصد دارد برق پاک و هیدروژن را جایگزین زغال‌سنگ کک شو کند که معمولا برای تولید فولاد نیاز است. هیدروژن بخش مهمی از برنامه اتحادیه اروپا برای صفر کردن انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۵۰ است.

شرکت SSAB که در ۱۰ درصد از انتشار دی‌اکسید‌کربن سوئد و هفت درصد از انتشار دی‌اکسید‌کربن فنلاند سهم دارد، اعلام کرد این تحویل آزمایشی گام مهمی به سوی زنجیره ارزش کاملا عاری از سوخت فسیلی است. هدف، تحویل فولاد عاری از سوخت فسیلی به بازار و به اجرا درآوردن این فناوری در ابعاد صنعتی تا سال ۲۰۲۶ است.

در حالی که شرکت‌های بزرگ فولادی دغدغه حضور پررنگ‌تر در عرصه جهانی را دارند، انتظار می‌رود سیاستگذاران ایرانی نیز در پی دستیابی به چنین هدفی باشند.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانپیشنهاد ویژهصنعت و معدن