حکیم باخبر از راز سلام
دکتر سیدمحسن فاطمی * ای روزگار، چگونه قلم بر روی کاغذ بلغزد و غم هجران مردی را به تصویر کشاند که نبضش برای حقیقت می‌زد و اصالتش رسواکننده عیّاران تهی‌مایه بود؟
ای روزگار، چگونه جاودانگی انسان‌شناسی فیلسوفی را می‌توان با این سطور محصور در مکان و زمان آشکار کرد؟
ای روزگار چگونه می‌توان سنگینی مرارات مواج در جان حکیمی را به رشته تحریر درآورد که از مشاهده بی‌عدالتی، فقر، محرومیت، جور و نفاق، به سنگینی تاریخ رنج می‌برد؟
ای روزگار، چگونه می‌توان عظمت تاب‌آوری مردی که، سینه‌اش چون شکوه خیره‌کننده بیکران آسمان پرستاره، مملو از رازهای آسمانی بود را به تصویر کشید؟
ای روزگار چگونه می‌توان از تألم درد نفهمیده شدنش در بازار تدلیس نقاب‌های متلون سخن گفت؟
ای روزگار چگونه می‌توان شکیبایی مرزبان توحید را در رویارویی با گستره سترون خیال‌های عاری از معنا با واژگان بیان کرد؟
ای روزگار چگونه می‌توان تواضع حکیمی که مفارقت از بدن را حکیمانه ذیل مقدمات مسلم وجودی خود تجربه می‌کرد به رشته تحریر درآورد؟
ای روزگار چگونه می‌توان نفس قدسی این حقیقت متصل به کشتی نجات و جهان‌آفرینی اتصالش را تبیین کرد؟
ای روزگار چگونه می‌توان غربت این آشنای رازگشای رنجور از جهل جاهلان را بیان کرد؟
ای روزگار چگونه می‌توان تیزبینی، فراست و دوراندیشی حکیمی را بر روی کاغذ آورد که خالی بودن قطار سیاست را حکیمانه آشکار کرده بود؟
ای روزگار چگونه و با چه نحله‌ای از نحله‌های روانشناختی معاصر می‌توان حکیمی که برهان انسان معلق در فضای ابن‌سینا را در جام وجود تجربه کرده بود تحلیل کرد؟
او رفت با گنجیه‌ای از عقل وحیانی و منظومه‌ای از کلیدهای آسمانی.
سال‌ها پیش در یک بعداز‌ظهر دی‌ماه، نزدیک غروب آفتاب، به دیدار مردی رسیدم که از «تفسیر آفتاب» و «خورشید مغرب» نه تنها سخن گفته بود، بلکه خود یادآور خورشید و رایحه سپیده دم و طلوع فجر بود.
در روزگار تورم سالوس، قحطی معنا، و رکود انسانیت، نگاه به چشمان آکنده از فروغ خورشید، جاری ساختن بارانی مصفا بود به کویر گداخته تشنه سوخته شیفته منتظر، برای رؤیت شجره طیبه.
او، از کوچه‌باغ‌های ابتهاج ابن سینا فراتر رفته بود، از افاضه اشراقیه به وفور نوشیده بود، از اشارات و تنبیهات عبور کرده بود و دفائن‌العقول و عقل وحیانی را با همه وجود لمس کرده بود.
او، حیات را با «الحیاه» ترجمه کرده است، و تجربه را با «ولایت» متصل کرده است، و ژرفنا را در هدایت، تربیت و سیاست معنا کرده است.
او، «الغدیر» را در کویر جاهلیت مدرن امروز، احیاء کرده است، و در زمانه مبتلا به تشویش و تنش و اضطراب و به‌هم‌ریختگی، اکسیر معرفت را با عقل وحیانی ترسیم نموده است.
او، سراب‌های ذهنیات متورم از توهم‌های قطعیت و حتمیت محصور در عقل نظری را برملا کرده است، و ابراهیم‌وار بت‌های پرستش‌های نوین تنیده در ماسک‌های اغواگر را درهم شکسته است.
او، از آرامشی سخن گفته است که انسان مهجور مستغرق در غفلت‌های ناپیدای امروز، آشکار و نهان، در حسرت آن می‌گرید.
او، از زاویه‌های تنگ و محبوس‌کننده بسیط‌گرایی (Reductionism) که انسان را در خردترین درجات خرد، زندانی کرده پرده برداشته است.
او، در روزگار سیطره کامل حیات مجازی و در گردباد مغاک از خودبیگانگی، از تنفس در حیات طیبه و از افق‌های پرتلألؤ الحیاه سخن گفته است و تلبیس‌های جان‌شکن و تدلیس‌های تن‌گرای گفتمان مصرف‌گرای روزمرگی که شیارهای معنا را به کمرنگ‌ترین سطح خود تبعید کرده‌اند، رسوا کرده است.
او، در غروب انسانیت، از خورشید مغرب سخن گفته است، و در شب بیگانگی‌ها و ظلمت کثرت‌ها، نوید صبح آشنایی و نور وحدت را ترسیم کرده است.
او، سلام را با زیارت، و زیارت را با حضور، و حضور را با عشق، و عشق را با قرب، و قرب را با عبادت، و عبادت را با معرفت تفسیر کرده است.
او، اندیشیدنی فراتر از معقولات ثانویه، و والاتر از تفکر صوری ژان پیاژه (Jean Piaget) را به اثبات رسانیده است.
او، برهان صدیقین را با قلب چشیده است، و فهمیدن را فراتر از اسفار، با کلیدهای غیب پیوند داده است.
او، در تبیین سنگینی چهره‌های آشنای معنا، رخسارهای نامأنوس و نفیس را به ارمغان آورده است، و در فعلیت‌های محض مسلم، نگاه بدیع و نغز فراتر از فعلیت را اثبات کرده است.
او، هوسرل (Husserl)، گادامر (Gadamer)، هایدگر (Heidegger) و مارلو پنتی (Merleau_Ponty)را به حیرت و بازنگری فهمیدن وا می‌دارد، و پدیدارشناسی نقاد (Critical phenomenology) را به گوشه تعظیم می‌رساند.او، خود معنای هویت بود، و تفسیر احیاء، و ترجمه لطافت، و رایحه برخاسته از گل یاس.
او، در سکوت، دور از غوغا و غفلت، فارغ از ریا، زبان فراتر از ویتگنشتاین (Wittgenstein) و هایدگر (Heidegger) را آفریده است، و ایمان و عشق را زیباتر از کی‌یر کگارد(Kierkegaard) نشان داده است.او، حکیمی است که دانش را با حکمت و معرفت آگاهانه و هوشیارانه آمیخته است، و از ساختارها و مرزهای صورت‌گران گذشته است.
او، تشنگی و تنهایی انسان امروز را عمیقا درک کرده است، و قالب‌های کلیشه‌ای زمین‌گرا را درهم شکسته است.
او، جاودانگی را با حسین (ع) معنا کرده است.
او، ترکّب معنایی ریکور (Ricoeur) را، به تمنای جستجوی خشیت، در اوج قله‌های حقیقت دانایی، دوان دوان می‌فرستد، و خلاقیت گفتمان ملهم از ریکور را تشنه شائق سوخته جرعه‌ای از خالقیت و خلاقیت پیر می‌فروش می‌کند.
او، غیبت متافیزیک حضور دریدا (Derrida) را، در ژرفنای شهود، آمیخته با گنجینه‌های اسرار و معادن رازها و حضور حاضران، عریان می‌کند و خواب و خلسه پوزیتیویست‌های مست در قطعیت را به‌هم می‌زند.
او، تأمل سکوت، تعمق بیان، و اصالت باور است. او، یونگ (Yung) را تشنه فهمیدن می‌کند، و غیریت (Otherness) فراتر از فهم لاکان (Lacan)را با آشکارسازی ورشکستگی لاکان در بازار مکاره سرشکستگان روان، اثبات می‌کند. او، تصعید و والایش (Sublimation) فروید (Freud) را، در بتکده آذین‌های خرد مجازی، به عجز پرستش بت‌های ناتوان از دانایی می‌رساند.
او، آرایش تضادهای کارن هورنای(Karen Horney) را، در تفسیر فراز و فرودهای فراتر از قلمرو محسوس، به هم می‌ریزد و قالب‌های روان سنجی، روان‌تحلیلی و روان‌کاوی را به خضوع می‌کشاند.
او، در همایش‌های پرطمطراق ذهن عقلی و ذهن تجربی، «اهتزاز ذهن فطری» را نشان می‌دهد.
او، کودکی منظرهای راجرز (Rogers) و مازلو (Maslow) را، در پرش از گذرگاه شکفتن و دیدار از بلوغ فهمیدن، نشان می‌دهد.
نشانه‌شناسی (Semiotics) سوسور (Saussure)و پیرس (Pierce)، در میقات الفبای نشانه‌شناسی او سر فرود می‌آورند.
این او، این قاصد نور در تاریکی‌های زمین، این ترنم گلستان رضا (ع )، این مدرسه عشق و تواضع انسان، این ستاره فروزان فهمیدن و عمق، فرزانه حکیم و حکیم فرزانه، علامه محمدرضا حکیمی بود که فراتر از زمان خود می‌زیست.
ای راوی نغمه‌های حقیقت انسان،
ای یادآور شکوه و اکسیر دعا،
ای عزیز پرفروغ آکنده از معنا و لبریز از لطافت و عشق!
ای نشانگر ستون‌های ایمان و حافظان سر خد!
ای باخبر از راز سلام،
ای مفسر راز ولایت!
ای قاصد خورشید مغرب و نور در تاریکی‌های زمین،
ای ستاره فروزان فهمیدن و عمق،
ای فرزانه حکیم و حکیم فرزانه،
ای گوهر تابناک هستی‌شناسیی زیباتر از عمق کلاس‌های هستی‌شناسی(Ontology) !
ای باخبر از راز سلام!
ای ژرفنای معناشناختی معناگران!
ای رفعت رفیع ملهم از فرودگاه وحی و فرشتگان!
ای شکافنده معنی فاصله بین حروف!
ای طیران عشق به نشانه‌ها!
ای ترجمه عظیم راز معرفت!
ای معلم تفسیر جاودانگی انسان!
ای راوی نغمه‌های حقیقت ایمان!
ای عاشق حسین (ع)!
ای بزرگ بی‌نظیر!
ای فروغ پرتواضع کرامت انسان!
ای شوق دیدار نیایش!
ای یادآور شکوه و اکسیر دعا! علامه محمدرضا حکیمی سلام بر تو.
* فوق‌دکترای روانشناسی از دانشگاه هاروارد آمریکا
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :