صنایع بزرگ ورشکسته و پاندمی کرونا

ولی‌الله آقایارزاده * تبعات سویه جدید کرونا پس از گذشت نزدیک به دو سال از آغاز این پاندمی جهانی که به واقع در تاریخ جزو ماندگارترین‌های اثرگذار بر تمامی جنبه‌های زندگی انسان‌ها خواهد بود را می‌توان از مهم‌ترین جنبه‌های این موضوع به مسائل اقتصادی جهان اشاره کرد که بسیار حائز اهمیت است و خود این موضوع اثرات مخرب بسیاری بر زندگی مردم گذاشته است و تبعات بعدی بدتری بر نسل‌های آینده خواهد داشت. حال در این مقال به موضوع اثرگذاری این بیماری همه‌گیر بر اقتصادهای بزرگ جهان و کشور عزیزمان خواهیم پرداخت تا به صورت جزءتر، جنبه‌های منفی این بیماری را بر شرکت‌های تولیدی منبع که تولید‌کننده خوراک صنایع تولیدی محصول هستند، بررسی کنیم. به نظر اینجانب این بیماری اثرات بسیار شدیدتری بر اقتصاد کشورهای گوناگون و اقتصاد کشورهای مختلف جهان داشته باشد. برخی اثرات این بیماری بر اقتصاد کشورهای مختلف جهان و اقتصاد جهانی مشهود است. اما تصور می‌شود که تاثیرات بسیار بیشتر و جدی‌تر در آینده نزدیک خواهد داشت.

با شروع و شیوع این بیماری اکثر بورس‌های مطرح جهان واکنش نشان دادند و بسیاری از شاخص‌ها دچار افت شدید شدند. با توجه به کاهش مستمر شاخص‌های بسیاری از بورس‌های معتبر جهانی بیشتر بازارهای سهام در سطح جهان از جمله ایالات متحده، اروپا و آسیا با سقوط ارزش سهام مواجه شدند که بزرگ‌ترین سقوط بازارها در چند دهه اخیر بود.

از علل اصلی سقوط بازارهای سهام می‌توان به کاهش تقاضای جهانی برای کالاهای گوناکون و خدمات مختلف به علت شیوع ویروس کرونای جدید و همچنین کاهش تقاضای نفت جهان اشاره کرد.

حال گذری به کشور خودمان می‌کنیم تا تبعات بیماری را بر اقتصاد ایران بررسی کنیم.

تعطیلی کارخانه‌های متعدد به منظور جلوگیری از گسترش بیماری و کنترل مرگ‌ومیر ناشی از گسترش بیماری صورت گرفت. کمبود کالاهای گوناگون در سطح کشور در کنار سایر عوامل از جمله تورم باعث تشدید اوضاع شد. باید توجه داشت که تولیدات برخی صنایع، مواد اولیه برخی صنایع دیگر هستند و تعطیلی کارخانه‌ها در برخی شهرها می‌تواند زنجیره تامین مواد اولیه برخی کارخانه‌ها در شهرهای دیگر را با کمبود مواجه سازد.

بدیهی است که کم شدن تولید، درآمد صنایع را کاهش داده این در حالی است که هزینه‌های ثابت صنایع و کارخانه‌ها همچنان پابرجاست. در این میان باید هزینه‌های کاهش فروش را نیز در نظر گرفت و تعطیلی‌های گاه و بیگاه توسط دولت نیز تاثیر مستقیمی بر فرآیند تولید بنگاه‌های بزرگ اقتصادی داشته است و برنامه‌ریزی درست و دقیق برای کنترل بیماری وجود نداشته است و با توجه به به‌وجود آمدن شرایط بد اقتصادی برای بنگاه‌های اقتصادی بزرگ و نگرانی از بحران بیکاری حتی بعد از پایان پاندمی هم شرایط کارگران را در این صنایع نگران‌کننده کرده است و باعث نگرانی از حجم بیکاری بالا در جامعه و موجب تبعات بعدی این موضوع است که صدمات روحی افراد به علت از دست دادن شغل نیز تاثیر بعدی این موضوع بر اجتماع است.

می‌بینیم که عدم مدیریت پاندمی کووید۱۹ چه تبعات و تاثیراتی بر کل کشور داشته است و از ابتدا که همه ما نگران بنگاه‌های کوچک بودیم، نه تنها آن مشکل مرتفع نشد بلکه یک مشکل جدید به نام زیان در صنایع بزرگ و مادر نیز به آن اضافه شد و سوالی که بسیار مهم است این است که در دو سال گذشته چه کارهایی برای جلوگیری از ضرر و زیان بنگاه‌های اقتصادی شده است. در واقع در مورد بنگا‌های اقتصادی کوچک که در عمل هیچ چیز مشهودی دیده نشد و بسیاری از شغل‌های کوچک یا کاملا از بین رفتند و یا به صورت نیمه‌تعطیل درآمدند و امروز باز هم همان سوال مطرح است که چه اتفاقی برای صنایع بزرگ مادر با این حجم از زیان خواهد افتاد و چه بلایی بر سر این کارخانه‌ها خواهد آمد و آیا توان ارائه فعالیت با این وضعیت حمایت که در گذشته شده است را خواهند داشت یا خیر؟

 * کارشناس اقتصادی