هوش مصنوعی به زبان ساده

مهدی قلی‌زاده * هوش مصنوعی(Artificial Intelligence)  از دو کلمه متفاوت ساخته شده است. منظور از مصنوعی(Artificial)  یعنی ساخته شده به دست بشر است و از طرفی دیگر هوش(Intelligence) به معنای توانایی ذهن برای درک اصول، حقیقت، حقایق یا معانی، کسب دانش و تبدیل علم به عمل بر پایه توانایی یادگیری و درک کردن است.

مقالات بسیار زیادی در مورد هوش مصنوعی (AI) و مزایای آن برای تجارت و جامعه وجود دارد. با این حال، بسیاری از این مقالات برای خوانندگان معمولی بسیار فنی هستند. ما سعی می‌کنم هوش مصنوعی و فناوری‌های مربوط به آن را به زبان ساده و با استفاده از مثال‌های واقعی توضیح بدهیم.

هوش مصنوعی (AI) شامل استفاده از رایانه برای انجام کارهایی است که به طور سنتی به هوش انسان نیاز دارد. این به معنی ایجاد الگوریتم‌هایی برای طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل و کشیدن پیش‌بینی از داده‌هاست. همچنین شامل عمل روی داده‌ها، یادگیری از داده‌های جدید و بهبود در طول زمان است. درست مانند یک کودک کوچک انسانی که به یک بزرگسال (گاهی) باهوش‌تر تبدیل می‌شود و مانند انسان‌ها، هنوز هوش مصنوعی نیز کامل نیست.

پیشینه هوش مصنوعی

باید گفت که از این نظر هوش مصنوعی یکی از غنی‌ترین تاریخ‌ها را دارد، منتها در قصه‌ها! ماشین‌ها و مخلوقات مصنوعی باشعور، اولین بار در افسانه‌های یونان باستان مطرح شدند. شبه انسان‌ها باور داشتند که باید یک تمدن بزرگ را تشکیل دهند؛ تندیس‌ها و مجسمه‌های انسان نما در مصر و یونان به حرکت در آمده بودند و… حتی در مواردی این قصه‌ها، پای جابر بن حیّان و چند تن دیگر را هم به سازندگان موجودات مصنوعی باز کردند. از قصه‌ها که بگذریم، فیلسوف‌ها و ریاضیدان‌ها از مدت‌ها پیش مباحث مربوط به استدلال و منطق را پیش‌کشیدند و امروزه این مباحث به صورت قراردادی، به رسمیت شناخته شده‌اند. این‌گونه منطق‌ها اساس کامپیوتر‌های دیجیتال و برنامه‌پذیر شده‌اند. یکی از افرادی که نقش اساسی و مهمی در این مورد ایفا کرد آقای آلن تورینگ بود.

تفاوت بین هوش مصنوعی و برنامه‌نویسی معمولی

برنامه‌های منظم همه سناریوهای ممکن را تعریف می‌کنند و فقط در سناریوهای تعریف شده عمل می‌کنند. هوش مصنوعی برنامه‌ای را برای یک کار خاص «آموزش می‌دهد» و به آن اجازه می‌دهد تا به تنهایی کاوش و بهبود یابد. یک هوش مصنوعی خوب «می‌فهمد» در صورت مواجهه با شرایط ناآشنا چه باید بکند. مایکروسافت ورد (word) نمی‌تواند به تنهایی خود را بهبود بخشد و پیشرفت کند، اما نرم‌افزار تشخیص چهره می‌تواند در تشخیص چهره بهتر عمل کند.

برای اعمال هوش مصنوعی، به مقدار زیاد به داده نیاز داریم. الگوریتم‌های هوش مصنوعی با استفاده از مجموعه داده‌های بزرگ آموزش می‌بینند تا بتوانند الگو‌ها را پیش‌بینی و تشخیص دهند و اقدامات را شبیه به انسان انجام دهند.

ما در زندگی حرفه‌ای و شخصی خود با هوش مصنوعی در ارتباط هستیم:

اتوماسیون کار (وظایف): وظایف مکرر پشت دفتر مانند کار دفتری، صورتحساب و گزارش مدیریت را می‌توان برای صرفه‌جویی در وقت و افزایش دقت به صورت خودکار انجام داد. کارخانه‌ها و انبارها نیز می‌توانند با استفاده از روبات‌های مجهز به هوش مصنوعی، خودکار شوند.

پشتیبانی از مشتریان: چت متنی آنلاین را که با پشتیبانی مشتریان بانک خود انجام داده‌اید به خاطر بسپارید. این ممکن است به جای یک انسان واقعی، یک چت بات باشد.

رسانه‌های اجتماعی: فیس‌بوک از هوش مصنوعی برای تشخیص چهره استفاده می‌کند. هنگامی که عکس‌ها را در فیس‌بوک بارگذاری می‌کنید، یک جعبه در اطراف صورت‌های موجود در عکس قرار می‌دهد و نام دوستان را برای برچسب‌گذاری پیشنهاد می‌کند.

اتومبیل‌های خودران: دوربین‌ها و رایانه‌های داخلی اشیاء و افراد را در جاده شناسایی می‌کنند، علائم راهنمایی و رانندگی را دنبال می‌کنند و ماشین را رانندگی می‌کنند. مدل‌های اولیه در حال حاضر ایمن‌تر از رانندگان انسانی هستند.

بنابراین هوش مصنوعی ماشینی است که توسط انسان‌ها ایجاد می‌شود تا زندگی را آسان و راحت کند که به صورت برنامه‌های رایانه‌ای یا ماشین‌هایی بوده که به فکر کردن و یادگیری کمک می‌کنند. البته به طور کلی هم می‌توان گفت که هر شیء که اطرافمان است و می‌تواند بازخوردی را از خود به جای بگذارد، می‌تواند نشان‌دهنده وجود هوش مصنوعی درون خود باشد(حتی در ساده‌ترین موارد مانند ساعت کوکی.!)

اما تفکر دیگری هم در مورد کاربرد هوش مصنوعی وجود دارد و ان این است که هوش مصنوعی کاری را نمی‌کند که انسان انجام می‌دهد. برای مثال یک فرد در حال رانندگی علاوه بر اینکه ذهن او معطوف به رانندگی است، به مسائل دیگر هم معطوف خواهد بود. اما هوش مصنوعی در حال رانندگی فقط معطوف به رانندگی است.

با این وجود، حتی بهترین هوش مصنوعی امروزی از برخی جهات نمی‌تواند با مغز انسان مطابقت داشته باشد. در حالی که برخی از هوش مصنوعی برای تقلید از مغز انسان طراحی شده است، امروزه هوش مصنوعی تنها در محدوده نسبتا محدودی از وظایف خوب است. هوش مصنوعی می‌تواند قدرت محاسباتی عظیمی را روی مجموعه‌ای محدود از داده‌ها و روش‌ها اعمال کند. از سوی دیگر، مغز از قدرت محاسباتی متوسط برای مجموعه وسیع‌تری از داده‌ها و روش‌ها استفاده می‌کند.

به عبارت دیگر، ما می‌توانیم مغز خود را تقریبا در هر چیزی استفاده کنیم، در حالی که هوش مصنوعی در موارد خاصی تخصص دارد…

نکته پایانی

هوش مصنوعی فناوری تازه‌ای نیست و حدود نیم قرن در کنار ما بوده است. این فناوری قطعا در آینده نزدیک از بین هم نخواهد رفت و به‌نوعی با هدف ماندن در کنار ما توسعه پیدا می‌کند. با توجه به تجربه کسب شده از کاربردهای هوش‌مصنوعی، این امکان وجود دارد که در اکثر مسائل روزمره، ورود کند تا فرآیند رشد بشر را بهبود ببخشد و زندگی را ساده‌تر کند. مسائل مختلفی از جمله نگرانی‌های احتمالی آینده این موضوع در حال حاضر نمی‌تواند مانعی بر سر راه پیشرفت آن باشد و با پیشرفت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، بهره‌گیری از هوش مصنوعی بیشتر می‌شود.

در این مطلب سعی شد تعریفی ساده از هوش مصنوعی و مختصری از پیشینه و کاربرد این فناوری گفته شود. این مطلب مقدمه‌ای برای شروع مباحث تخصصی آینده خواهد بود.

منابع:

https://medium.com/

https://www.investopedia.com/

https://www.investopedia.com/

* پژوهشگر حوزه فناوری

 

اخبار برگزیدهیادداشت