اجاره و حمل‌ونقل دو پیشران تورمی مرداد
به گزارش جهان صنعت نیوز: پیش‌بینی‌ها از تداوم حضور تورم در نرخ‌های بالای ۴۰درصدی به دلیل رشد بی‌رویه نقدینگی در ماه‌های آینده نیز خبر می‌دهند، مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت رفاه نیز در بررسی‌های خود پیش‌بینی کرده که نرخ تورم از شهریورماه جهت‌گیری خود را تغییر دهد و روند نزولی در پیش بگیرد. با این حال مقدار این کاهش را تنها ۵/۰درصد پیش‌بینی کرده که بر این اساس باید انتظار داشته باشیم در پایان ماه جاری نرخ تورم سالانه به ۷/۴۴ درصد برسد. در همین راستا این مرکز در گزارشی به بررسی روند تغییرات تورم در ماه مرداد پرداخته است.
نرخ تورم در کشور براساس گروه‌های هزینه‌ای به صورت ماهانه قابل سنجش و ارائه است که هریک از گروه‌ها دارای ضرایب اهمیت متفاوتی هستند. از ۱۲ گروه عمده هزینه، چهار گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها»، «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها»، «بهداشت و درمان» و «حمل‌ونقل» به ترتیب دارای بیشترین وزن در سبد خانوار هستند به طوری که بیش از ۷۶ درصد از ضریب اهمیت سبد کالاها و خدمات مورد نیاز خانوارهای کشور و نیز مناطق شهری و روستایی را به خود اختصاص داده‌اند که البته از این میان، سهم دو گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» و «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها»، بیش از ۵۹ درصد است. از این رو در گزارش حاضر وضعیت شاخص مذکور برای چهار گروه فوق مورد بررسی قرار گرفته است.
در مرداد ماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه): گروه‌های «سبزیجات» (هویج فرنگی، کاهو و قارچ) با ۴/۶ درصد، «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» (تخم‌مرغ، انواع ماست و شیر) با ۹/۵ درصد و «نان و غلات» (انواع نان) با ۸/۵ درصد بالاترین نرخ تورم ماهانه را داشتهاند که به نظر می‌رسد محدودشدن سهم ارزی برخی از کالاهای اساسی، افزایش هزینه‌های تولید و قیمت نهاده‌های دامی، کم‌آبی، فروش برخی صیفی‌جات مانند هویج توسط سودجویان به کشورهای همسایه و البته افزایش تقاضای آن در داخل به دلیل شیوع کرونا بر این افزایش قیمت‌ها تاثیرگذار بوده است. گروه‌های «روغن‌ها و چربی‌ها» با ۸/۰ درصد و «ارتباطات» و «آموزش» با ۰/۱ درصد کمترین نرخ تورم ماهانه را داشتهاند.
در مرداد ماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه): گروه‌های «روغن‌ها و چربی‌ها» با ۰/۱۰۲ درصد، «سبزیجات» (سبزی‌ها و حبوبات) با ۶/۸۳درصد و «ماهی‌ها و صدفداران» با ۷/۷۳ درصد بالاترین نرخ تورم نقطه به نقطه را داشتهاند. گروه‌های «ارتباطات» با ۳/۷ درصد، «آب، برق و سوخت» با ۲/۱۹ درصد و «آموزش» با ۳/۲۰ درصد کمترین نرخ تورم نقطه به نقطه را داشته است.
طی ۱۲ ماهه منتهی به مرداد ماه ۱۴۰۰ (تورم سالانه): گروه‌های «روغن‌ها و چربی‌ها» با ۹/۸۵ درصد، «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» با ۵/۶۶ درصد و «چای، قهوه، کاکائو، نوشابه و آبمیوه (نوشابه‌های غیرالکلی)» با ۹/۶۳ درصد بالاترین نرخ تورم ۱۲ ماهه را داشتهاند. گروه‌های «آب، برق و سوخت» با ۴/۱۷ درصد، «ارتباطات» با ۸/۱۷ درصد و «آموزش» با ۰/۲۲ درصد کمترین نرخ تورم ۱۲ماهه را داشتهاند.
همچنین در مردادماه، گروه‌های «اجاره»، «نان و غلات» و «حمل‌ونقل» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم ماهانه داشتهاند که نسبت به ماه قبل، گروه «نان و غلات» جایگزین گروه «بهداشت و درمان» شده است. در مرداد ۱۴۰۰، نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه)، گروه‌های «اجاره»، «حمل‌ونقل» و «بهداشت و درمان» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم نقطه به نقطه داشتهاند که نسبت به تیرماه ۱۴۰۰ تفاوتی نکرده است. همچنین در ماه گذشته گروه‌های «اجاره»، «حمل‌ونقل» و «نان و غلات» بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش نرخ تورم ۱۲ماهه داشتهاند که این امر نسبت به تیر ۱۴۰۰ تفاوتی نکرده است.
تورم دهک‌های هزینه‌ای در مرداد
آنطور که مرکز آمار گزارش میدهد نرخ تورم کل کشور در مرداد ماه ۲/۴۵ درصد است که در دهک‌های مختلف هزینه‌ای در بازه ۶/۴۴ درصد برای دهک ششم تا ۵۰ درصد برای دهک دهم نوسان دارد. بر اساس اعداد مربوط به تورم در میان دهک‌های مختلف هزینه‌ای، فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۴/۵ درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۲/۶ درصد) ۸/۰ واحد درصد کاهش داشته است.
نرخ تورم سالانه گروه خوراکی در مرداد ۲/۵۹ درصد بوده که محدوده تغییرات آن بین ۸/۵۴ درصد برای دهک دهم تا ۳/۵۹ درصد برای دهک دوم بوده است. به این ترتیب شکاف تورمی دهک‌ها در کالاهای خوراکی مرداد ماه ۵/۴ درصد بوده که ۵/۰ درصد نسبت به تیر ماه کاهش نشان میدهد. با این حال بیشتر بودن سهم هزینه خانوار در تامین کالاهای خوراکی نشان میدهد که با وجود کاهش شکاف تورمی دهک‌های هزینه‌ای در این گروه کالایی، گروه‌های کم‌درآمد بیش از سایرین شدت افزایش قیمت کالاهای خوراکی را در مرداد ماه احساس کرده‌اند. برای کالاهای غیرخوراکی نیز نرخ تورم «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» بین ۳/۳۳ درصد برای دهک اول تا ۸/۴۸ درصد برای دهک دهم بوده است. فاصله تورمی کالاهای غیرخوراکی نیز در مرداد کاهش یک واحد درصدی نسبت به تیرماه دارد.
اما بررسی جزئیات این آمارها در گروه‌های مختلف کالایی زوایای دیگری از قدرت خرید خانوارها ارائه میدهد. در مرداد ماه تورم سالانه کالاهای خوراکی به ۲/۵۹درصد رسید که نسبت به تیر ماه ۷/۴درصد افزایش داشته است. تورم کالاهای خوراکی دو مساله اساسی را برای ما بازگو می‌کند. نخست آنکه بخش زیادی از هزینه‌های مصرفی خانوار صرف تامین کالاهایی می‌شود که جزو نیازهای ضروری مصرفی هستند. دوم آنکه خانوارهای کم‌درآمد بخش اعظم درآمد خود را صرف تامین نیازهای ضروری خود می‌کنند کما اینکه به دلیل گرانی افسارگسیخته این کالاها برخی از اقلام از سبد مصرفی کم‌برخوردارها به طور کامل حذف شده است. نکته مهمی که نیازمند توجه بیشتر است ضریب اهمیت این گروه از کالاها در سبد معیشت خانوارهاست.
به نظر می‌رسد در دوره کنونی همه دهک‌های درآمدی در حال تحمل موج سهمگین افزایش قیمت‌ها هستند. هرچند دهک‌های کم‌برخوردار همچون همیشه فشارهای بیشتری را از ناحیه گرانی‌های افسارگسیخته متحمل می‌شوند با این وجود این موج همه دهک‌ها را با خود همراه کرده است. دلایل مختلفی برای این مساله وجود دارد که اصلیترین آن به مشکلات عمیق ساختاری از جمله کسری بالای بودجه دولت مربوط می‌شود. کارشناسان و صاحب‌نظران ماه‌هاست که در این خصوص هشدار می‌دهند و می‌گویند که اگر جلوی رشد نقدینگی در سایه تامین مالی دولت برای پوشش کسری بودجه گرفته نشود قیمت کالاها و خدمات مصرفی دومینووار به حرکت خود ادامه خواهند داد و این به معنای تحرکات جدید در مسیر افزایش تورم است. هرچند بسیاری به مذاکرات چشم دوخته‌اند و آن را نقطه امیدبخشی برای رهایی از شرایط کنونی تصور می‌کنند با این حال تندادن به اصلاحات ساختاری موضوعی است که اگر به فراموشی سپرده شود می‌تواند به تکرار وضعیت کنونی در دوره‌ای نه‌چندان دور منجر شود.
تب تورمی استان‌ها
بررسی‌های مرکز آمار نشان میدهد در مرداد بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور مربوط به استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد با ۹/۴ درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان قم با ۸/۱ درصد افزایش است. در مرداد ماه ۱۴۰۰ عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور به ۸/۳۳۷ رسید که نسبت به ماه قبل ۲/۳ درصد افزایش نشان میدهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای کشور ۲/۴۳ درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان ایلام (۴/۵۳ درصد) و کمترین آن مربوط به استان تهران (۶/۳۷ درصد) است. نرخ تورم ۱۲ماهه منتهی به مرداد ماه ۱۴۰۰ برای خانوارهای کشور به عدد ۲/۴۵ درصد رسید. بیشترین نرخ تورم ۱۲ماهه مربوط به استان ایلام (۴/۵۱ درصد) و کمترین آن مربوط به استان قم (۹/۴۰ درصد) است.
در مرداد ماه عدد شاخص کل برای خانوارهای شهری به ۱/۳۳۴ رسید که نسبت به ماه قبل ۲/۳ درصد افزایش نشان میدهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای شهری مربوط به استان فارس با ۶/۴درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان قم با ۸/۱درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای شهری کشور ۴/۴۲درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری مربوط به استان ایلام (۳/۵۲ درصد) و کمترین آن مربوط به استان تهران (۴/۳۷ درصد) است. نرخ تورم ۱۲ماهه منتهی به مردادماه ۱۴۰۰ برای خانوارهای شهری به عدد ۵/۴۴ درصد رسید. بیشترین نرخ تورم ۱۲ماهه مربوط به استان ایلام (۹/۵۰ درصد) و کمترین آن مربوط به استان قم (۸/۴۰ درصد) است.
در مردادماه عدد شاخص کل برای خانوارهای روستایی نیز به ۱/۳۵۸ رسید که نسبت به ماه قبل ۲/۳ درصد افزایش داشته است. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای روستایی مربوط به استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد با ۸/۵ درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان کردستان با ۷/۱ درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای روستایی ۷/۴۷ درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان ایلام (۴/۵۸ درصد) و کمترین آن مربوط به استان سمنان (۳/۳۹ درصد) است. نرخ تورم ۱۲ماهه منتهی به مرداد ماه ۱۴۰۰ برای خانوارهای روستایی به عدد۷ ۷/۴۸ درصد رسید. بیشترین نرخ تورم ۱۲ماهه مربوط به استان کرمانشاه (۴/۵۴ درصد) و کمترین آن مربوط به استان تهران (۶/۴۲ درصد) است.
بررسی تورم سالانه در مناطق شهری و روستایی از ۸۴ تا ۹۹
اما مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت رفاه نیز به بررسی تغییرات تورم از سال ۸۴ به بعد پرداخته است. از دهه ۱۳۸۰ تاکنون، نرخ تورم تک‌رقمی فقط طی دو سال پیاپی ۹۵ و ۹۶ در مناطق شهری و روستایی، ثبت شده است. نرخ تورم روستایی طی سال‌های ۸۷ تا ۹۲ و نیز سال‌های ۹۵ تا ۹۹ از نرخ تورم شهری پیشی گرفته که به نظر می‌رسد به دلیل وابسته‌تر شدن روستاها به شهرها و افزایش شدت آن در شرایط تورمی خاص است. در هر صورت تاثیر تورم در سال‌های مذکور بر خانوارهای روستایی بیشتر بوده است. در مناطق شهری، گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» دارای بیشترین وزن بوده، در حالی که در مناطق روستایی گروه «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها» بیشترین وزن در سبد خانوار را به خود اختصاص داده است. از این رو می‌توان گفت هرگونه تغییر قیمت در این بخش‌ها اثرات متفاوتی بر خانوارهای روستایی و شهری دارد.
افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل (به واسطه افزایش قیمت سوخت، افزایش قیمت قطعات خودرو و…) به طور غیرمستقیم بر افزایش قیمت‌ها در مناطق روستایی اثر بیشتری دارد. افرایش تورم در سال‌های اخیر را باید حاصل پنج عامل زیر دانست:
افزایش حجم نقدینگی؛ افزایش قیمت دلار؛ افزایش تورم انتظاری که تورم کاذب را در پی داشته است؛ دلال بازی؛ افزایش تقاضای یکباره برای برخی از اقلام مانند مرکبات، مواد شوینده و… به علت شیوع بیماری کرونا.
منفی شدن تورم ماهانه در اردیبهشت، خرداد و شهریور ۹۶ در مناطق روستایی و نیز اردیبهشت ۹۶ در مناطق شهری حاکی از نزدیکشدن کشور به شرایط مطلوب از نظر تورم بود. از اردیبهشت ۹۷ تورم ماهانه با جهشهای فزاینده‌ای مواجه شده است که اصلیترین علت آن را می‌توان تاثیر روانی تحریم‌ها دانست. در سال ۹۹ نیز علاوه بر ادامه تحریم‌ها و بروز نوسانات نرخ ارز، موضوع شیوع ویروس کرونا با تاثیراتی که بر عرضه و تقاضای برخی اقلام خوراکی، شوینده و همچنین بستهشدن مرزها و متعاقبا تغییر در نحوه صادرات و واردات کالاها و اقلام ایجاد کرد، سبب بروز نوسانات و جهشهای تورمی شد.
پیش‌بینی نرخ تورم خانوارهای کشور- سال ۱۴۰۰
|
ماه |
پیش‌بینی تورم ۱۲ماهه منتهی به ماه مورد بررسی |
نرخ تورم محقق شده (مرکز آمار) |
|
فروردین |
– |
۹/۳۸ |
|
اردیبهشت |
۲/۴۱ |
۴۱ |
|
خرداد |
۴/۴۳ |
۴۳ |
|
تیر |
۵/۴۴ |
۲/۴۴ |
|
مرداد |
۴۵ |
۲/۴۵ |
|
شهریور |
۷/۴۴ |
|
|
مهر |
۱/۴۳ |
|
|
آبان |
۶/۴۰ |
|
|
آذر |
۲/۳۸ |
|
|
دی |
۶/۳۵ |
|
|
بهمن |
۷/۳۲ |
|
|
اسفند |
۸/۲۹ |
|
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدن
لینک کوتاه :