نبرد خونین در پنجشیر
به گزارش جهان صنعت نیوز: در پی پیشروی برق‌آسای طالبان در مناطق مختلف افغانستان و سقوط کابل، جبهه‌ای از مقاومت در برابر طالبان در دره ولایت پنجشیر در شمال شرقی کابل شکل گرفته که احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود، فرمانده نظامی و وزیر دفاع پیشین افغانستان، به چهره اصلی آن تبدیل شده است. پنجشیر نه در زمان حضور نیروهای نظامی اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان در دهه ۱۹۸۰ و نه در دوران حکومت پنج‌ساله طالبان در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، هیچ گاه به دست دشمنان نیروهای محلی تحت امر احمدشاه مسعود نیفتاده بود.
همزمان با اعلام پیشروی طالبان در پنجشیر، یکی از فرماندهان این گروه ضمن اعلام شکست مذاکرات درباره ولایت پنجشیر از ساکنان این منطقه خواست رهبران جبهه مقاومت را به مذاکره برای دستیابی به صلح متقاعد کنند. همچنین رسانه‌های افغانستان تایید کردند که گروه طالبان اعلام کرده پیشروی‌های میدانی را در نبرد با نیروهای «جبهه مقاومت ملی» در ولایت پنجشیر انجام داده است.
جبهه مقاومت افغانستان به رهبری احمدمسعود اعلام کرده که منطقه خاواک در شمال استان پنجشیر و هم‌مرز با استان بغلان چندین سنگر طالبان را تصرف کرده و تلفاتی سنگین به آنها وارد کرده‌اند. این جبهه همچنین اعلام کرده است که شهر چاریکار مرکز استان پروان در شمال کابل را نیز از گروه طالبان بازپس گرفته و صدها تن از افراد این گروه در این جنگ کشته و یا زخمی شده‌اند.
احمدمسعود که او را رهبر مقاومت ملی افغانستان می‌دانند، پیش‌تر به رسانه‌ها گفته بود که نمی‌خواهد بجنگد، اما تسلیم هم نخواهد شد. به باور احمد مسعود، تنها با ایجاد یک دولت فراگیر ملی می‌توان ثبات را برای افغانستان به ارمغان آورد وگرنه جنگ در این کشور اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. گفته می‌شود در کنار گروه طالبان، تعدادی از جنگجویان القاعده نیز برای جنگ با نیروهای مقاومت ملی به‌سوی پنجشیر حرکت کرده‌اند. منابع وابسته به جبهه مقاومت گفته‌اند که به بزرگان محلی اجازه داده‌اند اجساد گروه طالبان را از کوه‌ها پایین بیاورند و به این گروه تحویل دهند.
علی میثم نظری، سخنگوی جبهه مقاومت به رسانه‌ها گفت که در درگیری‌های چند شب گذشته ۳۰۰ نفر از افراد گروه طالبان کشته و بیش از ۲۰۰ نفر دیگر زخمی و همچنین دها نفر از آنها هم دستگیر شده‌اند. وی گفت که افراد جبهه مقاومت موفق به پیشروی شده‌اند و گروه طالبان هیچ شانسی برای پیروزی در پنجشیر ندارد.
برخی منابع دیگر گفته‌اند، حال که گروه طالبان جنگ را انتخاب کرده‌اند، به زودی مقاومت در چندین شهرستان و استان دیگر نیز فعال خواهد شد و در سراسر کشور گسترش خواهد یافت، اما در مقابل سخنگویان گروه طالبان هم مدعی شده‌اند که از مسیرهای استان‌های نورستان، بغلان، پروان و بدخشان به طرف چهار شهرستان در پنجشیر پیشروی داشته‌اند و تلفاتی هم به افراد جبهه مقاومت وارد کرده‌اند.
دو روز پیش امیرخان متقی مسوول کمیته تبلیغ گروه طالبان اعلام کرد که گفت‌وگو با بزرگان پنجشیر به شکست انجامیده و اکنون نیروهای آنها برای تصرف نظامی آماده شده و در اطراف پنجشیر تجمع کرده‌اند.
اکنون ویدئوهایی که در صفحات اجتماعی منتشر شده است، نشان می‌دهد درگیری شدیدی در این منطقه ادامه دارد. براساس گزارش‌ها گروه طالبان اینترنت استان پنجشیر را قطع کرده‌اند تا افراد جبهه مقاومت نتوانند به مردم در سراسر این کشور وصل شوند و وضعیت را به بیرون گزارش دهند اما برخی سخنگویان آن از طریق تلفن با رسانه‌ها در ارتباط هستند.
این نخستین‌بار نیست که دره شگرف و خیره‌‌کننده پنجشیر نقطه عطفی در تاریخ پرتلاطم معاصر افغانستان بوده است؛ یکبار در دهه ۱۹۸۰ میلادی سنگری علیه نیروهای شوروی بود، در دهه ۹۰ هم علیه طالبان مقاومت کرد. جبهه مقاومت ملی افغانستان، گروهی که اکنون در آنجا حضور دارند یک بار دیگر قدرت این دره را به یاد جهانیان آورده‌اند.
این دره طولانی، عمیق و غبارآلود در حدود ۱۲۰ کیلومتر از جنوب غربی تا شمال شرقی در شمال کابل، پایتخت افغانستان امتداد دارد و با کوه‌هایی با قله‌ای بلند که ارتفاع آن به ۳۰۰۰ متر می‌رسد، محافظت می‌شود.
تنها یک جاده ورودی باریک به آن وجود دارد که بین حصارهای بزرگ صخره‌ای و رودخانه پرپیچ و خم پنجشیر واقع شده است. از لحاظ تاریخی، دره پنجشیر همچنین برای استخراج معادن از جمله جواهرات نیمه‌قیمتی مشهور بوده است. این دره امروز دارای سدهای آبی و یک نیروگاه بادی است. آمریکا در ساخت جاده‌ها و یک برج رادیویی که از کابل سیگنال دریافت می‌کند، در این منطقه کمک کرد. پایگاه هوایی سابق آمریکا در بگرام که ابتدا توسط شوروی‌ها در دهه ۱۹۵۰ ساخته شده بود نیز فاصله کمی با دهانه این دره دارد.
پس از شکست طالبان در سال ۲۰۰۱، این دره از یک ولسوالی به یک استان ارتقا یافت. پنجشیر یکی از کوچکترین ولایات افغانستان است. نزدیکی این دره به جاده اصلی شمال کابل اهمیت استراتژیک زیادی به آن می‌بخشد.
شمارش معکوس برای تشکیل دولت طالبان
رهبران طالبان وعده داده‌اند که دولت جدید افغانستان را تنها ظرف چند ساعت، نه چند روز دیگر اعلام کنند. هر چند آنها اطمینان داده‌اند که یک دولت فراگیر تشکیل خواهند داد اما یکی از چهره‌های ارشد این گروه پیش‌تر گفته بود که از زنان در مناصب رده بالای حکومتی استفاده نخواهد شد. همچنین مشخص نیست که آیا این دولت فراگیر با مشارکت نمایندگان ۱۳ گروه قومی ساکن در افغانستان شکل خواهد گرفت یا خیر.
اما دولت جدید افغانستان اگر به معنای واقعی فراگیر نباشد و موفق به جلب اعتماد جهانی نشود با چالش بزرگی در داخل مواجه خواهد شد چرا که به گفته سازمان ملل متحد، تقریبا نیمی از مردم افغانستان در حال حاضر برای زنده ماندن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و امنیت غذایی یک‌سوم از جمعیت این کشور نیز به دلیل خشکسالی، سیل و جنگ به خطر افتاده است.
مایکل کوگلمن، معاون برنامه آسیا و معاون ارشد آسیای جنوبی در مرکز ویلسون در این خصوص به یورونیوز می‌گوید: در افغانستان با روی کار آمدن حکومتی مواجه هستیم که هیچ تجربه‌ای در زمینه سیاستگذاری ندارد و بر همین اساس است که جامعه بین‌المللی با بی‌اعتمادی به آن، دسترسی افغانستان به منابع مالی را مسدود می‌کند. کوگلمن خاطرنشان کرد که این مردم افغانستان هستند که بیشترین آسیب را از وضع موجود در این کشور خواهند دید.
احتمال همکاری آمریکا با طالبان
به گفته مارک میلی آمریکا ممکن است در عملیات ضدتروریسم در افغانستان علیه داعش یا گروه‌های دیگر با طالبان همکاری کند. لوید آوستین، وزیر دفاع ایالات متحده اما در این باره تردید دارد. او این امکان را رد نکرد که ایالات متحده در مبارزه با گروه‌های تروریستی مثل داعش در افغانستان با طالبان همکاری کند.
میلی طالبان را گروهی بی‌رحم توصیف کرد و گفت معلوم نیست که آنها تغییر کنند یا نه. لوید آوستین وزیر دفاع آمریکا نسبت به امکان همکاری این کشور با طالبان و اینکه همکاری روزهای اخیر دو طرف در فرودگاه کابل بتواند مقدمه‌ای برای همکاری‌های بعدی باشد ابراز تردید کرد و گفت مایل نیست درباره همکاری‌های آینده گمانه‌زنی کند.
او همچنین قول داده که به تلافی حملات داعش خراسان به فرودگاه کابل که در آن بیش از ۱۵۰ افغان و ۱۳ سرباز آمریکایی کشته شدند، حملات بیشتری را علیه این گروه انجام دهد. شنبه گذشته در یک حمله پهپادی آمریکا دو فرمانده داعش خراسان کشته شدند. بایدن پس از این حمله خطاب به داعش گفت: کار ما با شما هنوز تمام نشده است. با این حال کارشناسان نظامی و سیاسی معتقدند مقابله با داعش بدون حضور نیروهای زمینی در افغانستان بسیار مشکل خواهد بود.
دولت آمریکا در حال حاضر با چالش چگونگی رویارویی با طالبان روبه‌رو است. بایدن در هماهنگی با متحدان آمریکا بر آن است تا طالبان را وادار به انجام قولی کند که این گروه به جامعه جهانی داده: کمک به خروج امن آمریکایی‌ها و سایر ملیت‌ها از افغانستان.
نشان افتخار تاجیکستان به احمدشاه مسعود
در حالی که طالبان می‌گویند دره پنجشیر، آخرین منطقه خارج از حضور این گروه در افغانستان در محاصره نظامیان امارت اسلامی است، رییس‌جمهوری تاجیکستان به احمدشاه مسعود، قهرمان ملی و برهان‌الدین ربانی، رییس‌جمهوری پیشین افغانستان نشان «اسماعیل سامانی درجه ۱» اعطا کرد.
هزاران نیروی شبه‌نظامی از سراسر افغانستان به جنبش مقاومت احمد مسعود و امرالله صالح در دره پنجشیر پیوسته‌اند. با وجود درخواست‌های مکرر این حرکت از جامعه جهانی برای کمک به مقاومت در برابر طالبان، هنوز رهبران قدرت‌های غربی، بازیگران منطقه‌ای و چین و روسیه به این فراخوان «جبهه مقاومت ملی» واکنشی نشان نداده‌اند.
این درحالی است که فهیم دشتی، یکی از سخنگویان جنبش مقاومت پنجشیر شامگاه چهارشنبه با صدور پیامی ویدئویی حمله طالبان در «۴۰ ساعت گذشته به پنجشیر» را تایید کرد و گفت که این گروه حتی نتوانسته یک کیلومتر در خاک این منطقه پیشروی کند. همزمان ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان به شبکه ان‌بی‌سی آمریکا گفته که نظامیان طالبان وارد پنجشیر شده‌اند و ۱۱ منطقه مهم، ازجمله مهم‌ترین جاده ارتباطی میان پنجشیر و بدخشان را تحت کنترل خود درآورده‌اند.
با این حال امام‌علی رحمان رییس‌جمهوری مادام‌العمر تاجیکستان، روز پنجشنبه با امضای فرمانی اعلام کرد به احمدشاه مسعود و برهان‌الدین ربانی، دو رهبر سابق مجاهدان افغانستان که علیه دولت خلق و ارتش شوروی در این کشور جنگیده بودند، عالی‌ترین نشان ملی تاجیکستان را اهدا می‌کند. احمدشاه مسعود و برهان‌الدین ربانی هر دو از تاجیک‌های افغانستان به شمار می‌روند.
در فرمان رحمان آمده است: به افتخار
۳۰ سالگی دولت جمهوری تاجیکستان، رییس‌جمهوری سابق جمهوری اسلامی افغانستان، پروفسور برهان‌الدین ربانی و وزیر دفاع جمهوری اسلامی افغانستان قهرمان ملی افغانستان احمدشاه مسعود برای مساعدت و میانجی‌گری به برگزاری مذاکرات بین تاجیکان در سال‌های ۱۹۹۶-۱۹۹۳ و سهم بزرگ در روند استقرار صلح در جمهوری تاجیکستان با نشان اسماعیل سامانی درجه ۱ سرفراز گردانده شود.»
احمدشاه مسعود، قهرمان مقاومت ضد شوروی و مبارزه با طالبان در ۹ سپتامبر ۲۰۰۱، یعنی دو روز پیش از حملات ۱۱ سپتامبر آمریکا، به دست یک بمب‌گذار انتحاری منتسب به القاعده کشته شد. برهان‌الدین ربانی از سال ۱۹۹۲ تا قبل از سقوط کابل به دست طالبان در سال ۱۹۹۶ رییس‌جمهوری افغانستان بود. او در شهریور سال ۱۳۹۰ زمانی که رییس شورای عالی صلح افغانستان بود بر اثر یک انفجار انتحاری در منزل خود در کابل کشته شد. گفته می‌شود گروه طالبان مسوول قتل وی بوده است.
معلوم نیست اهدای این نشان در شرایط کنونی، حمایت ضمنی از جنبش احمد مسعود در پنجشیر است یا صرفا گرامیداشت نقش دو رهبر تاجیک افغانستان در پایان دادن به جنگ‌های داخلی میان اسلام‌گرایان و دولت تاجیکستان در دهه ۱۹۹۰.
طالبان پس از ۲۰ سال جنگ با نیروهای خارجی و دولت مورد حمایت ایالات متحده آمریکا و ناتو ماه گذشته و بدون وجود مقاومت جدی قدرت را در افغانستان تصاحب کرد. طالبان که عملا به‌صورت دوفاکتو به‌عنوان دولت مستقر طرف مذاکره جامعه جهانی قرار گرفته می‌گوید تمایلی به جنگ داخلی دوباره ندارد.
اخبار برگزیدهسیاسیلینک کوتاه :
