تکاپو با چراغ خاموش یا نبرد پنهان
به گزارش جهان صنعت نیوز: تعلل در انتخاب مدیران و معاونان از آن رو حائز اهمیت است که آقایان تازه وزیر شده یا سابقه جدی و قابل تاملی در زمینه‌ای که اکنون به کار گرفته شده‌اند ندارند، یا اگر هم پیش‌تر در این سطح فعالیت کرده و تجربه اندوخته‌اند، عملکرد عموما مورد نقدی داشته‌اند. در چنین شرایطی قطعا بدنه وزارتخانه و مدیران و معاونان آن از جایگاه و اهمیت به مراتب بیشتری بهره‌مند می‌شوند و بلاتکلیف نگاه داشتن آن بخش نیز صدمات بیشتری به همراه خواهد داشت.
جدای از آسیب‌های این تاخیر که بدیهی‌تر از آن است که نیاز به گفتن داشته باشد، درباره چرایی آن می‌توان بحث کرد. عدم انتشار اخبار مربوط به انتخاب معاونان و مشاوران و رخوتی که در این عرصه مشاهده می‌شود، چند سناریو را به ذهن می‌رساند.
نخست اینکه وزرای رییس‌جمهوری خیلی چراغ خاموش و بدون هیاهو در حال انتخاب همکاران خود بوده‌اند و در عدم اطلاع‌رسانی در این باره تعمد دارند. بگذریم از اینکه در صورت صحت این سناریو، چرایی میل به انتخاب در سکوت خبری هم قابل بحث است.
سناریوی دوم اما این است که اختلاف نظرها و رقابت‌های درون جریانی میان اصولگرایان بیش از قبل بالا گرفته و کار انتخاب را برای وزرا سخت کرده است. شاید حتی بین وزرا و مافوق‌شان که همان رییس‌جمهوری باشد هم در این راستا اختلاف نظرهایی وجود داشته باشد.
سناریوی سوم که از سایر سناریوها به نظر منطقی‌تر می‌رسد بر این مبنا است که آقایان در جبهه اصولگرایی آنقدرها هم که می‌گفتند و مدعی بودند مدیر و کاربلد ندارند. سناریوی چهارمی در کار است که از همه بعیدتر به نظر می‌رسد و آن اینکه عدم معرفی معاونان، مشاوران یا ریاست سازمان‌های مهم و تخصصی زمینه‌ای برای ابقای نیروهای فعلی در سمت‌های خود است.
دست خالی
علی‌محمد نمازی، عضو شورای مرکزی کارگزاران در انتقاد از تاخیری که در انتخاب معاونان و روسای سازمان‌های مهم شاهدیم، به «جهان‌صنعت» گفت: «با توجه به اینکه دولت سریعا کار خود را شروع کند و با توجه به اینکه اینها وضعیت را خیلی بد دانسته و می‌خواستند سریعا به داد مردم برسند، انتظار می‌رفت که دولت سریع تشکیل شود. اما دیدیم که دولت با تاخیر تشکیل شد و مجلس هم اگرچه می‌دانست می‌خواهد به همه رای اعتماد بدهد، آداب و سنن را خیلی رعایت کرد و همه موافقان و مخالفان صحبت کردند با وجود اینکه خیلی از مخالفت‌ها هم واقعا مخالفت نبود و فقط نکاتی بی‌اثر بود. اکنون هم در ادامه فرآیند انتصاب‌ها یا کار انجام می‌شود و به رسانه‌ها نمی‌گویند که این خیلی بد است، یا اینکه انجام نمی‌شود و با تاخیر همراه است.»
وی افزود: «به هرحال وزرا در دولت، دو نقش دارند. یک نقش در کابینه که در رای‌گیری‌ها شرکت کرده و در تصمیمات دولت نقش ایفا می‌کنند و یک نقش هم در وزارتخانه خود دارند. در بخش دوم که مربوط به وزارتخانه است نیز وزیر نمی‌تواند درگیر امور اجرایی شود و بیشتر جایگاه هماهنگ‌کننده را دارد لذا اگر وزیری نتواند سریعا معاونان خوب و کارآمد خود را معرفی کند باید یقین دانست که کار آن وزارتخانه روی زمین می‌ماند، چون این معاونان هستند که بدنه کارشناسی وزارتخانه را هماهنگ می‌کنند و به کار می‌گیرند. بر این اساس اگر وزیر یا وزرایی در انتخاب معاونان تاخیر داشته باشند، حتما ضرر آن متوجه کشور و مردم خواهد شد.»
نمازی درباره چرایی تاخیر در انتخابات معاونان نیز گفت: «توضیح در این باره سخت است اما کلیتی وجود دارد مبنی بر اینکه حتما مشت آنها از نیروهای کارآمد خالی است. آقای رییس‌جمهوری هم انتخاب‌هایی داشت که معلوم کرد دستش خالی است. دیدیم که چند تا از نمایندگان، از حقوقدانان شورای نگهبان و قوه‌قضاییه و… را به دولت برد و این نشان داد ادعای آقایان طی این سال‌ها مبنی بر اینکه نیروهای جوان، مومن و انقلابی بیکار مانده‌اند و کسی از آنها استفاده نمی‌کند، واقعیت نداشت، چراکه در چینش کابینه دیدیم دست آقای رییس‌جمهوری بسته بود.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب افزود: «یکی دیگر از دلایلی که وزرا هنوز نتوانسته‌اند معاونان خود را انتخاب کنند این است که اینها قبلا حتی در سطح معاون وزیر کار نکرده و مسوولیت نداشته‌اند لذا شناختی از آن وزارتخانه ندارند. یا از بدنه قوای دیگر بودند و شناختی از بخش اجرایی ندارند و به همین خاطر نمی‌توانند به راحتی و سرعت معاونان خود را انتخاب کنند.»
وی در پاسخ به اینکه آیا ممکن است در نتیجه تاخیری که در امر انتخاب معاونان وزرا شاهد هستیم، برخی از نیروهای فعلی در سمت‌های خود ابقا و در دولت جدید هم به کار گرفته بشوند؟ گفت: «بعید می‌دانم که این تاخیر موجب شود از معاونان فعلی استفاده کنند چون اگر چنین نگاهی داشتند، آقای ظریف را در وزارت خارجه نگه می‌داشتند که شاهد نباشیم وزیر امور خارجه نمی‌تواند از روی یک متن عربی بخواند. نگه نداشتن آقای ظریف که یک فرد جناحی هم نبود، در وزارت خارجه نشان داد که نگاهی مبتنی بر استفاده از نیروهای کارآمد جریان‌های غیرهمسوی دولت وجود ندارد.»
صبر عامدانه
سیدمصطفی هاشمی‌طبا فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز تقریبا با نمازی هم‌نظر است. او در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» درباره چرایی تاخیر در انتخاب معاونت‌ها و ریاست سازمان‌های مهم گفت: «مساله این است که وزرای انتخابی بعضا تیم خودشان را دارند و برخی هم تیم آماده‌ای ندارند و باید به تدریج همکاران خود را انتخاب کنند که این زمان‌بر است. به اضافه اینکه ظاهرا آقای رییسی به وزرا توصیه کرده در این زمینه خیلی عجله کنند.»
وی افزود: «تاخیر در انتخاب وزرا از این جهت اهمیت دارد که فارغ از گرایش سیاسی و یا توانمندی خود وزرا، معاونان وزرا نقش مهمی در اجرای امور دارند و کارهای اصلی در وزارتخانه از کانال معاونان انجام می‌شود.»
هاشمی‌طبا گفت: «دلیل اصلی تاخیر فعلی از نظر ما اولا به خاطر توصیه آقای رییسی و دوما به دلیل این بود که تیم حاضر و آماده‌ای نداشته‌اند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در پاسخ به اینکه آسیب تاخیر در انتخاب معاونان وزرا چیست و آیا سبب می‌شود که امور اجرای کشور دیر روی غلتک افتد؟ گفت: «وزرا البته در دولت جدید به نحوی انتخاب شده‌اند که به نظر نمی‌رسد نتیجه و دستاورد مثبتی داشته باشند. حالا وقتی معاونان که کار اصلی را انجام می‌دهند این اشکال به طریق اولی وجود داشته است. اگرچه اساسا معتقدم اینکه تصور کنیم قرار است کارها روی غلتک افتد، تصور بیهوده‌ای است. فکر نمی‌کنم که چرخ وزارتخانه‌ها و امور خیلی بهتر از قبل بچرخد.»
وی در پاسخ به این سوال که حسن عجله نکردن در انتخاب معاونان که گفته می‌شود مورد توصیه رییس‌جمهوری هم بوده، چیست؟ گفت: « اولا عجله کار شیطان است. دوما کار وزارتخانه‌ها به طور معمول روی روال خود انجام می‌شود لذا اینکه با حوصله و بی‌عجله انتخاب‌ها انجام شود، بهتر است. با توجه به اینکه بدنه وزارتخانه کار خودش را روی روال انجام می‌دهد.»
هاشمی‌طبا درباره اینکه آیا تاخیر در انتخاب معاونان وزرا احیانا زمینه ماندگار شدن همین تیم حاضر در وزارتخانه‌ها را فراهم می‌کند؟ گفت: «بعید می‌دانم. بالاخره وزرایی که آمده‌اند مایل هستند با افراد همفکر و همراه خود کار کنند بنابراین به محض اینکه افراد مورد نظر خود را پیدا کنند، تغییرات را لحاظ می‌کنند.»
بی‌نیاز از تغییر
داریوش قنبری، دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب اما معتقد نیست که تاخیر قابل توجهی در این زمینه صورت گرفته باشد. او در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» حتی از وضعیت موجود استقبال کرد و گفت: «اساسا تغییر در برخی سازمان‌ها به خصوص سازمان‌هایی که به کارهای تخصصی می‌پردازند اساسا به صلاح نیست.»
وی توضیح داد: «درست است که انتخاباتی صورت گرفته و یک سری تغییرات معقول و منطقی نیز انجام خواهد شد اما لزومی ندارد که در همه جایگاه‌ها شاهد تغییر و تحول باشیم. به ویژه در جایگاه‌هایی تخصصی که سیاسی نیستند. اصلا چه بهتر که افراد متخصص در جایگاه خود ابقا شوند.»
قنبری ادامه داد: «در همه دنیا بعد از انتخابات صرفا در جایگاه‌های سیاسی تغییراتی ایجاد می‌شود تا افرادی همسو با تفکر حاکم شده در مسند امور قرار بگیرند اما در زمینه جایگاه‌های تخصصی این طور نیست و نیازی به تغییر وجود ندارد. در همین راستا عدم تغییر در سازمان‌های تخصصی در دولت آقای رییسی را نیز باید یک اقدام مثبت تلقی و از آن استقبال کرد. این رویکرد حتی باید تبدیل به یک روال شود و بعد از هر انتخاباتی به همین شکل عمل شود.»
تبعات تاخیر
داریوش قنبری اعتقادی به انجام گرفتن تاخیر ندارد اما واقعیت آن است که شرایط کشور خاصه در عرصه اقتصاد حساس‌تر و بغرنج‌تر از آن است که بتوان تا این حد صبورانه عمل کرد و در تکمیل تیم دولت حتی در سطح معاونان و مدیران تعلل داشت. هاشمی‌طبا هم امیدی به بهبود شرایط حتی بعد از تکمیل تیم ندارد اما واقعیت آن است که آن همه وعده وعید دولت سیزدهم مردم را حتی اگر امیدوار نکرده باشد، منتظر کرده است و دولت نمی‌تواند به این انتظار بی‌توجه بماند.
دلیل تاخیر مورد بحث اما هر چه که باشد، در اصل قضیه فرقی ندارد. چه دست آقایان از نیروهای کارآمد و توانمند خالی باشد و چه رقابت‌های درون‌جریانی انتخاب را سخت کرده باشد، مساله حائز اهمیت آسیبی است که این تاخیر به امر مهم اداره کشور می‌زند. امید است که دولت محترم و وزرای آن نیز توجه بیشتری به این امر کرده و هرچه سریع‌تر فکری به حال جایگاه‌های بلاتکلیف در زیرمجموعه خود کنند تا بلکه کارها هر چه سریع‌تر روی روال افتد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :
