خطری که از سر گذشت
به گزارش جهان صنعت نیوز: گروسی بعد از این دیدار در کنفرانس خبری مشترک با رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان بر لزوم گفت‌وگو میان ایران و آژانس در موضوعات مختلف تاکید کرد و گفت: «این اولین دیدار من با آقای اسلامی بعد از انتصاب ایشان است. این بازدید بسیار برای من مهم است؛ چون بعد از روی کار آمدن دولت جدید در ایران است. این بدان معناست که ایران و آژانس باید با هم کار کنند و همکاری خود را گسترش دهند.»
آقای مدیرکل از گفت‌وگوی مثبت و عمیقی که با محمد اسلامی داشته، قدردانی کرد و گفت: «ما باید درباره مسائل مختلف با هم مذاکره و تبادل‌نظر داشته باشیم.» او همچنین با اشاره به کنفرانس عمومی آژانس که ظرف کمتر از دو هفته دیگر در وین برگزار می‌شود گفت: «این یکی از رویدادهای مهم در جهان است. خوشحال شدم شنیدم آقای اسلامی سرپرستی هیات ایرانی را در این کنفرانس دارد و توافق کردیم ادامه مذاکرات را در وین ادامه دهیم و پس از آن مجددا برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به ایران برمی‌گردم.»
گروسی افزود: «همکاری مثبت میان ایران و آژانس برای ادامه عملیات تجهیزات فنی آژانس خیلی مهم است و این گارانتی مهمی برای ایران و جهان است تا توافقات مثبت بعدی ادامه یابد.» او در پایان از همکاری تیم سازمان انرژی اتمی در مذاکرات فنی قدردانی کرد و گفت: «این همکاری سازنده برای همکاری‌های صلح‌آمیز بعدی موثر است.»
مذاکرات سازنده
واژه «سازنده» اما توصیفی بود که اسلامی هم از گفت‌وگوهای دیروز داشت. او بعد از صحبت با گروسی گفت: «مذاکرات سازنده‌ای را انجام دادیم و قرار شد مدیرکل آژانس در آینده نزدیک به تهران سفر کند.»
اسلامی در کنفرانس خبری مشترک با مدیرکل آژانس ادامه داد: «مسائل فی‌مابین اساسا فنی است. تفاهم کردیم در اجلاس آینده(کنفرانس عمومی) شرکت کنیم و در حاشیه اجلاس مذاکرات خود را ادامه دهیم.»
رییس سازمان انرژی اتمی همچنین از توافق برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی خبر داد و گفت: «قرار شد تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند تا بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین‌ها به لحاظ فنی انجام بدهند و کارت‌های حافظه طبق روالی که طبق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمب می‌شود همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.»
او همچنین تاکید کرد: «برای ایران آنچه حائز اهمیت است، اعتمادسازی است و اینکه اعتماد متقابل بین ایران و آژانس وجود داشته باشد و آژانس طبق توافق در جهت پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای ایران نقش موثرتری ایفا کند و به پیشرفت فناوری هسته‌ای ایران کمک کند.»
بیانیه مشترک
ناگفته نماند که بعد از این رایزنی‌ها بیانیه مشترکی هم صادر شد. بیانیه‌ای که بر گسترش همکاری‌های فنی ایران و آژانس در زمینه‌های مختلف هسته‌ای تاکید داشت. در این بیانیه آمده است: «طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فی‌مابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند.»
این بیانیه می‌افزاید: «در چارچوب تعاملات و همکاری‌های فی‌مابین، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند. در همین راستا، معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهد کرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد کرد تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های میان ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و بحث درخصوص موضوعات فعلی مورد علاقه متقابل، با دولت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.»
در بند دیگری از این بیانیه تاکید شده که «به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آنها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام کنند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.»
استقبال از مذاکرات دیروز
واکنش‌ها به مذاکرات دیروز همان طور که انتظار می‌رفت با توئیت اولیانوف دیپلمات ارشد روسی شروع شد. این موضوع از آن جهت قابل پیش‌بینی بود که اولا نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی به طور معمول بیش از همه مقامات مرتبط با مذاکرات برجامی در این باره سخن بگوید. دوما اینکه به باور اغلب تحلیلگران روسیه برای اینکه گروسی به تهران بیاید و این ملاقات انجام شود، بسیار تلاش کرده است. یکی از مصدایق این تلاش‌ها هم اعلام صریح این نکته بود که در جلسه شورای حکام به بیانیه علیه ایران رای مثبت نمی‌دهد.
به هرحال با آمدن گروسی و انجام گفت‌وگوها و توافق دیروز احتمال صدور بیانیه علیه ایران به مراتب کاهش یافته لذا می‌توان مثل اولیانوف به مذاکرات دیروز صفت «موفقیت‌آمیز» داد. او در صفحه توئیتر خود نوشته بود: «سفر آقای گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران موفقیت‌آمیز بوده است. به جناب مدیرکل و ایران تبریک می‌گویم. بدون شک شورای حکام در نشست پیش رو که از روز دوشنبه آغاز می‌شود از این سفر و نتایج آن استقبال خواهد کرد.»
وساطت روس‌ها
البته اینکه شورای حکام واقعا از این گفت‌وگوها استقبال می‌کند یا خیر بعدا معلوم خواهد شد. تا اینجای کار اما امیدواری‌ها به رفع خطر صدور قطعنامه ضد ایرانی افزایش یافته است.
تحلیلگران داخلی نیز عموما همین نظر را دارند. قاسم محبعلی دیپلمات سابق وزارت خارجه یکی از همین تحلیلگران است که در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» ضمن تاکید بر اینکه «شرایط به نقطه حساس و تعیین‌کننده‌ای رسیده بود» گفت: «ایران یا باید قید ادامه مذاکرات را می‌زد یا این دیدار و گفت‌وگوها انجام می‌شد، چراکه ممکن بود در جلسه آتی شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شود و پرونده ایران را به شورای امنیت بفرستند.»
وی افزود: «به نظر می‌رسد که روس‌ها واسطه شده‌اند و به ایران توصیه کرده‌اند که آقای گروسی را بپذیرد و توافقی کند تا بر اساس گزارش او به شورای حکام احتمال صدور قطعنامه و ارسال پرونده به شورای امنیت فعلا منتفی و بعد هم با فاصله احتمالا اندکی، مذاکرات برجامی احیا شود.»
مدیرکل سیاسی سابق وزارت امور خارجه ادامه داد: «دو موضوع اساسی بین ایران و آژانس وجود دارد. این دو مساله که طرف‌های غربی خواستار تحقق آن هستند نظارت لحظه‌ای و آنلاین آژانس بر برنامه و سایت‌های هسته‌ای ایران است و روشن شدن تکلیف سایت‌هایی که از نظر آنان مشکوک به وجود اورانیوم غنی شده است. اگر ایران و آژانس حول این دو مساله با هم به همکاری برسند تا اندازه‌ای خواست‌های طرف مقابل برآورده شده و الزام صدور قطعنامه و فرستادن پرونده ایران به شورای امنیت رفع خواهد شد.»
کاهش تنش‌ها
وی در پاسخ به اینکه «اگرچه مذاکرات ایران و آژانس فنی است و با مذاکرات برجامی تفاوت‌هایی دارد، آیا می‌توان تجدیدنظر ایران درباره سفر گروسی به تهران را نشانه مثبتی برای ورود به دور تازه مذاکرات با واقع‌بینی بیشتر تلقی کرد؟» گفت: «اساسا اقدامات و فعالیت‌های آژانس بخشی از برجام است. این آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که آن راستی‌آزمایی‌هایی که بنا است در برجام صورت بگیرد و به خصوص اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را بررسی می‌کند. دقت کنید که قرار بوده ایران در طول برجام پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کند و در پایان برجام آن را به صورت رسمی و حقوقی بپذیرد. بنابراین اگر بنا به احیای برجام باشد، نقش آژانس هم باید در ایران احیا شود چون ابزار دیگری برای راستی‌آزمایی‌های مربوط به سطح غنی‌سازی، مقدار اورانیوم غنی‌شده، مساله آب سنگین و سایر فعالیت‌های ایران وجود ندارد و این آژانس است که باید این کار را انجام دهد.»
محبعلی دیدار دیروز اسلامی و گروسی را موجب کاهش سطح تنش و بحران دانست و گفت: «به این ترتیب، اجرای تهدید اخیر وزیر خارجه آمریکا و رابرت مالی مبنی بر اینکه به نظر می‌رسد برجام کارآمدی ندارد، به تعویق خواهد افتاد. اما باید ببینیم در مذاکراتی که احتمالا بین ایران و ۱+۵ در وین شروع می‌شود، چه نتیجه‌ای حاصل خواهد شد. اگر نتیجه آن مذاکرات مثبت باشد و برجام احیا شود که صورت دیگری وجود دارد و اگر هم احیا نشود دوباره به همین شرایط برخواهیم گشت.»
ابهامات باقی مانده
حال باید منتظر ماند و دید که اولا، شورای حکام در جلسه دوشنبه چه تصمیمی می‌گیرد، ثانیا، ادامه مذاکرات ایران و آژانس چه نتیجه‌ای به بار می‌آورد. سوم اینکه، ایران عقلانیتی را که در پذیرش درخواست گروسی برای سفر به تهران به خرج داد در مذاکرات برجامی هم به خرج می‌دهد یا خیر؟ چهارم، همان طور که محبعلی امیدوار است، آمریکایی‌ها در این باره که احتمالا مذاکرات فایده ندارد، تجدیدنظر می‌کنند یا خیر؟ نکته آخر هم اینکه آخر و عاقبت مذاکرات برجامی چه می‌شود و گشایش‌هایی که بی‌صبرانه انتظار آن را می‌کشیم بالاخره حاصل می‌شود یا خیر؟
لینک کوتاه :