پلیس مردمی، پلیس هوشمند
علی شعبانی * انگاشت جامعه بدون پلیس، فراتر از باور به جامعه آرمانی- مدینه فاضله- است. بنا به تجربه تاریخی، انسان‌ها با فرض ویژگی‌های در حد کمال نیز به نظم در امور بی‌توجه هستند. احتمالا آخرین وصایای امیرالمومنین(ع)- اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم- ناظر به این رفتار انسان بوده است. نظم اجتماعی و امنیت عمومی از نعمت‌هایی هستند که ارج‌شان در نبودن‌شان دانسته می‌شود. انسان کمال نظم است و بنیانی‌ترین عامل بی‌نظمی، گویی یک آنتروپی منفی و گرایش همیشگی به ویرانی نظم در وجودش هست. بنابراین نمی‌توان به جامعه‌ای بی‌شاکله تنظیم‌گرانه اندیشید.
هدفگذاری «پلیس هوشمند» به عنوان شعار هفته انتظامی امسال، ایده شایسته‌ای است. پلیس هوشمند، نگاهی آینده‌نگرانه برای ایجاد سیستم خودتنظیم اجتماعی و پاسخی مناسب به میل انسان به آزادی عمل و فراغت از محدودیت و کنترل است.
کارآمدی پلیس هوشمند منوط به وجود شهروند هوشمند است. انسان‌هایی که هوشمندانه فکر می‌کنند، هوشمندانه برنامه‌ریزی می‌کنند و هوشمندانه عمل می‌کنند. عملکرد هوشمندانه یعنی رفتار بر پایه استدلال و محاسبات منطقی، از حیث برون‌داد، قابلیت عملی شدن، و نتایج: هزینه- فایده. یعنی اگر این‌چنین باشد پس انتظار منطقی این است… . زیست‌جهان آینده مبتنی بر نظام هوشمند، انسان هوشمند و روابط هوشمند است.
– مهم‌ترین مساله در فراگیری هوشمندی اجتماعی، رعایت و اعتماد به قانون است. باور به اینکه قانون منافع همگانی را تامین می‌کند، ارزش‌های عمومی را پاس می‌دارد، بازتاب خواست همگانی است، متضمن تحقق عدالت است، هیچ‌کس احساس بی‌پشتوانگی نخواهد کرد، حاکمیت ضابطه و پیراسته از کارکردهای سلیقه‌ای و رابطه‌ای، برقرار است، متضمن برابری حقوق اجتماعی است و شهروندان را درجه‌بندی نخواهد کرد و…. قانونمندی و قانون‌مداری همگانی شرط لازم داشتن جامعه سالم و پویاست.
– تحقق اهداف در این راستا، مستلزم تامین زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز است. یعنی اجرای قانون با ابزار آن معنا می‌یابد. پلیس هوشمند به معنای مدیریت نرم‌افزاری جامعه و رفتار مسوولانه نسبت به شهروندان است بنابراین نخستین زیرساخت مورد نیاز، فراهم کردن زمینه و ایجاد دسترسی عمومی به زیرساخت‌ها، از اطلاع‌رسانی تا فرآیند عملی آن است.
روزانه با پیامک‌ها، پیام در فضای مجازی، تماس تلفنی، بیان حضوری، نوشته‌ها، پیام و نقد و نظرات عمومی در شبکه اجتماعی شهرستان در خصوص مساله امنیت عمومی مواجه هستم که خواسته به حق عمومی است.
واقعیت این است که امنیت شهرستان در قیاس عمومی، خوب است و جز برخی سرقت‌های خرد- به اصطلاح عمومی، دله‌دزدی- مشکل نگران‌کننده‌ای در شهرستان نداریم. بازتاب نظرات عمومی، نخبگان و متنفذین اجتماعی نیز گویای همین است.
لکن مقایسه نیاز شهرستان به زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و تطابق عرصه تحت مدیریت با نیاز‌های حداقلی برای مدیریت امنیت و برقراری نظم اجتماعی، گویای حجم تلاش سخت و فعالیت گسترده دست‌اندرکاران برای تامین شرایط نسبتا خوب موجود است.
کمبود پاسگاه و کلانتری با توجه به گستره شهرستان و تغییرات ساختاری( ایجاد بخش و افزایش جمعیت شهر و…) فواصل، تعداد روستاها، معضلات اجتماعی منبعث از فقر و بیکاری و مسائل مرزی و معیشتی و… وجود انبوه اتباع بیگانه، اختلافات قومی و طایفه‌ای با ریشه مسائل اقتصادی و اجتماعی متاثر از فرای مرز، مولفه‌های سنتی حاکم بر روابط اجتماعی، کم‌رنگ‌بودن مبانی شهروندی و همکاری عمومی با پلیس در مهار معضلات و سرقت‌ها، بی‌توجهی عمومی به افزایش ضریب ایمنی محیط، وجود معتادان متجاهر، روند افزایشی کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست، روند افزایشی حاشیه‌نشینی و گسترش سکونتگاه‌های بی‌سامان و قاعده در اطراف شهر و… در کنار نبود فناوری‌های کنترل نامحسوس محیط شهر و محورها، نبود پلیس تخصصی در حوزه‌های آگاهی بخشی- روانشناسی اجتماعی- کشف جرائم- بانک اطلاعات- دسترسی به شبکه و سامانه‌های ملی و منطقه‌ای اطلاعات و کشف جرایم، کمبود منابع انسانی و مالی و لجستیک و… نبود روشنایی کافی شهر و تاریکی اغلب کوچه‌ها و خیابان‌های شهر در شب، وجود بناهای نیمه‌ساز و رهاشده و نقاط امن برای اتراق و پنهان‌شدن اشرار و دزدان و.. بخشی از بازدارنده‌ها در برقراری نظم و امنیت است.
با این همه، امنیت شهرستان حاصل است و این، مرهون همدلی و تلاش اعضای شورای تامین شهرستان و فعالیت موثر و قابل ستایش مجموعه انتظامی است.
با سپاس از حساسیت و توجه فعالان شهرستان به امنیت به عنوان یکی از دو نعمت اساسی و اصلی‌ترین زیرساخت در جهت زیست و آرامش مردم و بستر توسعه، پاسخ این است که امنیت ایده‌آل در گرو همکاری متقابل است. یاری پلیس، یعنی خدمت به خود و تمامی شهروندان برای تشریک نعمت‌های الهی و لذت زندگی برای اجتماع. به امید آن روز.
هفته نیروی انتظامی را به فرماندهی معظم کل قوا مدظله‌العالی، سبزپوشان فداکار و ایثارگر تامین امنیت و نظم اجتماعی در سراسر کشور به ویژه فرماندهی و پرسنل انتظامی شهرستان ایرانشهر تبریک می‌گویم. سلامت و سرفراز باشند ان‌شاءالله.
* معاون استاندار و فرماندار ویژه ایرانشهر
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :