آینه عبرت
به گزارش جهان صنعت نیوز: سید ابراهیم رییسی در حاشیه بازدید از میراث جهانی تخت‌جمشید گفت: بناها و مواریث تاریخی نظیر تخت‌جمشید نشان از هنر والای ایرانیان از سده‌های گذشته دارد که امروز با گذشت قرن‌های متمادی همچنان مایه حیرت و ستایش است.
مجموعه آثار تاریخی تخت‌جمشید به یادگار مانده از دوران هخامنشیان در ۵۵ کیلومتری شمال شیراز در محدوده شهرستان مرودشت قرار دارد.
تخت‌جمشید یا پرسپولیس مجموعه آثار به جا مانده از کاخ داریوش، پادشاه هخامنشی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی در مجموعه آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
شمار زیادی از ایرانیان کوروش را نماد عدل و داریوش را عامل ایجاد نظم سیاسی و اقتصادی و آثار به جا مانده را نمادی از تمدن عظیم ایران باستان می‌دانند. مجموعه کاخ تخت‌جمشید در ۶۰ کیلومتری شیراز است و محل دفن کوروش هم ۸۰ کیلومتر دورتر از تخت‌جمشید است.
بازدید روسای‌جمهور پیشین از تخت‌جمشید
بیشتر روسای‌جمهوری ایران از این مجموعه تاریخی بازدید کرده‌اند. حسن روحانی، رییس‌جمهور قبلی ایران به ایران‌گرایی و باستان‌گرایی نگاه مثبتی نشان داد.
او در دفتر یادبود مجموعه جهانی تخت‌جمشید نوشته بود: تخت‌جمشید یکی از آثار بسیار گرانبها از دوران کهن در این سرزمین است. نشان از حکمت و مدیریت مردم فرهیخته ایران که در این آثار علم، هنر، فنا‌وری، مدیریت و تدبیر به خوبی مشاهده می‌شود.
مرحوم آیت‌الله سیداکبر‌هاشمی‌رفسنجانی هم به تخت‌جمشید سفر کرده بود و آن را باعث غرور ملی خواند. او البته تاکید کرده بود که این تاریخ باید با اسلام و مشعل نورانی اسلام پیوند زده شود.
دولتمردان باید تاریخ ایران را مطالعه کنند
در همین حال یک کارشناس میراث فرهنگی می‌گوید که تمامی دولتمردان و مسوولان کشورمان باید پیش از نشستن بر مسند قدرت و یا شرکت در انتخابات، تاریخ و فرهنگ کشورمان را بشناسند و بخوانند.
علیرضا افشاری، فعال میراث فرهنگی به «جهان‌صنعت» گفت: آقای رییسی در هنگام بازدید از مجموعه تاریخی تخت‌جمشید، پیام این اثر را خطاب به ستمگران دانست که ببینند سرنوشت کسانی که به مردم ظلم می‌کنند چیست. این که آقای رییسی نسبت به آینده حساس است و ستمگران را زنهار می‌دهد بسیار خوب است چرا که دادگری از فروزه‌های ستوده فرهنگ ماست. این که تلاش می‌کند تاریخ را آیینه عبرت برای دیگران بداند هم بسیار خوب و مثبت است و امید که سبب شود این آثار به خوبی حفظ شوند، اما شعر معروف خاقانی را خوب است کامل بخوانند چرا که محتوای آن با آن دو بیتی که عموما نقل می‌شود متفاوت است و بهتر است که با اطلاعات درست از تاریخ چنین اقدامی را انجام دهد و با دانش تاریخی از تاریخ سخن بگوید.
او افزود: به طور کلی باید تمامی افراد، مسوولان، نمایندگان مجلس، روسای جمهور و دولتمردان پیش از انتصاب به سمت‌های دولتی تاریخ را بدانند، با فرهنگ و تاریخ کشور خود آشنا شوند و سپس بر مسند قدرت بنشینند. یکی از مشکلات و ایرادهای اساسی آموزش و پرورش آن است که تاریخ کشور را به خوبی آموزش نداده و آن را همواره با دیدگاهی ایدئولوژیک به کودکان آموزش می‌دهد.
افشاری گفت: ای کاش آقای رییسی می‌دانست که تخت‌جمشید حاصل تلاش نمایندگان مردم ایران از سراسر منطقه‌ای است که امروزه آن را خاورمیانه می‌نامیم و این بنای حکومتی به گونه‌ای احداث شده که هنگام بازدید نمایندگان مردم منطقه خاورمیانه، آنان بخشی از هنر و فرهنگ خود را در آن ببینند. اگر او می‌دانست افرادی که برای احداث تخت‌جمشید استخدام شده بودند و یا هنگام فعالیت این مجموعه در آن مشغول به کار بودند حقوق می‌گرفتند – سندهای این حقوق‌ها هنوز باقی مانده است – در آن صورت این چنین به راحتی نیاکان و گذشتگان ما و خود را ستمگر نمی‌نامید.
بنیانگذار انجمن فرهنگی افراز در ادامه بیان کرد: هیچ بنای حکومتی در سراسر جهان نداریم که ساختش با ظلم و ستم توأم نبوده باشد و حتی گاه با افتخار، شرح کشتار و تصویر ستم خود را بر این بناها ثبت نکرده باشند. در حالی که در تخت‌جمشید هیچ تصویری از جنگ وجود ندارد. آنچه موجود است تصاویر اهداکنندگان هدایاست که با جزئیات لباس‌ها در اندازه‌هایی نزدیک به یکدیگر که گاه دست‌های همدیگر را هم گرفته‌اند، ثبت شده است. امروزه با مشاهده این تصاویر می‌توانیم فرهنگ یا تولیدات و محصولات مردمان باستان را بشناسیم.
پایگاه جهانی پرسپولیس یا تخت‌جمشید
پرسپولیس یا همان مجموعه تاریخی تخت‌جمشید از نخستین آثاری است که به ثبت جهانی رسیده است.
تخت‌جمشید را در جهان به‌عنوان نماد تمدن پارسی ایران زمین می‌شناسند. محوطه تخت‌جمشید در نزدیکی مرودشت شیراز در استان فارس، شکوه معماری کاخ پادشاهان در عصر ایران باستان را نشان می‌دهد. پادشاهان هخامنشی در اوج قدرت، کاخ‌های سنگی خود را در دل کوه و در نزدیکی شهر شیراز بر پا کردند تا برای آیندگان تصویری روشن از گستره فرمانروایی خود به یادگار بگذارند.
ستون‌ها، سرستون‌ها، کتیبه‌ها، نقش برجسته‌ها، کاخ‌ها و دروازه‌های باقی مانده در محوطه تخت‌جمشید، از مشهورترین آثار تمدن در جهان به شمار می‌آیند. محوطه تخت‌جمشید که نام دیگر آن سرزمین پارسه نیز هست، گردشگران زیادی را از سراسر جهان، در طول سال به شیراز می‌کشاند.
ساخت بنای تخت‌جمشید در حدود ۲۵ قرن پیش و در دامنه کوه‌های رحمت، توسط داریوش هخامنشی آغاز شد. در ساخت بنای تخت‌جمشید معماران و هنرمندان بی‌شماری شرکت کردند و این بناهای عظیم توسط کارگران زن و مرد ساخته شده‌اند؛ اما آنچه در تاریخ بر ارزش تخت‌جمشید می‌افزاید شیوه رفتار پادشاهان هخامنشی با کارگران است، که در ایران باستان در قبال زحمت کارگران به آنها حقوق و مزایای مناسب پرداخت می‌کردند. بنا بر اطلاعات موجود در کتیبه‌ها، ساخت بنای تخت‌جمشید حدود ۱۲۰ سال به طول انجامیده است. فرهنگ برجسته حاکمان ایران باستان در زمان هخامنشیان، سبب شهرت دو چندان تمدن ایران باستان در جهان شده است.
زمان آغاز ساخت بناهای تخت‌جمشید به سال ۵۱۸ پیش از میلاد یعنی حدود بیش از ۲۵۰۰ سال پیش باز می‌گردد. داریوش اول که سومین پادشاه هخامنشیان بود، دستور به ساخت کاخی عظیم در کوه‌های اطراف مرودشت داد؛ اما مراحل ساخت عمارت‌ها و مجسمه‌های تخت‌جمشید زمان زیادی به طول انجامید و در دوره پادشاهان بعدی نیز ادامه داشت.
هرکدام از کاخ‌های موجود در محوطه تخت‌جمشید در زمان یکی از پادشاهان هخامنشی ساخته شده است. شکوه و زیبایی بناهای تخت‌جمشید امروزه نیز باعث شگفتی طراحان و مهندسان می‌شود؛ تا جایی که ساخت چنین مجموعه‌ای عظیم را در زمان حال و با وجود امکانات گسترده، ساده نمی‌دانند. با توجه به کتیبه‌های باقی مانده از هخامنشیان در مکان‌های مختلف، هدف داریوش از ساخت این بنا را می‌توان به جا گذاشتن نمادی از ایران باستان مترقی دانست.
برای برپا کردن کاخ‌ها و عمارت‌ها، تا چندین سال کارگران مشغول به کندن کوه‌ها و هموارسازی سطوح کوهپایه‌ای بودند. اصلی‌ترین ماده در ساخت بنای کاخ‌ها سنگ بود که از انواع آنها با مقاومت‌های مختلف استفاده می‌شد. تراشیدن سنگ‌ها و صیقلی کردن آنها در قطعات بزرگ و حمل آنها به ارتفاع از جالب‌توجه‌ترین بخش‌های ساخت کاخ‌ها است که توجه مهندسان، معماران و طراحان امروزی را جلب می‌کند.
ساخت و تکمیل کاخ‌های تخت‌جمشید تا اواخر حکومت هخامنشیان همچنان ادامه داشته است، اما بخش‌های زیادی از این بناها در زمان داریوش اول، خشایارشاه و اردشیر اول ساخته و تزیین شدند. کاخ‌های مجلل تخت‌جمشید تا سالیان دراز محل سکونت پادشاهان هخامنشی بود و تا امروز نیز از برجسته‌ترین و ماندگارترین اسناد تاریخی ایران باستان به شمار می‌روند.
انتخاب کوه‌های اطراف مرودشت نیز توسط داریوش اول، با توجه به موقعیت مکانی کوه نسبت به طلوع و غروب خورشید، جلگه‌های سرسبز در محیط اطراف آن و قرار گرفتن این منطقه در مسیر راه شاهی، بسیار هوشمندانه بوده است.
در سال‌های اخیر به دلیل آسیب‌های زیادی که به بناهای تخت‌جمشید وارد شده بود، بارها این محوطه را مرمت کرده‌اند. در سال ۱۳۰۹ بازسازی تخت‌جمشید زیر نظر گروه باستان‌شناسی آمریکایی قرار داشت که طی عملیات خاک‌برداری، کتیبه خشایارشاه کشف شد و به این ترتیب توانستند کاخ ملکه خشایارشاه را شناسایی کنند. چند سال بعد، توسط گروهی آلمانی در سال ۱۳۱۴ کار بازسازی بخشی از کتیبه‌ها و استحکام بنای کاخ‌ها و ستون‌های کاخ آپادانا انجام شد.
روند بازسازی تا سال ۱۳۱۹ ادامه پیدا کرد که منجر به کشف آثار و کتیبه‌های بسیاری از این منطقه شد. بخش زیادی از این آثار در موزه تخت‌جمشید قرار دارند و از تعدادی از آثار کشف شده در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، اما متاسفانه آثار زیادی نیز از کشور خارج شده‌اند و در موزه‌ها و کتابخانه‌های اروپا و آمریکا قرار گرفته‌اند. در سال‌های اخیر تدبیرهایی برای حفاظت بیشتر از محوطه تخت‌جمشید و آثار باستانی موجود در آن اندیشیده‌اند و بازسازی بخش‌های مختلف آن همچنان ادامه دارد.
دوران شکوه تخت‌جمشید تا حمله اسکندر مقدونی به ایران ادامه داشت. در سال ۳۳۴ پیش از میلاد اسکندر مقدونی به همراه سپاهیان خود به ایران حمله کرد و پس از رسیدن به مقر پادشاهی هخامنشیان، خانه‌ها را غارت کرد و میراث تخت‌جمشید را به آتش کشید. نفرت و کینه اسکندر از پادشاهان قدرتمند هخامنشی باعث شد تا اسکندر کاخ خشایارشاه را به اتش بکشد، اما آتش به سایر نقاط سرایت کرد و سبب نابودی قسمت‌های گسترده‌ای از تخت‌جمشید شد.
پیش از ویرانی تخت‌جمشید، کاخ‌ها و عمارت‌های هخامنشیان به دلیل قرار داشتن در یکی از بهترین نقاط ایران در پای کوه رحمت یا مهر که میترا نیز خوانده می‌شد، بسیار خوش‌منظره بود و چشم‌انداز زیبایی به دره‌ها و جلگه‌های اطراف داشت. داخل تخت‌جمشید محوطه‌ای شبیه به شهرک بود و حدفاصل بین کاخ‌ها را خیابان‌کشی کرده بودند. طراحی داخلی تخت‌جمشید با توجه به معیارهای مهندسی و معماری امروز بسیار پیشرفته بوده و در تقسیم‌بندی محله‌های داخلی نظم و طراحی مدرن به چشم می‌خورد. کاخ‌های تخت‌جمشید کاربری‌های متفاوتی داشتند و از هرکدام از آنها در مراسم و جشن‌های مختلفی استفاده می‌شد.
اخبار برگزیدهپیشنهاد ویژهسیاسیلینک کوتاه :