مصرف گلیسیرین صنایع نصف شده است
به گزارش جهان صنعت نیوز: بازار گلیسیرین به عنوان ماده اولیه مورد نیاز برای صنایع دارویی، آرایشی، بهداشتی، صنایع غذایی، رنگ و رزین و… سالهاست که با چالشهای زیادی روبهرو است. از واردات ۱۷ هزار تن گلیسیرین با ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال ۹۸ بگیر تا صحبتهایی که در مورد کیفیت پایین و قیمتهای بالای تولیدکنندگان گلیسیرین در کشور به گوش میرسد.
صحبتهایی که امیر سوری به عنوان دبیر انجمن این موضوعات را تایید نمیکند و حتی اعلام میکند که ما به پر کردن بشکههای گلیسیرین با واردات از چین نیز متهم میشویم در حالی که طرح چنین صحبتهایی به دلیل عدم اعتماد به کیفیت جنس داخلی و همچنین تلاش مافیا برای باز کردن راه واردات است. چرا که از چند ماه گذشته موضوع واردات گلیسیرین به کمیته فنی وزارت صمت رفته و امکان واردات این محصول به دریافت مجوز این انجمن بستگی دارد. سوری همچنین از واردات ۶۰۰ تن گلیسیرین از سوی یک شرکت قایقساز در سال ۹۸ خبر داد و اعلام کرد این شرکت که حوزه فعالیتش ارتباطی به گلیسیرین ندارد، در حالی با ارز ۴۲۰۰ تومانی این محصول را وارد کشور کرد که مجتمع صنایع شیمیگستر نیما به عنوان تولیدکننده اصلی این محصول در کشور، مواد اولیه مورد نیاز خود را در آن سال با ارز ۱۳ هزار تومانی وارد میکرد. گفتوگوی «جهانصنعت» با این فعال اقتصادی را در ادامه میخوانید:
ایده تشکیل انجمن گلیسیرین و اسیدهای چرب کشور از کجا مطرح شد و این انجمن چه مدت زمان است که فعالیت میکند؟
ایده تشکیل این انجمن به وضعیت آشفته بازار گلیسیرین در سالهای گذشته برمیگردد که مافیای واردات به تولیدکنندگان داخلی اجازه ایفای نقش در بازار را نمیدادند. در این بین تعرفههای وارداتی در وزارت صمت نیز شرایطی را فراهم کرده بود که تولیدکنندگان گلیسیرین شرایط دشواری را تجربه میکردند و در مقابل واردکنندگان میتوانستند به راحتی سودهای کلانی را نصیب خود کنند. شاید عجیب به نظر برسد اما در سالهای گذشته اولویت واردات محصول گلیسیرینی که ما در مجتمع صنایع شیمیگستر نیما تولید میکردیم یک بود اما اولویت واردات مواد اولیه مورد نیاز ما برای تولید این محصول ۴ بود. از طرفی تعرفهها به گونهای در نظر گرفته شده بود که عملا هیچگونه حمایت تعرفهای از تولیدکنندگان داخلی گلیسیرین صورت نمیگرفت و همچنان واردات این محصول به صرفه بود.
به همین دلیل فعالان این حوزه هر کدام به صورت فردی برای ایجاد تغییرات تعرفهای برای حمایت از تولید داخل به وزارت صمت مراجعه میکردند در حالی که کارها به صورت فردی جلو نمیرفت. از این رو تقریبا سه سال گذشته که بحث اولویتبندی کالاها برای واردات در وزارت صمت مطرح بود، بنده با همکاری برخی دیگر از تولیدکنندگان همچون مدیرعاملهای شرکتهای چرب شیمی و پاکسان این تشکل را ایجاد کردیم تا به این وسیله مشکلات صنف خودمان را راحتتر به وزارت صمت منتقل کنیم. در واقع از آنجا که قدرت مافیای واردات گلیسیرین بسیار زیاد بود، ما میتوانستیم به عنوان انجمن صدایمان را به گوش بخش دولتی راحتتر برسانیم. به این ترتیب این انجمن از سال ۹۷ تشکیل شد تا صدای بخش خصوصی را به صورت رساتر به گوش بخش دولتی برساند. این در حالی است که در سالهای گذشته هماهنگی زیادی نیز بین تولیدکنندگان وجود نداشت به طوری که گاهی با رقابتهای بیمورد آنها با هم روبهرو بودیم اما هدف از تشکیل این انجمن این بود که هماهنگی بین تولیدکنندگان ایجاد شود.
در حال حاضر این انجمن چه اهدافی را دنبال میکند؟
تلاش در جهت استیفای حقوق و خواستههای مشروع و قانونی اعضا از طریق ایجاد زمینههای مساعد، جمعآوری اطلاعات، بررسی و تحقیق درباره مشکلات، شناخت نیازها و اولویتها، برنامهریزی برای تامین نیازهای صنفی، آموزش، توسعه و گسترش فعالیتها، کوشش در ارتقای بهرهوری منابع و ظرفیت تولید، انتقال نوآوری تکنولوژیک، سعی در بهبود کیفیت تولید یا بررسی، شناخت و استقرار روشهای نوین کنترل کیفیت و… تنها بخشی از موضوعاتی است که در این انجمن مورد توجه قرار گرفته است.
چرا تاکنون اسمی از این انجمن در سایتهای خبری و رسانهها نشنیدهایم و حتی عدهای از شکلگیری این انجمن اطلاع ندارند؟
واقعیت این است که سایت انجمن در حال ساخت است و نکته مهمتر اینکه این انجمن هنوز از سوی وزارت کار ثبت نشده است. البته مکاتبات برای دریافت مجوز ثبت و تاسیس با وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی و وزارت صمت به عمل آمده که با توجه به انتخابات ریاستجمهوری گذشته در انجام این مکاتبات و بلاتکلیفی واحدهای تصمیمگیر اجازه تاسیس به عهده تعویق افتاده است. به نظر میرسد که خواب دستگاههای مسوول بسیار طولانی شده به طوری که چهار ماه است که این نامه از وزارت کار به وزارت صمت رفته اما هنوز جوابی به آن داده نشده است. با این حال به جد در حال پیگیری برای ثبت و تاسیس آن در اداره کل تشکلهای کارگری کارفرمایی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی هستیم. این در حالی است که این موضوع باعث توقف فعالیتهای انجمن نشده و ما اهداف انجمن را دنبال میکنیم.
در حال حاضر چه تعداد تولیدکننده گلیسیرین در کشور وجود دارد؟
تعداد تولیدکنندگان اسیدهای چرب و گلیسیرین در کشور محدود است و به عنوان قدیمیترین آنها میتوان از شرکتهایی همچون پاکسان، چرب شیمی و اتکا نام برد. در واقع در گذشته شرکتهایی که تولید صابون داشتند، پسماند صابون را به گلیسیرین تبدیل میکردند و گلیسیرینی که آنها تولید میکردند، گلیسیرین صنعتی بود که درصد خلوص بالایی نداشت. اما در سال ۸۶ با راهاندازی و شروع به فعالیت مجتمع صنایع شیمیگستر نیما، تولید گلیسیرین به صورت تخصصی آغاز شد. به این ترتیب با وجود اینکه شرکتهای تولیدکننده گلیسیرین تا پیش از آن با تکنولوژی و تجهیزات قدیمی در کنار دیگر تولیدات خود گلیسیرین تولید میکردند، این شرکت با برنامهریزی جدی تنها روی تولید گلیسیرین تمرکز کرد. ظرفیت تولید این مجتمع در ابتدا روزانه ۲۰ تن بود اما طی دو سال با ارتقای سطح تکنولوژی، این عدد به تولید روزانه ۶۰ تن رسید که عدد بزرگی است. این در حالی است که تولید گلیسیرین در کشور پیش از افتتاح این مجتمع حدود سه تن بود که به همین دلیل بیشتر نیاز بازار با واردات تامین میشد.
تولیدکنندگان زیر مجموعه انجمن گلیسیرین و اسیدهایچرب کشور در حال حاضر با چه مشکلاتی روبهرو هستند؟
مشکل عمدهای که همه تولیدکنندگان با آن روبهرو هستند، گمرک و بانک مرکزی است. البته بیشتر بانک مرکزی مشکل ایجاد میکند. به عنوان مثال برای وارداتی که ما سال ۹۴ پیش از طرح مباحث مربوط به اختلاف ارز انجام دادیم، نامهای آمده که به چه دلیل در سامانه نیما اطلاعات ثبت نشده است. در حالی که در آن زمان اختلاف ارز مبادلهای و آزاد ۱۰۰ تومان بود و حرفی از این سامانه نبود. با این حال تاکنون ۵۸۰ میلیون تومان هزینه از ما دریافت شده و یک نامه نیز آمده که میگوید باید ۸۰ هزار یورو به بانک مرکزی برگردانده شود. ما حتی ناچار شدیم این ارزها را از صرافی بسیار گرانتر خریداری کنیم چرا که بار ما رسیده بود اما تخصیص ارز صورت نمیگرفت. همچنین هزینههای دیگری نیز باید انجام شود که اطلاعات این معاملات از سوی صرافی در سامانه نیما به صورت رسمی ثبت شود. به طور کلی میتوان گفت که این چالشها حدود ۱۵ درصد، قیمت مواد اولیه را برای ما بالا برد چرا که کسانی که در راس امور هستند، بعضا تخصصی در وظیفهای که به آنها سپرده شده ندارند.
افزایش افسارگسیخته تورم نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که تولیدکنندگان در حوزههای مختلف با آن روبهرو هستند. با افزایش تورمی که در این سالها اتفاق افتاد، به صورت ناگهانی حجم نقدینگی مورد نیاز برای سرمایه در گردش به صورت وحشتناکی بالا رفت. به عنوان مثال محاسبه ما برای سرمایه در گردش شرکت خودمان در سال ۹۵ حدود ۱۸ میلیارد تومان بود اما در حاضر این عدد به ۴۰۰ میلیارد دلار رسیده است. در حالی که باید این گپ را تامین کرد اما بانکها تسهیلات نمیدهند یا اینکه بعد از این همه فعالیت ما در سالهای اخیر در حوزه تولید، ۳۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت میشود که هم ناچیز است و هم اینکه اگر بنا بر هر دلیلی پرداخت نشود، جریمههای گزافی باید بابت آن پرداخت شود. بر این اساس میتوان گفت تمام تعاریفی که در رسانهها مطرح میشود، همه شعار است و واقعی نیست.
در حال حاضر میزان نیاز صنایع کشور به گلیسیرین چقدر است و تولیدکنندهها چه میزان از نیاز بازار را میتوانند تامین کنند؟
کل مصرف گلیسیرین در کشور حدود ۲۲ تا ۲۳ هزار تن است در حالی که ۱۰ تولیدکننده در کشور با ظرفیت تولید ۳۵ هزار تن گلیسیرین کار میکنند. البته ۹ شرکت تولیدکننده، همه با هم به اندازه ۵۰ درصد مجتمع صنایع شیمیگستر نیما تولید دارند که این موضوع حاکی از آن است که تولیدکننده اصلی گلیسیرین در کشور همین مجتمع است. البته دو تولیدکننده دیگر نیز در این حوزه قرار است به سیستم اضافه شود.
در حال حاضر ظرفیت تولید مجتمع شیمیگستر نیما ۱۸ هزار تن است در حالی که ما با تمام ظرفیت کار نمیکنیم چرا این این موضوع از یکسو نیاز به سرمایه در گردش بالا دارد و از سوی دیگر اینکه در شرایط فعلی مصرف گلیسیرین در کشور به صورت محسوسی پایین آمده و کل صنایع کشور با افت مصرف گلیسیرین مواجه هستند.
صنایع مختلف در کشور در حالت عادی چه میزان گلیسیرین مصرف میکنند و در حال حاضر به چه دلیل مصرف صنایع با کاهش مواجه شده است؟
صنایع رنگ و رزین در کشور بزرگترین مصرفکننده گلیسیرین هستند که در شرایط عادی حدود ۱۰ هزار تن مصرف میکنند و مصرف آنها حتی از صنایع شیرینی و شکلات و بهداشتیها خیلی بالاتر است. در حوزه آرایشی و بهداشتی نیز پنج هزار تن گلیسیرین مصرف میشود. صنایع دارویی نیز حدود ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ تن مصرف دارند و صنایع غذایی و خوراکیها حدود هفت هزار تن گلیسیرین مصرف میکنند. صنایع دیگری همچون صنایع نظامی نیز حدود دو هزار تن مصرف دارند.
این در حالی است که در شرایط فعلی به دلیل توقف و محدودشدن صادرات به کشورهای افغانستان و عراق، صنایع رنگ و رزین در کل سال بیشتر از چهار هزار تن گلیسیرین مصرف نمیکنند. در صنایع دیگر نیز شرکتهایی که در سال ۵۰۰ تن مصرف داشتند، در حال حاضر ۶۰ تن گلیسیرین هم مصرف نمیکنند. در این میان کاهش قدرت خرید مصرفکننده و گرانیهای موجود در بازار در خصوص کاهش مصرف صنایع غذایی تاثیرگذار بوده است. به طور کلی امسال مصرف گلیسیرین صنایع کمتر از نصف شده است.
در شرایط فعلی برخی باور دارند که مجتمع شیمیگستر نیما به عنوان بزرگترین تولیدکننده گلیسیرین در کشور، خود واردکننده این محصول است و تنها گلیسیرین وارداتی از چین را در بشکه بستهبندی میکند. علت طرح چنین صحبتهایی چیست؟
واقعیت این است که در گذشته این اتفاقات در صنعت رخ داده است و در حال حاضر نیز با وجود اینکه تولید گلیسیرین در این مجتمع به صورت تخصصی انجام میشود و در نتیجه تلاشهای شبانهروزی بوده است، چنین صحبتهایی مطرح میشود. نکته دیگر اینکه از ابتدای فعالیت این مجتمع در سال ۸۶، باور اینکه بتوان در ایران گلیسیرین تولید کرد، بسیار دشوار بود. بنابراین ما هرچه در این زمینه تلاش میکردیم، به در بسته میخورد و در نهایت تا سالها به این موضوع متهم میشدیم که گلیسیرین وارداتی را در بشکه قرار میدهیم. در حالی که این موضوعات واقعیت ندارد و گلیسیرین تولیدی در این مجتمع از نظر کیفیت در استاندارد جهانی قرار دارد. با این حال به نظر میرسد مافیایی پشت این قضیه قرار دارد که تولید گلیسیرین در کشور را زیر سوال ببرد چرا که به طور حتم واردات برای آنها منافعی به دنبال دارد. از این رو برخی از بازرگانان که ارتباطات خیلی خوبی دارند و حتی با افرادی در وزارت صمت در ارتباط هستند، همیشه جلوی کار ما را سد کرده و مطالب غیرواقعی را مطرح میکنند. با این حال با ارائه توضیحات منطقی از سوی انجمن به وزارت صمت، توانستیم واردات گلیسیرین را محدود کنیم.
در گذشته واردات گلیسیرین در چه سطحی انجام میشد؟
همانطور که پیش از این به آن اشاره شد، تا قبل از سال ۸۶ عمده نیاز کشور از طریق واردات انجام میشد و در سالهای گذشته نیز با توجه به اینکه تغییراتی در سیستم تعرفهای ایجاد نشده بود، همچنان واردات صورت میگرفت. آن هم در زمانی که ما برای تولید ظرفیت کامل داشتیم و حتی میتوانستیم صادرات انجام دهیم. به عنوان مثال در سال ۹۸ حدود ۱۷ هزار تن گلیسیرین با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شد. در این میان نام یک شرکت قایقساز نیز به چشم میخورد که ۶۰۰ تن گلیسیرین را با ارز دولتی وارد کشور کرده بود. در حالی که در همان زمان ما مواد اولیه مورد نیاز خود را با ارز ۱۳ هزار تومانی وارد کشور میکردیم. یعنی عملا ما هیچ شانسی برای رقابت نداشتیم، اما با این وجود خودمان را سرپا نگه داشتیم.
در حال حاضر واردات گلیسیرین به کشور تحت چه شرایطی انجام میشود؟
ابتدای سال ۹۹ بود که در وزارت صمت جلسهای برای تعیینتکلیف وضعیت گلیسیرین برگزار شد و در نهایت با توضیحاتی که ما از سوی انجمن به تمامی مسوولان ارائه دادیم، مبحث واردات گلیسیرین به کمیته فنی رفت. البته اصرار ما بر این بود که ممنوعیت یا اختلاف تعرفه ایجاد شود که ما به عنوان تولیدکننده امکان رقابت داشته باشیم، اما موضوع را به کمیته فنی بردند به این شکل که در حال حاضر اگر کسی بخواهد گلیسیرین وارد کشور کند، باید از بنده به عنوان دبیر انجمن تاییدیه دریافت کند. این در حالی است که ما بنا به شرایط به واردات برخی محمولهها تایید دادیم. به عنوان مثال ثبتسفارش برای واردات گلیسیرین در سال گذشته پیش از تعیینتکلیف این موضوع در وزارت صمت انجام شده بود و بارها در گمرک بود. بنابراین مسلما با واردات این بارها موافقت کردیم، اما از این پس با واردات موافقت نمیکنیم. به همین دلیل است که برخی از واردکنندگان که تا پیش از این سودهای کلانی را به دست میآوردند، بر علیه ما صحبتهایی را مطرح میکنند. در همین راستا هفته گذشته برای توضیح در مورد گرانفروشی در وزارت صمت بودیم یا اینکه قرار است سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان هفته آینده برای بررسی اسناد و مدارک شرکت ما وارد عمل شود.
آیا واقعا مجتمع صنایع شیمیگستر نیما گرانفروشی میکند؟
واقعیت این است که ما گرانفروشی نمیکنیم و حتی محصول تولیدی خودمان را پایینتر از قیمتهای بازار جهانی عرضه میکنیم. گلیسیرین یک کامودیتی یا کالای اولیه است که در سایتهای جهانی قیمت متغیری دارد. هر تن گلیسیرین در حال حاضر در بازار جهانی FOB مالزی ۱۸۷۰ دلار است که با در نظر گرفتن افزایش قابل توجه هزینههای حملونقل باید ۲۰۰ دلار هزینه حمل برای آن در نظر گرفت که در نهایت قیمت هر تن گلیسیرین در بندرعباس حدود ۲۱۷۰ دلار تمام میشود. به این ترتیب قیمت هر کیلو گلیسیرین وارداتی حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان است و در حوزه ترخیص نیز مشکلات زیادی دارد. این در حالی است که ما در حال حاضر هر کیلو گلیسیرین را به قیمت ۵۵ هزار تومان عرضه میکنیم. نکته دیگر اینکه اگر همین حالا برای واردات سفارش دهید، کشورهای عرضهکننده این محصول برای سال آینده به شما محصول میدهند، چرا که در شرایط فعلی در دنیا کمبود گلیسیرین هم وجود دارد و مصرف این محصول بالاست.
اما نکتهای که وجود دارد این است که برخی میگویند چرا محصول تولیدی مجتمع شیمیگستر نیما افزایش قیمت داشته و از کیلویی ۳۰ هزار تومان سال گذشته به ۵۵ هزار تومان رسیده است. در حالی که گلیسیرین قیمت جهانی دارد و با توجه به اینکه ۱۰۰ درصد ماده اولیه ما وارداتی است و در ایران وجود ندارد، این افزایش قیمت کاملا منطقی است. به عبارت دیگر قیمت مواد اولیه تولید برای تولیدکنندگان گلیسیرین مالزی و یا شرکت ما یکسان است. بنابراین محصول تولیدی باید نسبت به قیمتهای بازار جهانی به فروش برسد، اما از آنجایی که واردات گلیسیرین به موافقت انجمن و شرکت ما نیاز دارد، برخی افراد اعلام میکنند که ما از شرایط سوءاستفاده میکنیم و قیمت را بالا بردهایم در حالی که قیمت جهانی گلیسیرین بالا رفته است.
برخی تولیدکنندههای صنایع غذایی نسبت به کیفیت محصول تولیدی شما انتقاد دارند. آیا محصول تولیدی شما به لحاظ کیفیت میتواند با تولیدات خارجی برابری کند؟
این موضوع تخصص بنده است و از نظر علمی میتوانم بگویم که کیفیت محصول ما حتی از نمونههای خارجی بالاتر است و تنها شرکتی در ایران هستیم که گواهینامهSAFEWAY را برای تولید محصول خود دریافت کردهایم. این در حالی است که مجتمع ما یک پالایشگاه است و مشخصات فنی در مواد اولیه و محصول تولیدی کاملا گویاست به طوری که نشان میدهد ما در حوزه تولید حتی توانستیم کیفیتی بالاتر از استانداردهای جهانی را به دست بیاوریم. همچنین آنالیزهای ما به صورت آنلاین در سایت SAFEWAY نیز بهروز میشود. در واقع محصول تولیدی ما اگر خارج از رنج استاندارد باشد، قابل استفاده نیست و یا اینکه در صنایع دیگر استفاده میشود. در نتیجه تمامی استانداردها در تولید مورد توجه قرار میگیرد و مشتریهای ما نیز در آزمایشگاهها، تست کیفیت محصول را انجام میدهند. همین تایید کیفیت از سوی مشتریهای ما باعث شده که تاکنون در حوزه تولید سرپا باشیم. البته مباحثی جدیدا مطرح شده در این خصوص که گلیسیرین تولیدی ما در کیک دود میکند در حالی که حرف زیاد شنیده میشود، اما در عمل چنین موضوعاتی اثبات شدنی نیست.
نکته دیگر اینکه شرکتهایی با ما کار میکنند که بینالمللی هستند. به عنوان مثال شرکت یونیلیور شرکت بریتانیایی- هلندی چندملیتی است که مالک بسیاری از نامهای تجاری بینالمللی در زمینه مواد غذایی، نوشیدنیها، مواد شوینده و لوازم آرایشی و بهداشتی است، مشتری دائمی ما است. این در حالی است که یونیلیور با کسی تعارف ندارد و سختگیرانه انتخاب میکند. همچنین شرکت GTI یا همان وینستون مصرفکننده محصولات ما است. داروسازیها و تقریبا بیشتر شرکتهای معروفی که در ایران هستند، مصرفکننده محصولات ما هستند. به طور کلی اگرچه برخی صنایع برای استفاده از محصول تولیدی ما که داخلی است بهانهتراشی میکنند، اما ما پاسخگو هستیم و تمام تلاشمان را انجام دادهایم که کیفیت بینقصی داشته باشیم.
از تولید تا عرضه گلیسیرین تولیدی شما به بازار چه افزایش قیمتهایی صورت میگیرد؟
ما طوری برنامهریزی کردیم که تنها به مصرفکنندگان جنس عرضه شود و شبکه دلالی در این حوزه نتواند نقشی را ایفا کند. همین عرضه مستقیم محصول به مصرفکننده باعث شده که منافع برخی دلالان و سودجویان تامین نشود و در این حوزه شایعههایی را مطرح کنند و یا اینکه در راستای ضربه به تولید داخل وارد عمل شوند. در واقع حواشیای که مطرح میشود، دو دلیل عمده دارد. یکی اینکه نسبت به تولید داخلی و جنس ایرانی در داخل کشور ما باورپذیری مناسبی وجود ندارد و دیگری اینکه منافع مافیا در این حوزه با خطر مواجه شده است. تجارت ۳۰ تا ۴۰ میلیون دلاری این محصول چیزی نیست که مافیا در این حوزه حاضر باشند به راحتی آن را از دست دهند. بنابراین برای تخریب تولید داخلی از هر راهی که میتوانند، وارد میشوند. به عنوان مثال علاوه بر مباحثی که در مورد کیفیت تولیدی ما مطرح میشود، این موضوع نیز مطرح میشود که ما توانایی پاسخگویی به نیاز بازار را نداریم و در این راستا شرکتی که در کل سال ۳۰ تن مصرف دارد، برای خرید ۷۰۰ تن گلیسیرین به صورت یکجا درخواست میدهد.
اخبار برگزیدهاقتصاد کلانصنعت و معدنلینک کوتاه :