تامین منافع پالایشی‌ها با مدیریت چرخه تولید

حسن کاظم‌زاده * نخستین نکته‌ای که در نامه رییس سازمان بورس بر آن تاکید شده، بحث تحویل نفت‌خام به پالایشگاه‌ها بر اساس قیمت‌های بورس انرژی و اعمال تخفیف است که می‌تواند شفافیت را به صورت‌های مالی پالایشگاه‌ها منتقل کند؛ بر این اساس روشن می‌شود که هر پالایشگاه، نفت را بر اساس چه نرخی دریافت کرده است.

در همین حال می‌شود خوراک دریافتی پالایشگاه‌ها از همان طریق از شرکت ملی پالایش و پخش خریداری شود. این روش کمک می‌کند که سرمایه‌گذاران با صورت‌های مالی عجیب و غافلگیر کننده مواجه نشوند. اما نکته دوم در این نامه که از نکته نخست نیز مهم‌تر است، روش فروش محصولات و استقلال شرکت‌ها در این امر است؛ در حال حاضر بخش عمده مشکلاتی که در صورت‌های مالی پالایشگاه‌ها دیده می‌شود به انحصار شرکت ملی پالایش و پخش در عرضه محصولات تولیدی شرکت‌های پالایشی مربوط می‌شود. در واقع کل محصولات تولیدی شرکت‌ها به شرکت ملی پالایش و پخش تحویل می‌شود؛ این شرکت هم به فراخور این محصولات را عرضه و صادر می‌کند. در ادامه نیز اعلام می‌کند که چه میزانی از این محصولات صادر شده و نرخ فروش چه بوده است. در این روش عملا پالایشگاه‌ها بعد از تحویل محصول به شرکت ملی پالایش و پخش، مطلع نیستند که محصولاتشان چه زمانی و با چه نرخی صادر شده است. هم اکنون هم بعید می‌دانم نرخ‌های مربوط به صادرات محصولات را به شرکت‌های پالایشی اعلام کرده باشند. اما در روش پیشنهادی رییس سازمان بورس، اختیار عرضه و صادرات محصول در دست خود شرکت پالایشی خواهد بود؛ بر این اساس هر نوع محصول اعم از گازوییل، بنزین، نفت کوره و غیره را می‌توانند راسا صادر کنند یا از طریق بورس انرژی در رینگ صادراتی بفروشند.

در این صورت نه‌تنها می‌توانند به موقع مبلغ فروش را دریافت کنند بلکه نرخ آنها هم مشخص خواهد بود. بر این اساس شرکت‌های پالایشی می‌توانند از ابهاماتی که در حال حاضر با آنها درگیر هستند، خارج شوند. به طور کلی می‌توان گفت که این دو اقدام باعث افزایش شفافیت در برآورد سود شرکت‌های پالایشی خواهد شد و منافع شرکت‌ها و سهامداران آن را تامین می‌کند. زیرا وقتی اختیار در دست خود شرکت‌ها باشد بهتر می‌توانند این چرخه را مدیریت کنند.

* تحلیلگر بازار سرمایه