چه شد که از «کارگردان هنری» فیلم «بندربند» سردرآوردم

فرهاد فزونی * طراح و هنرمند که فیلم سینمایی «بندربند» را با عنوان «کارگردان هنری» همراهی کرده ‌است، درباره‌ دلایل و چگونگی پیوستنش به این پروژه‌ سینمایی که به زودی در سینماهای ایران اکران می‌شود، یادداشتی نوشت.

متن یادداشت به شرح زیر است:

«آرزوها، لعنتی‌ها به عددهای صفردار حساس‌اند، نزدیک سن و سال صفردار که می‌شوی، (۲۰،۳۰،۴۰،۵۰،…) آرزوهایت توی مغزت تظاهرات راه‌می‌اندازند، آشوب می‌کنند، به تمام داشته‌ها و نداشته‌هایت توهین می‌کنند، حمله می‌کنند، خرد و خمیر می‌کنند، آتش می‌زنند، شعله‌ور می‌کنند، خودسوزی می‌کنند.

من البته دستشان را خوب خوانده‌ام، نمی‌دانم چطور، اما قاعدتا در بحران ۱۰ سالگی باید از این خصوصیت‌شان سر در آورده باشم و هر بار قبل از بیست‌سالگی و سی‌سالگی و چهل‌سالگی به نحوی آماده شده‌ام تا غافل‌گیرم نکنند.

از همان اوایل فهمیدم که آرزوها و سوال‌ها با هم ارتباط مستقیم دارند، در واقع با پاسخ به بعضی از سوال‌هایت، بعضی از آرزوهایت را حذف می‌کنی و با پاسخ به بعضی سوال‌های دیگر، به باقی آرزوهایت می‌رسی.

این شد که برای پیدا کردن جواب سوال‌هایم، تمام لحظاتم را گذاشتم. سوختم و ساختم. اما خیلی نگذشته بود که روزی رسید که دیدم به همه‌ آن سوال‌ها جواب داده‌ام و ناگهان مانده‌ام بی‌سوال. افسردگی قسمت‌تان نشود، با تمام وجودم تجربه کردم که وقتی سوالی ندارم، احساس نبودن می‌کنم، احساس می‌کنم که مرده‌ام. این شد که بسیار ترسیدم. در تنهایی ترسیدم. از بی‌سوالی ترسیدم و از بی‌هودگی.

بعدتر یادگرفتم که راز بقا در این است که نه‌تنها باید به دنبال یافتن «جواب» عمرت را فدا کنی، که حتی بخشی از عمرت را باید برای پیدا کردن «سوال» بگذرانی. سوال بزرگ یا کوچک هم مهم نیست، سوال، سوال است و دلیل زندگی.

پس شروع کردم به کشف سوالات. سوالاتی که پیش از سی‌سالگی کشف کرده‌بودم، اغلب سوالاتی بودند درباره‌ ارتباط بین فرم و حس در هنر و زندگی. سوالاتی که مرا به تجربه‌های عجیب و غریبی کشاندند. تجربیات متفاوتی که منِ طراح تثبیت شده‌ گرافیک را دوباره بعد از سال‌ها از منطقه‌ امنِ گرافیک و حتی زندگی بیرون می‌برد و در شعر و مجسمه‌سازی و قصه‌نویسی و ترانه‌سرایی و اینستالیشن و پرفورمنس و تجربیاتی شخصی رها می‌کرد. حتی در اواخر چهل‌سالگی هُلم داد توی دل تجربه‌ی کارگردانی تئاتر.

حالا، یک سالی بود که از شروع اجرای تئاتر «دستورالعمل‌های پرواز برای خدمه و خلبان» می‌گذشت. تئاتری که با همراهی پگاه آهنگرانی، صابر ابر، مارین ون‌هولک، ندا نصر، فرشاد فزونی، صبا کسمایی، امیر امیری، نکیسا بهشتی و … نوشته بودم و کارگردانی کرده‌بودم و هم با استقبال مخاطبان مواجه شده بود، هم برای منتقدین جالب بود، هم در جشنواره فجر درخشیده بود و هم جواب هزاران سوال مرا داده بود و سوالات جدیدی پیش آورده‌بود. هشت، نه ماهی هم بود که با سوالات جدیدی که به جانم افتاده بودند در خلوتم درگیر شده‌بودم و داشتم فیلمنامه می‌نوشتم و بسیار مضطرب که چطور و چرا باید خودم را توی جهان سینما پرت کنم، برای نوشتن فیلمنامه‌ام و مصمم‌تر شدن در مسیر ساخت فیلم، به عنوان هدف بعدی، نیاز به تجربه‌ جدی‌تری داشتم، در همین گیروداربودم که منیژه حکمت را در کافه‌ی پگاه دیدم. گفت قصد دارد به جنوب برود و در دل سیل فیلم بسازد. فرصت سخت و بی‌نظیری بود. من در جا گفتم هستم و این شد که با اعتماد خانم حکمت، من شدم کارگردان هنری فیلم بندربند و یکی از پیچیده‌ترین تجربیات زندگی من رخ داد.

من بودم و سوالات خودم از یک سو و البته فیلمی که کارگردانش قصه، جهان‌بینی، شیوه‌ مدیریت و سلیقه‌ی خودش را داشت. هر چند به لطف اعتمادش به من، دست من در خیلی جاها باز بود اما طبیعی هم بود که نگاه او به فیلم و فیلمسازی به عنوان کارگردان، نویسنده و تهیه کننده مهم‌ترین جهت‌دهی فیلم باشد. با این وجود تجربه‌ بندربند و وظیفه‌ کارگردانی هنری، که به من سپرده شد باعث شد که من بتوانم بخشی از دغدغه‌هایم را با کارگردان، طراحان و بازیگران مطرح کنم و به پاسخ برخی از سوالاتم نزدیک شوم. لحظات بی‌نظیر و آموزنده‌‌ زیادی رخ می‌داد، چه وقتی که با بازیگران؛ رضا کولغانی، امیرحسین طاهری، مهلا موسوی و پگاه آهنگرانی، درباره‌ی شخصیت‌ها حرف می‌زدیم، چه وقتی با سجاد آورند، مدیر فیلمبرداری، در انتخاب لوکیشن و در انتخاب قاب، به دغدغه‌ کادر و فضای مثب و منفی و فرم و ترکیب‌بندی می‌پرداختیم، چه آن وقت‌هایی که با ندا نصر رنگ و فرم لباس و صحنه و فضا را در قاب می‌چیدیم، چه وقتی با همراهی فرشاد فزونی که آهنگساز فیلم بود و رضا کولغانی بازیگر/خواننده/آهنگساز و بعدتر آرش قاسمی به چینش صدا و موسیقی نزدیک می‌شدیم و چه شب‌ها تا صبح بر سر میز تدوین در کنار نوید توحیدی و بعد در اصلاح رنگ با فرهاد قدسی به چیدن پلان‌ها و رنگ‌ها می‌پرداختیم.

خوشحالم که این فیلم در جشنواره‌ها، بسیار درخشید و جوایز مهمی برای همه‌ ما به ارمغان آورد. خوشحالم که بندربند فرصتی بود برای من برای این‌که به جستجوی سوال و جواب‌های فرمی و حسی‌ام بپردازم. خوشحالم که بندربند قرار است اکران شود. خوشحالم که هنوز وقتی فیلم را می‌بینم، به‌خصوص در یک‌سوم پایانیِ فیلم، همچنان هیجان زده ‌می‌شوم. خوشحالم از این که در این تجربه، با تمام سختی‌هایش به نحوی شریک بوده‌ام.

خوشحالم که پاسخ برخی سوالاتم را یافته‌ام و اما بسیار از این خوشحالم که هنوز پیش از پنجاه سالگی هزاران سوال دارم و راستش را بخواهید اغلب این سوالات با سینما پیوند خورده‌اند.

[بچه که بودم برنامه‌ای داشت آقای اکبر عالمی، به نام هنر هفتم. این اسم از همان کودکی مرا به اشتباهی انداخت که هنوز هم از این اشتباه در نیامده‌ام. آن اشتباه این بود که خیال می‌کردم هنر هفتم مثل خان هفتم است. خیال می‌کردم که سخت‌ترین و مهم‌ترین و با ارزش‌ترین هنر، هنر سینماست و عجب اشتباه بزرگ و سخت و هیجان‌انگیزی‌ست سینما.]

فرهاد فزونی – تهران – ۱۴۰۰»

فیلم سینمایی «بندربند» به کارگردانی منیژه حکمت، تهیه‌کنندگی منیژه حکمت و مهشید آهنگرانی فراهانی و با کارگردانی هنری فرهاد فزونی از ۱۲ آذر در سینماهای سراسر کشور اکران می‌شود.

در خلاصه داستان «بندربند» آمده است: «تعدادی خواننده زن ایرانی قصد دارند بعد از مدت‌ها در یک کافی شاپ در تهران وارد یک رقابت غیر رسمی شوند. مهلا به همراه سایر اعضای بندر بند، همسرش و یکی از نزدیکترین دوستان‌شان سفر خود را از یک استان جنوبی به تهران آغاز می‌کنند، آن هم درست زمانی که همه داشته‌های خود را در سیل از دست داده‌اند. آن‌ها هنوز امیدهای خود را زنده نگه می‌دارند با این حال هر راهی که می‌روند به یک بن بست در سرزمین سیل‌زده منجر می‌شود…»

رضا کولغانی، امیرحسین طاهری، مهلا موسوی و پگاه آهنگرانی بازیگران این فیلم هستند.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلان