اردوغان در پایان راه؟

به گزارش جهان صنعت نیوز: انتشار فیلم جدیدی که مشکلات رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه را در راه رفتن نشان می‌دهد، دوباره جنجال‌هایی را در مورد سلامتی وی ایجاد کرده و بازار شایعات درباره بیماری او  را داغ کرده است. بسیاری می‌گویند ممکن است اردوغان به زودی مجبور به ترک سمت خود شود. همراه با انتشار این فیلم‌ها، شایعاتی ازجمله افزایش فراموشی، مشکلات تنفسی، گیجی، استفراغ و کاشت یک دستگاه دفیبریلاتور داخلی نیز افزایش یافته است.

به نوشته وبگاه «ترکیش مینت» در این ویدئو که مورخ ۲۹ اکتبر منتشر شد، اردوغان پس از پذیرفتن تبریک میهمانان به مناسبت روز جمهوری ترکیه در میان پرچم‌های این کشور در کاخ ریاست‌جمهوری دیده می‌شود. پس از اعلام پایان مراسم، اردوغان برای خروج از سالن به چپ می‌پیچد و با دشواری راه می‌رود و دست‌هایش بی‌حرکت هستند. در این فیلم مشخص است که دستیاران اردوغان با عجله موانع پیش روی او را برمی‌دارند تا مسیر تردد اردوغان را باز کنند. این ویدئو که روز دوشنبه در فضای مجازی منتشر شد، طی چند ساعت توسط میلیون‌ها نفر مشاهده شد.

از طرفی کاهش پی در پی ارزش لیر، افزایش نرخ تورم و بیکاری به بیشترین میزان خود رسیده و کاهش قدرت خرید و فرار سرمایه از این کشور بخشی از معضلات اقتصادی ترکیه است که مهم‌ترین دلایل آن را در ناکارآمدی سیاسی و ضعف سیاست‌های اقتصادی رجب طیب‌اردوغان رییس‌جمهوری این کشور باید جست‌وجو کرد.

اردوغان در سال ۲۰۰۲ از بولنت اجویت، نخست‌وزیر وقت ترکیه، خواست که استعفا دهد، زیرا به نظر می‌رسید او مشکلات سلامتی دارد و قادر به انجام وظایف خود به عنوان نخست‌وزیر نیست. اردوغان در آن زمان رهبر حزب تازه‌تاسیس عدالت و توسعه (AKP) بود که چند ماه پس از درخواست او از اجویت برای استعفا به قدرت رسید.

برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی گفته‌اند که اردوغان کفش‌هایی با طراحی خاص پوشیده که به حفظ تعادل کمک می‌کند و عموما توسط افراد مسن استفاده می‌شود. قیمت این کفش‌ها حدود ۹۰۰۰ یورو است. در چند ماه گذشته، گمانه‌زنی‌ها در مورد سلامت اردوغان، به ویژه پس از اینکه او در انظار عمومی در صحبت و حرکت کردن مشکل داشت، افزایش یافته است.

در ماه اکتبر، استیون کوک کارشناس امور خاورمیانه و آفریقا در نشریه فارن پالیسی نوشت شواهدی که برخی تردیدها در مورد سلامت اردوغان را مطرح می‌کنند، در حال افزایش است. او با اشاره به این احتمال که یک فرد قدرتمند دیگر بتواند بر ترکیه پس از اردوغان حکومت کند، ‌هاکان فیدان معاون سازمان اطلاعات ملی، حلوصی آکار وزیر دفاع و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه را از جمله نامزدهای احتمالی برای تصدی این پست عنوان کرد.

پس از انتشار این مقاله، اردوغان ویدئویی را در کانال تلگرامی‌اش از بازی بسکتبال خود به اشتراک گذاشت. در این ویدئو لباس شماره ۱۵ با درج «ر. طیب اردوغان» روی پیراهن چاپ شده است. او کاپیتان است و در حال تشویق هم‌تیمی‌هایش دیده می‌شود.

منتقدان این اقدام را به‌عنوان تلاشی برای رد گمانه‌زنی‌ها درباره سلامت رییس‌جمهور ترکیه تفسیر کردند. بسیاری از شهروندان ترکیه با فقر و تورم دست و پنجه نرم می‌کنند و به نظر می‌رسد جایگاه او روز به روز کاهش می‌یابد. یک هفته پس از انتشار این مقاله، فخرالدین آلتون، مدیر ارتباطات اردوغان، در توئیتر بیانیه‌ای داد و ادعای این  مقاله مبنی بر اینکه اردوغان ممکن است برای نامزدی مجدد در انتخابات ۲۰۲۳ بیمار باشد را به عنوان اخبار جعلی توصیف کرد.

در همین حال، اردوغان که قرار بود پس از شرکت در اجلاس سران گروه ۲۰ در شهر رم در ایتالیا در آخر هفته برای شرکت در اجلاس اقلیمی به شهر گلاسکو در اسکاتلند پرواز کند، روز دوشنبه به ترکیه بازگشت و دلیل تصمیم خود را خواسته‌های برآورده نشده در زمینه امنیتی عنوان کرد.

اردوغان خسته و رشد به هر قیمتی

این در حالی است که اقتصاد بیمار ترکیه هر روز یک گام به فروپاشی نزدیک می‌شود. فایننشال تایمز در گزارشی نوشت: اگرچه اردوغان هنوز یک سیاستمدار قدرتمند است، اما در حال حاضر اغلب خسته و لاغر به نظر می‌رسد. نشانه‌ها حاکی از آن است که اردوغان در یک پیام ویدئویی به مقامات حزب در ماه جولای (خرداد- مرداد)، برای لحظه‌ای به خواب رفته است.

مقامات دولتی می‌گویند، اردوغان هنوز از حاضر شدن در خیابان‌ها انرژی می‌گیرد، اما ملاقات‌های وی با مردم به میزان زیادی با گام‌های اشتباه خدشه‌دار شده است. سال گذشته، وی در بازدید از شهر شرقی مالاتیا، به یکی از رای‌‌دهندگان که می‌گفت، برای سیر کردن خانواده‌اش با مشکل روبه ‌رو است، گفت: اغراق می‌کند.

همچنین وی در تابستان، زمانی که در جریان بازدید از منطقه‌ای که به علت آتش‌‌سوزی‌‌های جنگلی ویران شده بود، به خاطر پرتاب کردن کیسه‌های چای از اتوبوس ریاست‌‌جمهوری به منظور دلجویی از ساکنان، به طور گسترده مورد تمسخر قرار گرفت.

در ادامه این گزارش آمده است، اردوغان که سال‌ها با پشتوانه چشم‌انداز رفاه بیشتر برای میلیون‌ها نفر، در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شده است، همچنان ارقام چشم‌گیر رشد اقتصادی را در بوق و کرنا می‌کند. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است، رشد تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال جاری میلادی به حدود ۹ درصد برسد، رقمی که آن را جلوتر از چین و درست پشت سر هند قرار می‌دهد، اما حتی بزرگ‌ترین اتحادیه تجاری ترکیه (Tusiad) هشدار داده است که تمرکز آشکار دولت بر رشد اقتصادی به هر هزینه‌ای، به این کشور خسارت می‌زند.

اردوغان با هشدارهای فزاینده‌ای مبنی بر اینکه رویکرد خاص وی برای اداره اقتصاد ۷۵۶ میلیارد دلاری ترکیه کارساز نیست، روبه‌روست. در حالی که رشد اقتصادی ترکیه روی کاغذ به نظر خوب می‌رسد، اما در واقعیت این رشد به ایجاد شغل تبدیل نشده است. نرخ تورم ترکیه در ماه سپتامبر به حدود ۲۰ درصد رسید و ارزش پول این کشور در حال از دست دادن ارزش خود است. ۱۰ سال پیش، هر دلار ۸/۱ لیر بود، اما امروز این رقم تقریبا ۱۰ لیر است.

مهم‌ترین نکته برای اردوغان که چهارشنبه گذشته نوزدهمین سال به قدرت رسیدنش را جشن گرفت، این است که حمایت از حزب عدالت و توسعه (AKP)  نسبت به انتخابات پارلمانی در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰ درصد کاهش یافته و به رقم بی‌سابقه ۳۰ تا ۳۳ درصد رسیده است.

به نوشته این گزارش، مخالفان در ترکیه هرگز تا این حد سرسخت نبوده‌اند. حتی اگر دیگران آنها را به خیال بافی متهم کنند، متقاعد شده‌اند که اقتصاد در حال ورشکستی به آنها کمک می‌کند تا اردوغان را سرنگون کنند. دور بعدی انتخابات در سال ۲۰۲۳، صدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه، خواهد بود، اما برخی تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که رای‌گیری زودهنگام می‌تواند در اوایل نیمه نخست سال آینده برگزار شود.

بانک مرکزی دولت اردوغان در ماه اکتبر، در میان تورم فزاینده و درست در زمانی که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان نرخ‌ بهره را افزایش می‌دادند، نرخ‌ بهره بانکی را کاهش داد و با این اقدام دوباره بازارها را در بهت فرو برد. این حرکت خطرناک باعث سقوط دوباره ارزش لیر شد.

چند روز بعد، او با صدور دستور اخراج ۱۰ سفیر کشورهای غربی که خواستار آزادی یک تاجر ترکیه‌ای شده بودند، می‌توانست با بدترین بحران دیپلماتیک در دهه‌های اخیر مواجه شود، اما در نهایت از این اقدام منصرف شد. تنش‌های سیاسی اردوغان با دیگر کشورها که در یک ماه گذشته بیشتر شده، مهم‌ترین عاملی است که روی وضعیت اقتصادی این کشور تاثیر گذاشته است.

بنابراین تمام مولفه‌های اقتصادی نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی و سیاسی ترکیه بسیار بدتر از آن است که رییس‌جمهور این کشور تلاش می‌کند به تصویر بکشد. اردوغان بارها با ندیدن این همه مشکلات اقتصادی و در تلاش برای اغوای مردم خواسته تصویری بسیار مطلوب از اقتصاد ارائه و خود را عنصری مطلوب معرفی کند. وی رویای امپراطوری عثمانی را در سر می‌پروراند که سال‌هاست به عدم پیوسته است.

بی‌ثباتی سیاسی در دوره پسا اردوغان

اگر اردوغان به انتخابات سال ۲۰۲۳ نرسد، نظام سیاسی ترکیه بازگشتی را تجربه خواهد کرد. این امکان وجود دارد که عرصه سیاسی در ترکیه بی‌ثبات شود. تحلیلگران مسائل ترکیه مدت‌هاست این فرضیه را مطرح کرده‌اند که در ترکیه بعد از اردوغان، حزب عدالت و توسعه از درون دچار انشقاق خواهد شد، به طوری که شانس هر یک از احزاب اپوزیسیون برای پیروزی در انتخابات سراسری زیاد خواهد شد.

در چنین شرایطی این احتمال وجود دارد که شخص قدرتمند دیگری در دوران پس از اردوغان قدرت را در دست بگیرد و شاید حتی شرایط اضطراری در ترکیه اعلام شود.

غیر از اردوغان، در میان چهره‌های تاثیرگذار ترکیه، ‌هاکان فیدان رییس سازمان اطلاعات، حلوصی آکار وزیر دفاع و سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه وجود دارند. به نظر می‌رسد از میان این سه نفر آکار از وضعیت بهتری برای رهبری ترکیه برخوردار باشد. فیدان در میان مردم ترکیه شهرت دارد اما معمولا در پس پرده به فعالیت مشغول بوده است. سویلو، پس از اینکه رییس یکی از گروه‌های مافیای ترکیه به نام سدات پکار در یک ویدئو که در یوتیوب منتشر شد ادعا کرد وزیر کشور ترکیه فاسد است و در جنایات سازمان‌یافته دست دارد، به ‌شدت در نظر افکار عمومی آسیب دید.

اخبار برگزیدهاقتصاد کلانسیاسی