اوفک؛ اکوسیستم ارزهای مجازی و مقابله با دور زدن تحریم
دکتر یاور دشت‌بانی * موسسات مالی دنیا در مواجهه با چالش‌های احتمالی مرتبط با تحریم‌ها رویکرد پیشگیرانه اتخاذ میکنند. این موسسات می‌توانند برای بررسی مشکوک بودن یک تراکنش، شاخصه‌های جانبی همچون سابقه فعالیت‌های مشتری و سایر علائم مشکوک را تحت‌نظر قرار دهند. به گزارش نهادهای بینالمللی در این رابطه، داده‌های هر آی‌پی (اطلاعات مشتریان) باید تمامی استراتژی‌های پیشگیرانه تحریم‌ها را دربر داشته باشند تا اطمینان حاصل شود که موسسات مالی و شرکتهای ارائه‌دهنده خدمات مرتبط با ارزهای مجازی، هیچ‌گونه معامله‌ای با کشورهای تحریم‌شده ندارند.
در حال حاضر، متداول‌ترین روش برای ثبت اطلاعات آی‌پی مشتریان، کنترل آی‌پی آنها در هنگام ورود به وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های مالی است؛ هرچند این روش به‌تنهایی برای شناسایی و جلوگیری از تراکنش‌های مرتبط با کشورهای تحریم‌شده کافی نیست و تأثیر آن اغلب با استفاده از ویپیان‌ها به‌راحتی بی‌اثر میشود، اما موسسات مالی با استفاده از اطلاعات تکمیلی به‌دست‌آمده از تعامل آی‌پی‌ها با زنجیره بلوکی، می‌توانند استراتژی‌های تحریمی خود را بهبود بخشیده و نظارت دقیق‌تر خود بر موقعیت جغرافیایی مشتریان را تضمین کنند. در همین راستا و مطابق شیوه‌نامه جدید صادره شده توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (OFAC)؛ آدرس ارزهای دیجیتال به لیست SDN اضافه شده و بدین طریق به عموم فعالان اقتصادی که از شناسه‌های ارز دیجیتال خاص و مرتبط با یک فرد یا کشور مورد تحریم استفاده میکنند هشدار داده میشود.
در صورت شناسایی شناسه‌های ارز دیجیتال یا کیف‌پول‌های تحت لیست SDN باید اقدامات لازم برای مسدود کردن ارز دیجیتال مربوطه انجام شود و نسبت به ارسال گزارش به OFAC که شامل اطلاعاتی در مورد کیف پول (مالکیت آدرس و هر گونه جزئیات مرتبط دیگر) باشد، صورت گیرد. با اضافه‌شدن ارزهای دیجیتال به لیست تحریم‌های ایالات متحده، وزارت خزانه‌داری تصریح کرده است که آدرس‌های ارزهای دیجیتال ذکر‌شده در لیست تحریم، جامع نیستند و سایر آدرس‌های مرتبط با آدرس‌های تعیین‌شده نیز باید مسدود شوند. با توجه به اقدام صورت گرفته توسط اوفک میتوان گفت که فناوری زنجیره بلوکی به موسسات مالی اجازه می‌دهد اطلاعات آی‌پی بیشتری را درباره مشتریان خود جمع‌آوری کنند، در حالی که مشاهده این اطلاعات در معاملات سنتی تحت وب امکان‌پذیر نبوده و نیست. «البته همین اطلاعات اضافی می‌تواند به پیروی موسسات مالی از قوانین تحریم و آگاهی آنها از اینکه مبدأ و مقصد تراکنش‌ها در کشورهای تحریم‌شده قرار دارند، کمک کند تا از دور زدن‌های احتمالی تحریم جلوگیری کنند.»
از سال ۲۰۱۸ تاکنون، اوفک ۶۷ آدرس دیگر، از جمله آدرس‌های بیتکوین، اتریوم، لایت‌کوین، بیتکوین اس‌وی، بیتکوین گلد، دَش، زی‌کَش و مونرو را نیز به فهرست تحریم‌های خود افزوده است. با این حال، تحلیلگران شرکت تحلیل بلاکچین «سایفرتریس» دریافته‌اند که آدرس‌هایی که در لیست تحریمی اوفک قرار می‌گیرند، تعداد انگشت‌شماری از مجموعه آدرس‌های تحت‌اختیار اشخاص تحریم‌شده و یا آدرس‌های موجود در کیف پول‌های این شرکت را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل این مجموعه، مکانیسم استفاده از تحلیل‌های زنجیره بلوکی، به‌منظور کشف سایر آدرس‌های تحت‌کنترل اشخاص تحریم‌شده (که در لیست‌های تحریمی ذکر نشده) را امری ضروری دانسته است. «سایفرتریس» که یکی از مهم‌ترین شرکتهای تحلیل داده زنجیره بلوکی است، تاکنون چندین میلیون آی‌پی قابل شناسایی را از کشورهای تحریم‌شده نظیر جمهوری اسلامی ایران جمع‌آوری کرده است. یکی از توضیحات احتمالی برای افزایش تعامل آی‌پی‌های ایرانی با زنجیره بلوکی بیتکوین، افزایش استخراج بیتکوین توسط فعالان ایرانی این صنعت است. بسیاری از آدرس‌های (بیتکوین) جدید مرتبط با ایران، با استخرهای استخراج در تناظر و تعامل هستند. بر همین اساس میتوان این گونه نتیجه گرفت که فعالیت در چارچوب ارزهای دیجیتال و فناوری زنجیره بلوکی، آنگونه که در رسانهها و اذهان عمومی منعکس میشود از دید نهادهای نظارتی بینالمللی مغفول نیست.
* پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی
اخبار برگزیدهیادداشتلینک کوتاه :